Θέτοντας στο επίκεντρο την ανάγκη υποστήριξης της καινοτομίας, η Σταυρούλα Καμπουρίδου μας μίλησε για τους στόχους και το έργο του Κόμβου Καινοτομίας FinTech Hub, τα ψηφιακά νομίσματα, καθώς και τη νέα συνεργασία της ΤτΕ για τη δημιουργία ενός ρυθμιστικού “sandbox” για το FinTech.
Πώς ξεκίνησε η ενασχόλησή σας με τον κλάδο του FinTech;
Η ενασχόληση μου με το FinTech ξεκίνησε επίσημα τον Φεβρουάριο του 2017, όταν εντάχθηκα στην Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) ως Σύμβουλος Διοίκησης σε θέματα τεχνολογίας. Η αγάπη μου, όμως, για την τεχνολογία και την καινοτομία ξεκίνησε από πολύ μικρή ηλικία, συνεχίστηκε με την εισαγωγή μου στο τμήμα Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και μετά με τις μεταπτυχιακές μου σπουδές στο τμήμα ηλεκτρολογικής μηχανικής του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, στην Καλιφόρνια.
Κατόπιν, σε όλες τις εταιρείες που εργάστηκα πάντα έβλεπα την αναμφισβήτητα θετική επιρροή της τεχνολογίας στον χρηματοπιστωτικό τομέα, είτε στην ΙΒΜ σχεδιάζοντας και προωθώντας καινοτόμες τεχνολογικά λύσεις για τους τραπεζικούς της πελάτες, είτε μετέπειτα στην Εθνική Τράπεζα, προμηθεύοντάς την με τις πιο προηγμένες τεχνολογικά λύσεις, πάντα με γνώμονα τον εξορθολογισμό του κόστους. Η ενασχόληση μου στην ΤτΕ με το FinTech μου δίνει μια αίσθηση προσφοράς στην κοινωνία, όταν μέσα από το Hubμας προσεγγίζουν, και βοηθάμε, start-up εταιρείες με καινοτόμες ιδέες που μπορούν να προσφέρουν στον πολίτη, αλλά και να δημιουργήσουν νέες και υψηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας.
Ποιος είναι ο ρόλος και οι στόχοι του Κόμβου Καινοτομίας FinTech της ΤτΕ, του οποίου είστε επικεφαλής;
Τον Μάρτιο του 2019, η ΤτΕ, στο πλαίσιο της στρατηγικής της για την προώθηση της καινοτομίας και με πρωτοβουλία του Διοικητή, κ. Γιάννη Στουρνάρα, έθεσε σε λειτουργία τον Κόμβο Καινοτομίας FinTech, ως κεντρικό σημείο επαφής για επιχειρήσεις που σκέπτονται να εισαγάγουν καινοτόμα χρηματοοικονομικά προϊόντα. Ο Κόμβος σχεδιάστηκε με σκοπό να προάγει την επικοινωνία μεταξύ της ΤτΕ και των επιχειρήσεων αναφορικά με τις χρηματοοικονομικές καινοτομίες που βασίζονται στην πρόοδο της τεχνολογίας, έτσι ώστε οι επιχειρήσεις να ενημερώνονται πλήρως και άμεσα σχετικά με το ισχύον κανονιστικό και εποπτικό πλαίσιο, η δε ΤτΕ να διαμορφώνει πληρέστερη εικόνα για τις ευκαιρίες και τους κινδύνους που πηγάζουν από τις εν λόγω καινοτομίες.
Ο Κόμβος στελεχώνεται από εκπροσώπους οκτώ διαφορετικών Διευθύνσεων της ΤτΕ και έχει άμεση πρόσβαση σε όλη τη σχετική εξειδικευμένη γνώση εντός του οργανισμού, είναι δηλαδή ένα one stop shop για παροχή πληροφοριών προς FinTech επιχειρήσεις. Είναι ελπιδοφόρο ότι, από τη σύστασή του, ο Κόμβος έχει λάβει συνολικά 46 αιτήματα, κυρίως από νεοφυείς επιχειρήσεις. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων αντικείμενο του αιτήματος ήταν πληροφορίες σχετικά με το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο και την απόκτηση άδειας λειτουργίας, ενίοτε σε συνδυασμό και με νομικά ερωτήματα. Όπως ήταν αναμενόμενο λόγω των πρόσφατων τροποποιήσεων του σχετικού θεσμικού πλαισίου (PSD2), η πλειονότητα των ερωτημάτων αφορούσε υπηρεσίες πληρωμών. Σύντομα θα έχουμε και την πρώτη start-up εταιρεία που, μέσα από το Hub, έλαβε βοήθεια και θα προχωρήσει σε σχετική αδειοδότηση από το αρμόδιο τμήμα της ΤτΕ.
Μιλήστε μας για το έργο που προσφάτως ανέλαβε η ΤτΕ σε συνεργασία με την EBRD για τη δημιουργία ενός ρυθμιστικού “sandbox” για το FinTech στην Ελλάδα.
Στην Ευρώπη των 27, μόνο 5 χώρες (Δανία, Λιθουανία, Νορβηγία, Ολλανδία, Πολωνία) έχουν λειτουργικά sandboxes- θέλουμε η Ελλάδα να είναι η έκτη χώρα στην Ευρώπη.
Η εμπειρία μας από το πρώτο έτος λειτουργίας του Κόμβου έδειξε ότι η ελληνική αγορά μπορεί να ωφεληθεί περαιτέρω από ένα ευέλικτο νομικό και κανονιστικό περιβάλλον που θα στηρίζει πλήρως την καινοτομία. Παραδείγματος χάριν, η πρόσφατη δημοσίευση από την ΤτΕ του ρυθμιστικού πλαισίου που θέτει τους όρους και τις προϋποθέσεις για την εξ αποστάσεως ηλεκτρονική ταυτοποίηση νέων πελατών των εποπτευομένων μας εταιρειών (Digital Onboarding) ήταν ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Προς αυτή την κατεύθυνση λοιπόν, ένα προστατευμένο κανονιστικό περιβάλλον (regulatory sandbox) εντός της ΤτΕ, το οποίο θα λειτουργεί ως περιβάλλον δοκιμών για FinTech υπηρεσίες, μπορεί να αποφέρει περαιτέρω θετικά αποτελέσματα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ΤτΕ ζήτησε το 2019, εν γνώσει του Υπουργείου Οικονομικών, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD), στήριξη και χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη δημιουργία ενός sandbox που θα διευκολύνει τη χρηματοοικονομική τεχνολογία στην Ελλάδα. Τον Ιανουάριο του 2020 λάβαμε τη σχετική έγκριση και το έργο ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2020, με την προκήρυξη για διαγωνισμό και θα διαρκέσει συνολικά 18 μήνες. Τον Σεπτέμβριο θα έχει επιλεγεί και η συμβουλευτική εταιρεία που θα συνδράμει σε αυτή την προσπάθεια. Να σημειώσω ότι στην Ευρώ0πη των 27, μόνο 5 χώρες (Δανία, Λιθουανία, Νορβηγία, Ολλανδία, Πολωνία) έχουν λειτουργικά sandboxes – θέλουμε να είμαστε η έκτη χώρα στην Ευρώπη.
Η ελληνική αγορά μπορεί να ωφεληθεί περαιτέρω από ένα ευέλικτο νομικό και κανονιστικό περιβάλλον που θα στηρίζει πλήρως την καινοτομία.
Ποια είναι η θέση της Τράπεζας της Ελλάδος απέναντι στην εν εξελίξει συζήτηση αναφορικά με τα ψηφιακά νομίσματα κεντρικών τραπεζών (CBDCs);
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της BIS (Bank for International Settlements) με τη συμμετοχή 66 κεντρικών τραπεζών, αποτυπώθηκε ότι το 80% αυτών εργάζονται/ερευνούν την πιθανότητα δημιουργίας ενός CBDC – η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι μια από αυτές. Η ΕΚΤ έχει δημιουργήσει μια ειδικού σκοπού ομάδα για να μελετήσει την πιθανότητα έκδοσης ενός ψηφιακού κρυπτο-ευρώ, στην οποία συμμετέχουν και στελέχη της ΤτΕ. Μάλιστα, την μετά COVID-19 εποχή που παρατηρείται μια στροφή των πολίτων στη χρήση ανέπαφων, ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής και λιγότερο μετρητών, ίσως η ανάγκη για τη δημιουργία ενός CBDC να είναι ακόμα πιο επιτακτική.
Τα μετρητά είναι δημόσιο αγαθό, χωρίς αποκλεισμούς, καθολικά, ανθεκτικά, ανώνυμα, καθιστούν τον χρήστη ανεξάρτητο από τον εκδότη, και για αυτό εκδίδονται από ένα ίδρυμα που καθοδηγείται από το δημόσιο συμφέρον, δηλαδή μια κεντρική τράπεζα. Ένα ψηφιακό νόμισμα που θα έχει εκδοθεί από την κεντρική τράπεζα και θα χρησιμοποιείται από όλους, χωρίς προμήθειες, χωρίς αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων και χωρίς τη συμμετοχή τρίτου, ιδιώτη, ίσως να είναι πιο κοντά από ότι νομίζουμε. Η κεντρική τράπεζα της Κίνας φαίνεται ότι θα είναι η πρώτη κεντρική τράπεζα που θα ξεκινήσει πιλοτική δοκιμή του δικού της CBDC εντός του 2020, ενώ έχει ξεκινήσει να το ερευνά από το 2014.
Ποιες είναι, κατά τη γνώμη σας, οι συνέπειες της πανδημίας του Covid-19 στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και την αλληλεπίδρασή του με την τεχνολογία;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το χρηματοπιστωτικό σύστημα θα υποστεί έναν μετασχηματισμό, καθώς η ραγδαία τεχνολογική εξέλιξη ήδη επηρεάζει τον τρόπο λειτουργίας του και την αλληλεπίδραση με τους πελάτες του. Όλα αυτά έχουν ενταθεί στην μετά COVID-19 εποχή, με την ενισχυμένη κοινωνική αποστασιοποίηση, όπου έχουμε αυξημένη διάδοση των ανέπαφων πληρωμών και των διαδικτυακών λύσεων γενικότερα. Οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί αναπόφευκτα λοιπόν θα πρέπει να εξελιχθούν για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες των πελατών τους.
Πιθανή υιοθέτηση, για παράδειγμα, τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής μάθησης, παράλληλα με επεξεργασία μεγάλου όγκου δεδομένων, θα βοηθούσε στη δημιουργία προσωποποιημένων χρηματοπιστωτικών προϊόντων βασιζόμενων στο προφίλ του κάθε πελάτη με αξιολόγηση της πιστοληπτικής του ικανότητας, και όλα αυτά να προσφέρονται στον πελάτη απομακρυσμένα, μέσα από τη χρήση του κινητού τηλεφώνου ή του υπολογιστή. Η ορθή χρήση της τεχνολογίας πιστεύουμε λοιπόν ότι θα βοηθήσει πολλαπλά στην μετά COVID-19 εποχή. Οι πελάτες μπορούν να απολαμβάνουν από το κινητό καλύτερες και πιο προσωποποιημένες υπηρεσίες και να έχουν πρόσβαση σε εξατομικευμένα χρηματοπιστωτικά προϊόντα, οι δε επιχειρήσεις να μειώσουν το κόστος λειτουργίας τους, με παράλληλη βελτίωση της αποδοτικότητας των διαδικασιών τους. Οι εποπτευόμενοι μας, όμως, οφείλουν να διασφαλίσουν ότι διαχειρίζονται επαρκώς τους νέους κινδύνους που τυχόν θα προκύψουν από τη χρήση της τεχνολογικής καινοτομίας.
