Η POTAMITISVEKRIS διακρίνεται κάθε χρόνο τόσο σε εγχώριο, όσο και σε διεθνές επίπεδο, σε ένα ευρύ φάσμα αντικειμένων – μεταξύ αυτών και το τμήμα Insolvency & Restructuring, του οποίου ηγείσθε προσωπικά. Μιλήστε μας για το βασικό τομέα εξειδίκευσής σας, καθώς και τη συμμετοχή σας στην αναθεώρηση του ελληνικού πτωχευτικού κώδικα.
Η χώρα μας απέκτησε Πτωχευτικό Κώδικα με μεγάλη καθυστέρηση, μόλις το 2007. Η κρίση του 2009 ήταν ένα άμεσο και απότομο τεστ αποτελεσματικότητας των προβλέψεων του νέου Κώδικα. Η δική μου σχέση με το πτωχευτικό δίκαιο δημιουργήθηκε στα χρόνια της κρίσης που ακολούθησαν. Οδηγήθηκα γρήγορα στη διαπίστωση ότι τόσο οι προ-πτωχευτικές ρυθμίσεις του Κώδικα, η διαδικασία συνδιαλλαγής, όσο και η βασική πτωχευτική διαδικασία είχαν σημαντικά ελαττώματα. Το πρώτο αντιμετωπίστηκε με αρκετά αποτελεσματικό τρόπο το 2011, με την εισαγωγή της διαδικασίας εξυγίανσης. Συνέχισε όμως να πάσχει βαρύτατα η διαδικασία πτώχευσης, που είναι το βασικό εργαλείο αντιμετώπισης της αφερεγγυότητας. Αυτό φάνηκε καθαρά από την αχρησία, στην οποία περιέπεσε. Για πολλά χρόνια, οι πτωχεύσεις στην Ελλάδα είναι λιγότερες από 200, ενώ σε χώρες με συγκρίσιμο μέγεθος και κατάσταση οικονομίας, όπως π.χ. η Πορτογαλία, είναι μερικές χιλιάδες.
Η ολιστική λύση στην αντιμετώπιση της αφερεγγυότητας που θα προσφέρει έναν καθαρό δρόμο, τόσο στους πιστωτές, όσο και στους οφειλέτες, συμφωνήθηκε ως αναγκαία και καίρια μεταρρύθμιση, μεταξύ των θεσμών και των κυβερνήσεων της εποχής της κρίσης. Έγινε δε ακόμα περισσότερο πιεστικό με τη θέσπιση της πρώτης Ενωσιακής Οδηγίας το 2019 που περιλαμβάνει ρυθμίσεις ουσίας, τόσο για την εξυγίανση επιχειρήσεων, όσο και για την παροχή νέων ευκαιριών σε αφερέγγυους οφειλέτες. Είχα την τύχη να είμαι ο μόνος Έλληνας που συμμετείχε στην ομάδα ειδικών συμβούλων που συγκάλεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την επεξεργασία των ιδεών που κατέληξαν στο κείμενο της Οδηγίας.
Έτσι, ήδη από την αρχή του χρόνου, μια μικρή ομάδα νομικών ασχολούμαστε για την υποβολή προς την κυβέρνηση σχεδίου νέου Κώδικα που θα προβλέπει συνολική και ενιαία αντιμετώπιση κάθε μορφής αφερεγγυότητας Ο νέος Κώδικας επιχειρεί τη ριζική απλοποίηση, τόσο διαδικαστικά, όσο και από πλευράς ουσίας, όλων των εργαλείων αντιμετώπισης της αφερεγγυότητας, με τρεις βασικούς στόχους που αφορούν το κοινωνικό σύνολο και την οικονομία μας: να δώσει νέες ευκαιρίες σε αυτούς που τολμούν επιχειρηματικά, αλλά και σε αυτούς που λόγω απρόβλεπτων εξελίξεων έχουν επωμισθεί χρέη που αδυνατούν να εξυπηρετήσουν και επιταχύνοντας τη ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων, να βοηθήσει στην ανάκτηση από τους πιστωτές, χωρίς καθυστέρηση που οδηγεί σε απώλεια αξίας – αλλά να επαναφέρει σε παραγωγικές χρήσεις το συντομότερο δυνατό. Άρα επιδιώκουμε απλότητα, ταχύτητα και νέες ευκαιρίες.
Θα μπορούσατε να μοιρασθείτε μαζί μας κάποια έργα που έχει αναλάβει η POTAMITISVEKRIS και τα οποία σας κάνουν ιδιαίτερα υπερήφανο;
Η POTAMITISVEKRIS είναι σαν μια αλυσίδα, στην οποία οι κρίκοι είναι αναγνωρισμένοι δικηγόροι από διάφορες ειδικότητες. Καθένας από εμάς έχει να επιδείξει σημαντικές επιτυχίες. Μεταξύ των υποθέσεων που έχουμε χειριστεί πρόσφατα, θα σημείωνα ιδιαίτερα τη γρήγορη και ομαλή μεταβίβαση από την Eurobank στην DoValue, περισσότερων από 1.000 υπαλλήλων, υπόθεση που χειρίστηκε ο Αλέξιος Παπασταύρου. Ο Γιώργος Μπερσής επιμελήθηκε την εξαγορά από την Blackstone πέντε ξενοδοχείων του Louis Hotels,τη μεγαλύτερη επένδυση της χρονιάς στον τουρισμό και από τις μεγαλύτερες ξένες επενδύσεις στη χώρα που έγινε με πρωτότυπο τρόπο (μερική διάσπαση) και χρειάστηκε ταυτόχρονα σημαντική υποστήριξη στα φορολογικά θέματα, που χειρίσθηκε η Άσπα Μάλλιου. Ο Ευριπίδης Ιωάννου που ασχολείται με την χρηματοδότηση projects συνέβαλε και συμβάλλει στη χρηματοδότηση της Μαρίνας Αλίμου, του Ελληνικού, του αεροδρομίου Καστελίου και την εξαγορά 58 ΜW αιολικών από την Cubico. Ο Αλέξανδρος Κορτέσης ανέλαβε την αναδιοργάνωση και καθοδήγηση των νομικών υπηρεσιών του μοναδικού ειδικού εκκαθαριστή των τραπεζών και πρόσφατα ανέλαβε το ρόλο του νομικού συμβούλου της WIND Hellas στο πλαίσιο της ανάληψης της συνολικής ευθύνης νομικής εκπροσώπησης του μεγάλου αυτού παρόχου από τη δικηγορική μας εταιρία. Ο Κωνσταντίνος Παπαδιαμάντης είναι δικαιολογημένα υπερήφανος για την πρώτη ίσως πανευρωπαϊκά εφαρμογή της οδηγίας για την εξυγίανση και την εκκαθάριση των πιστωτικών ιδρυμάτων με την αναγνώριση και αποδοχή από την ελληνική έννομη τάξη θεσμών του κυπριακού κοινοδικαίου, σε υπόθεση που αφορά τη Λαϊκή Τράπεζα, η οποία τελεί υπό εκκαθάριση. Ο Ξενοφών Παπαρρηγόπουλος ήταν ιδιαίτερα δραστήριος στην παροχή συμβουλών, σχετικά με ζητήματα επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων, στο πλαίσιο της λήψης μέτρων για την περιορισμό της εξάπλωσης και την αντιμετώπιση του κορονοϊού. Ο Βασίλης Στεργίου εφαρμόζει πολύτιμα μαθήματα που αντλήσαμε από τον επιτυχή χειρισμό της εξυγίανσης του Μαρινόπουλου στην προσπάθεια εξυγίανσης του ομίλου της Euromedica, ενώ κάτι αντίστοιχο, επιδιώκω κι εγώ στο χειρισμό της υπόθεσης της Folli Follie.
Ποια θεωρείτε ότι είναι εκείνα τα στοιχεία που καθιστούν την POTAMITISVEKRIS μια καινοτόμο δικηγορική εταιρία και τα οποία τη διαφοροποιούν στην ελληνική αγορά;
Η ελληνική αγορά δικηγορικών εταιριών ακόμα διαμορφώνεται. Μέχρι πολύ πρόσφατα το παραδοσιακό μοντέλο των οικογενειακών και προσωποπαγών σχημάτων, ακόμα κυριαρχούσε. Tα ελληνικά γραφεία δεν είχαν επενδύσει ούτε σε διαδικασίες, ούτε σε εργαλεία και υποδομές (προφανώς με λίγες αλλά λαμπρές εξαιρέσεις). Εμείς επιλέξαμε να εντοπισθούμε σε αυτά ακριβώς τα σημεία που δημιουργούσαν εμπόδια στον ανταγωνισμό μας. Για εμάς η αυθεντία προκύπτει από την επιτυχή ανταπόκριση στις ανάγκες των υποθέσεων. Δεν έχουμε κάποιον οικογενειακό πυρήνα, άρα μάς ήταν εύκολο να εισαγάγουμε την απόλυτη απαγόρευση πρόσληψης συγγενών σε δικηγορικές θέσεις. Έτσι σηματοδοτούμε προς τους συνεργάτες μας ότι δεν υπάρχουν πολλαπλές ταχύτητες για την εξέλιξή τους και ότι όλοι κρίνονται σε ίση και αντικειμενική βάση. Έχουμε λεπτομερείς και διαυγείς κανόνες για τη συμμετοχή των εταίρων στα κέρδη, για την αξιολόγηση των συνεργατών και του προσωπικού. Έχουμε επενδύσει σημαντικά στις εγκαταστάσεις για να διασφαλίσουμε ότι ο χώρος εργασίας προϊδεάζει, αλλά και εμπνέει προς την καλύτερη δυνατή ποιότητα. Πιστεύω ότι έχουμε φτιάξει ένα περιβάλλον που επιτρέπει στον καθένα από εμάς να προσφέρει προς τον πελάτη ό,τι καλύτερο μπορεί. Αυτό φαίνεται και από την επιτυχία μας να προσελκύσουμε διακεκριμένους νέους δικηγόρους ως συνεταίρους. Πρόσφατη τέτοια μεταγραφή είναι ο Δημήτρης Λουκάς, που μετά την ιδιαίτερα επιτυχή θητεία του ως αντιπρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού, επέλεξε να γίνει μέλος της εταιρίας μας.
Προσπαθούμε, ταυτόχρονα, να καταλάβουμε τις επιχειρηματικές ανάγκες των πελατών μας και να ανταποκριθούμε σε αυτές. Mας ενδιαφέρει να έχει ο πελάτης το πρακτικό αποτέλεσμα που χρειάζεται – και όχι μόνο να διατυπώσουμε με σαφήνεια και ακρίβεια το σχετικό νομικό κανόνα.
Θέλουμε να είμαστε βέβαιοι ότι ο πελάτης που αναλαμβάνουμε θα μας εμπνεύσει την αφοσίωση που δικαιούται από τον σύμβουλό του.
Στην πρόσφατη βράβευση της POTAMITISVEKRIS ως κορυφαίας ελληνικής δικηγορικής εταιρίας στα Chambers Europe Awards 2020, αναφέρετε χαρακτηριστικά ότι στη βάση της κουλτούρας της εταιρίας, βρίσκονται η αφοσίωση στον πελάτη και η συναδελφικότητα της ομάδας. Μπορείτε να μας μιλήσετε λίγο περισσότερο για αυτό;
Η δικηγορική εταιρία είναι μια μικρή επιχείρηση και, προφανώς, απαιτεί συνετή επιχειρηματική διαχείριση μια και ο βιοπορισμός όλων μας (εταίρων, συνεργατών και προσωπικού) εξαρτάται από αυτή. Είναι, όμως, μια παράξενη επιχείρηση στην οποία βασικοί πόροι είναι η γνώση, η επαγγελματική ηθική, η ψύχραιμη και νουνεχής σκέψη, η σαφήνεια στην έκφραση. Ασχολούμαστε διαρκώς με κρίσεις – είμαστε μια μονάδα εντατικής θεραπείας νομικών και συναφών προβλημάτων. Δεν μπορείς να κάνεις καλά τη δουλειά αυτή, εάν δεν νοιάζεσαι πραγματικά για τον πελάτη σου –για το λόγο αυτό και θέλουμε να είμαστε βέβαιοι ότι ο πελάτης που αναλαμβάνουμε θα μας εμπνεύσει την αφοσίωση που δικαιούται από τον σύμβουλό του. Ούτε μπορείς να κάνεις καλά τη δουλειά αυτή ως ένα μυαλό, όσο καλά καταρτισμένος και έμπειρος κι αν είναι κάποιος. Χρειάζεσαι τους εταίρους σου που έχουν γνώση και εμπειρία και άλλων πτυχών της νομικής και δικηγορίας και, συνεπώς, μπορούν να σε κατευθύνουν ορθά.
Και μια άλλη πλευρά της ιδιότυπης επιχειρηματικότητας που βιώνουμε είναι ότι πολύ συχνά, η αγάπη της δικηγορίας, αλλά και η λαχτάρα να αποφευχθεί μια αδικία υπερισχύουν του επιχειρηματικού συμφέροντος. Δε θέλω να αναφέρω ονόματα, αλλά έχουμε χειριστεί πολλές υποθέσεις που θεωρούμε για διάφορους λόγους ηθικά σημαίνουσες, χωρίς αμοιβή ή για συμβολική αμοιβή. Και αυτό αποτελεί κοινό τόπο για όλη την ομάδα μας και όχι ιδιοτροπία κάποιων. Σας διαβεβαιώνω ότι δεν υπάρχει στερεότερη βάση για τη συναδελφικότητα και αλληλεγγύη της ομάδας μας.
Η τεχνολογία μεταμορφώνει την παροχή των νομικών υπηρεσιών και στόχος μας είναι η POTAMITISVEKRIS να παραμείνει στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων.
Ποια είναι η γνώμη σας για τη χρήση της τεχνολογίας στην παροχή νομικών υπηρεσιών; Πώς αξιοποιεί η POTAMITISVEKRIS την τεχνολογία τόσο εντός εταιρίας, όσο και σε σχέση με τους πελάτες της;
Επενδύσαμε εξ’ αρχής σε εργαλεία γνώσης, βιβλιοθήκη (έχουμε μια πλούσια και πολύ φιλόξενη νομική βιβλιοθήκη), συνδρομές σε ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων, αλλά και ηλεκτρονικά αρχεία (που ήδη περιλαμβάνουν εκατομμύρια έγγραφα). Έτσι μπορούμε ήδη να ξεκινήσουμε τη χρήση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης για τη διευκόλυνση, επιτάχυνση και διασφάλιση της ποιότητας παραγωγής των υπηρεσιών και παραδοτέων μας. Έχουμε κάνει τα πρώτα βήματα εφαρμογής τέτοιων προγραμμάτων σε νομικούς ελέγχους και διαρκώς εκπαιδευόμαστε και εκπαιδεύουμε τα συστήματα στη χρήση και κατανόηση της ελληνικής γλώσσας. Η εξέλιξη αναμένεται ραγδαία και η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης θα απλωθεί γρήγορα σε πολλές περιοχές της δουλειάς μας. Σε σχέση με τους πελάτες, οι νέες τεχνολογίες μπορούν να προσφέρουν, τόσο καλύτερες και ταχύτερες υπηρεσίες, όσο και βελτιωμένη επικοινωνία και πρόσβαση σε όλα τα θέματά τους που διαχειριζόμαστε (π.χ. με κοινούς χώρους εναπόθεσης εγγράφων και άμεσης επικοινωνίας). Εξάλλου, ένα από τα βασικά μαθήματα της κρίσης του κορονοϊού είναι η χρήση της τεχνολογίας για καλύτερη επικοινωνία εξ’ αποστάσεως. Είμαι βέβαιος ότι θα συνεχίσουμε τις τηλεδιασκέψεις με τους πελάτες μας, με μεγαλύτερη συχνότητα τώρα που έχουμε μάθει ότι μπορούμε να συνευρισκόμαστε και να συνεργαζόμαστε αποτελεσματικά, χωρίς κανένας από εμάς να αφήσει το γραφείο του (ή και το σπίτι του). Μάθαμε επίσης, ότι και η τηλεργασία αποτελεί επιλογή. Για πολλούς από εμάς, η τηλεργασία θα μπορούσε να βοηθήσει στην καλύτερη διαχείριση του χρόνου μας και καλύτερη ισορροπία των αναγκών της οικογένειας και της δουλειάς – και είμαστε ανοιχτοί στο να σκεφτούμε την ορθή εκμετάλλευση και αυτής της δυνατότητας. Η τεχνολογία μεταμορφώνει την παροχή των νομικών υπηρεσιών και στόχος μας είναι η POTAMITISVEKRIS να παραμείνει στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων.
