Ο Νικόλας Παπαπολίτης εξηγεί στο Lawyer πώς έχει επηρεαστεί ο επενδυτικός χάρτης της Ελλάδας από την πανδημία, καθώς και τι αναζητούν οι ξένοι επενδυτές από τους νομικούς τους συμβούλους, μιλά για την εξωστρέφεια και τον διεθνή χαρακτήρα της Παπαπολίτης & Παπαπολίτης, για τις σπουδές και την εμπειρία της εργασίας στο εξωτερικό, η οποία διαμόρφωσε την επαγγελματική του σταδιοδρομία.
- Η Παπαπολίτης & Παπαπολίτης ιδρύθηκε το 1898 και από τότε έχει μια συνεχή παρουσία στην Ελληνική αγορά. Ποια είναι εκείνα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Π&Π κατά τη διάρκεια όλων αυτών ετών;
Είμαστε πολύ τυχεροί που οι ιδρυτές της εταιρείας μας και προκάτοχοί μας, μας κληροδότησαν με μία μακρά ιστορία παροχής νομικών υπηρεσιών που είναι συνυφασμένη με κάποια από τα σημαντικά γεγονότα που συνέβησαν στην Ελλάδα, όπως η ένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι αξίες πάνω στις οποίες θεμελιώθηκε η Π&Π και οι οποίες μας χαρακτηρίζουν μέχρι σήμερα είναι ο επαγγελματισμός και οι έννοιες του καθήκοντος και της ευθύνης προς τους πελάτες μας.
Η νεότερη ιστορία μας είναι συνυφασμένη με την εξωστρέφεια, την καινοτομία και την εργατικότητα.
Η Π&Π σήμερα αποτελείται από μία ομάδα δικηγόρων με διεθνείς παραστάσεις και εμπειρίες που παρέχει εξειδικευμένες νομικές υπηρεσίες σε εγχώριες και διεθνείς συναλλαγές.
- Αυτή την εποχή διανύουμε μια παγκόσμια κρίση. Πώς επηρεάζει η πανδημία την πορεία των επενδύσεων στην Ελλάδα;
Προφανώς η πανδημία έχει επηρεάσει τις ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα ιδίως σε τομείς που πλήττονται άμεσα από τον Covid-19, όπως για παράδειγμα ο τουρισμός. Παρ’ όλα αυτά, η διαχείριση της πανδημίας από την ελληνική κυβέρνηση και οι συνεχείς μεταρρυθμίσεις που λαμβάνουν χώρα έχουν καταστήσει την Ελλάδα έναν από τους προτιμητέους προορισμούς εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης από ξένους επενδυτές, ιδίως σε κλάδους οι οποίοι δεν πλήττονται από την πανδημία σε παγκόσμιο επίπεδο όπως οι είναι οι τηλεπικοινωνίες, οι υπηρεσίες τεχνολογίας και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιων εμβληματικών επενδύσεων είναι η επένδυση της Lamda Development στο Ελληνικό που υλοποιείται τώρα, της Microsoft σε data centers, της Pfizer στο digital hub Θεσσαλονίκης, καθώς και η εξαγορά της Forthnetαπό την United Group/BC Partners.
Επίσης χαρακτηριστικό παράδειγμα της σωστής διαχείρισης της πανδημίας και των συνεχών μεταρρυθμίσεων αποτελεί το γεγονός ότι το κόστος δανεισμού της Ελλάδας είναι σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και οίκοι αξιολόγησης όπως οι Moodysσυνεχίζουν να αναβαθμίζουν την ελληνική οικονομία εν μέσω πανδημίας.
- Πιστεύετε ότι το PEPP (Pandemic Emergency Purchase Programme) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, σε συνδυασμό με την οικονομική βοήθεια από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ), επαρκούν για να δώσουν την απαιτούμενη ώθηση για επενδύσεις στη χώρα;
To PEPP της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) καθώς και η βοήθεια από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) ήταν σίγουρα κάτι το αναγκαίο καθώς, λόγω της πανδημίας, ο ιδιωτικός τομέας της χώρας είχε πολύ σοβαρές απώλειες.
Η άποψη μου είναι, όμως, ότι το PEPP, καθώς και οποιοδήποτε άλλο πρόγραμμα, δεν μπορεί να υποκαταστήσει και δεν επαρκεί από μόνο του για να δώσει την απαιτούμενη ώθηση για επενδύσεις στη χώρα. Η ώθηση έρχεται από τις αγορές τις ίδιες και, δυστυχώς, κανένα πρόγραμμα δεν μπορεί να αντικαταστήσει τον ρόλο των αγορών.
Η βελτίωση του Ελληνικού brand, οι συνεχείς μεταρρυθμίσεις που βελτιώνουν πάγια προβλήματα της ελληνικής οικονομίας σε συνδυασμό με την εξωστρέφεια είναι ο μόνος τρόπος, κατά την άποψή μου, με τον οποίο η ελληνική οικονομία μπορεί να γίνει πιο ανταγωνιστική και πιο εξωστρεφής και, έτσι, να δοθεί η απαιτούμενη ώθηση για επενδύσεις στη χώρα.
- H Παπαπολίτης & Παπαπολίτης (Π&Π) έχει συμβουλεύσει πολλούς από τους μεγάλους ξένους θεσμικούς επενδυτές που έχουν επενδύσει στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Μπορείτε να μας πείτε τι εξειδικευμένες υπηρεσίες ψάχνουν τέτοιου είδους επενδυτές από τους νομικούς τους συμβούλους στην Ελλάδα;
Οι ξένοι επενδυτές, ιδίως όσοι επενδύουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα χρειάζονται από τους νομικούς τους συμβούλους ένα ξεκάθαρο roadmap (χάρτη πορείας)
Οι ξένοι επενδυτές, ιδίως όσοι επενδύουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα χρειάζονται από τους νομικούς τους συμβούλους ένα ξεκάθαρο roadmap (χάρτη πορείας) για το πώς θα καταλήξουν από το σημείο Α στο σημείο Β. Το ελληνικό νομοθετικό πλαίσιο είναι αρκετά σύνθετο και, επίσης, οι νόμοι αλλάζουν με αρκετά μεγάλη συχνότητα.
Για τους λόγους αυτούς οι εξειδικευμένες υπηρεσίες που ψάχνουν οι ξένοι επενδυτές έχουν να κάνουν με τη σαφήνεια, τη νομική βεβαιότητα και όσο το δυνατόν περισσότερο να λαμβάνουν πρακτικές συμβουλές παρά θεωρητικές. Δυστυχώς το νομοθετικό πλαίσιο στην Ελλάδα δεν προσφέρεται πάντοτε σαν υποστηρικτικό εργαλείο στους Έλληνες δικηγόρους για να δίνονται σαφείς και πρακτικές συμβουλές, όπως έχουν συνηθίσει να λαμβάνουν οι ξένοι επενδυτές σε άλλες, κυρίως αγγλοσαξονικές, χώρες.
H Π&Π έχει την τύχη να απαρτίζεται από δικηγόρους οι οποίοι έχουν εμπειρία από το εξωτερικό έχοντας δουλέψει είτε σε διεθνείς δικηγορικές εταιρείες, είτε σε διεθνείς οργανισμούς.
- Πριν την επιστροφή σας στην Ελλάδα το 2009 δουλεύατε σαν δικηγόρος στη Νέα Υόρκη στη διεθνή δικηγορική εταιρεία Skadden Arps. Τι εμπειρίες αποκομίσατε και πώς σας επηρέασε ο χρόνος σας εκεί στην άσκηση του δικηγορικού επαγγέλματος στην Ελλάδα;
Η εμπειρία που αποκόμισα δουλεύοντας σε μία διεθνή δικηγορική εταιρεία στη Νέα Υόρκη ήταν μοναδική και έχει σταθεί σαν οδηγός για όλα τα μετέπειτα βήματα στην επαγγελματική μου σταδιοδρομία.
Η έννοια του δικηγόρου να φέρνει απτά αποτελέσματα στον πελάτη, η έννοια του καθήκοντος και του επαγγελματισμού είναι βαθιά ριζωμένες μέσα στην κουλτούρα των διεθνών δικηγορικών εταιρειών
Η έννοια του δικηγόρου να φέρνει απτά αποτελέσματα στον πελάτη, η έννοια του καθήκοντος και του επαγγελματισμού είναι βαθιά ριζωμένες μέσα στην κουλτούρα τέτοιων διεθνών δικηγορικών εταιρειών και όντας ένας νέος δικηγόρος νουθετήθηκα από αυτές τις αξίες. Κατά την επιστροφή μου στην Ελλάδα το 2009 προσπάθησα να μείνω πιστός σε αυτές τις αξίες και να κάνω πάντοτε πράξη τα όσα έμαθα κατά τον χρόνο μου εκεί.
Θεωρώ, 10 χρόνια αργότερα, ότι και η Π&Π έχει καταφέρει να δημιουργήσει μία τέτοια κουλτούρα που βασίζεται σε αυτές τις αξίες και χαρακτηρίζεται από τον επαγγελματισμό της και από την επίτευξη απτών αποτελεσμάτων για τους πελάτες της μέσω των υπηρεσιών που τους παρέχει.
- Η Papapolitis & Papapolitis διατηρεί γραφεία τόσο στην Αθήνα, όσο και στο Λονδίνο. Πόσο σημαντικό είναι, κατά τη γνώμη σας, το διεθνές προφίλ και πελατολόγιο για μια δικηγορική εταιρεία;
Πάντα θεωρούσα ότι η εξωστρέφεια και το διεθνές προφίλ για μία δικηγορική εταιρεία είναι κάτι το επιβεβλημένο. Στον κόσμο που ζούμε σήμερα ο ανταγωνισμός, όχι μόνο στη δική μας δουλειά αλλά και σε όλες τις δουλείες του ιδιωτικού τομέα, είναι πλέον παγκόσμιος και δεν περιορίζεται σε εθνικό επίπεδο.
Η τεχνολογία και οι ρυθμοί των αγορών είναι τέτοιοι που, για να είναι κάποιος εξ’ορισμού ανταγωνιστικός στη δουλειά του, πρέπει να συμβαδίζει με τις εξελίξεις γύρω του.
Η Π&Π έχει μία μακροχρόνια παράδοση στο να παρέχει υπηρεσίες σε διεθνείς πελάτες και θεωρώ ότι το άνοιγμα του γραφείου μας στο Λονδίνο ήταν ένα φυσικό επακόλουθο της εξέλιξής μας και του οράματός μας να είμαστε πάντα στο επίκεντρο των εξελίξεων.
- Προσφάτως η Papapolitis & Papapolitis υποστήριξε τη Lamda Development σε δυο σημαντικές συναλλαγές σχετικά με το project του Ελληνικού, την κοινοπραξία με την TEMES και την ολοκλήρωση των νομικών διαδικασιών για το Integrated Resort Casino (IRC). Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίσατε στο συγκεκριμένο έργο;
Όπως όλοι γνωρίζουμε, το Ελληνικό αποτελεί τη δημιουργία μίας πόλης μέσα σε μία πόλη. Η μεγαλύτερη πρόκληση ενός τέτοιου εγχειρήματος έχει να κάνει με κάποια από τα χρόνια θέματα που αντιμετωπίζουμε στην καθημερινότητά μας στην Ελλάδα: το πολυδαίδαλο νομικό σύστημα αδειοδότησης, η πληθώρα των αρμόδιων υπηρεσιών οι οποίες πρέπει να γνωμοδοτούν για συγκεκριμένα έργα, καθώς και η σύμπραξη του ιδιωτικού με το δημόσιο τομέα.
Κανένα εμπόδιο δεν είναι ανυπέρβλητο όταν υπάρχει όραμα από τον επενδυτή και σκληρή δουλειά από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη
Είναι, βεβαίως, ιδιαίτερα ευχάριστο και ελπιδοφόρο ότι όλες οι μέχρι τώρα δυσκολίες του έργου έχουν αντιμετωπιστεί με το βέλτιστο δυνατό τρόπο και ότι το έργο αυτό έχει εισέλθει στο στάδιο υλοποίησής του με ιδιαίτερα γρήγορους ρυθμούς, με αποτέλεσμα να αρχίζουμε να βλέπουμε στην πράξη την ανάπτυξη του έργου αυτού, το οποίο αποτελεί ένα σύμβολο για την Ελλάδα. Επίσης είναι μία απόδειξη ότι κανένα εμπόδιο δεν είναι ανυπέρβλητο όταν υπάρχει όραμα από τον επενδυτή και σκληρή δουλειά από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη.
- To 2021 αποτελεί μία χρονιά με μεγάλη αβεβαιότητα και προκλήσεις τόσο για την ελληνική οικονομία όσο και για την παγκόσμια οικονομία. Ποιοι είναι οι στόχοι της Π&Π για το 2021 και το προσεχές μέλλον για να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις;
Θεωρώ ότι για να μπορεί κανείς να προετοιμάζεται για μελλοντικές προκλήσεις δεν υπάρχει καλύτερος γνώμονας από τη μελέτη της ιστορίας. Όσο και παράδοξο ή μακρινό να μας φαίνεται σήμερα, οι πανδημίες δεν είναι φαινόμενο του 2020, καθώς η ανθρωπότητα έχει αντιμετωπίσει ακόμα και στο πρόσφατο παρελθόν πανδημίες παρόμοιες με τον Covid-19, όπως η Ισπανική γρίπη του 1917. Οι οικονομίες των κρατών τότε – όπως και τώρα – μέτραγαν τις πληγές τους αλλά βέβαια με τα χρόνια επανήλθαν.
Η άποψη μου είναι ότι το 2021 ενδέχεται να είναι μία χρονιά με σημαντική ανάπτυξη της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας, ιδίως σε τομείς οι οποίοι δέχτηκαν τις περισσότερες ζημιές το 2020, όπως το λιανεμπόριο, η εστίαση, ο τουρισμός και οι αεροπορικές εταιρείες. Πρόσφατες κοινωνικές συμπεριφορές σε τρίτες χώρες δείχνουν τάσεις καταναλωτισμού από τον κόσμο και ανάγκη για κοινωνικοποίηση, κάτι το οποίο θα επηρεάσει θετικά την οικονομία και τους τομείς που δέχτηκαν τις μεγαλύτερες ζημιές.
Στην Π&Π θέλουμε συνεχώς να εξελισσόμαστε και να παραμένουμε στο επίκεντρο των εξελίξεων. Πιστεύω πολύ ότι ο σύγχρονος δικηγόρος πρέπει να προσαρμόζεται γρήγορα στις ανάγκες των πελατών του, να είναι εξωστρεφής και ανοιχτός σε αλλαγές, ανάλογα με τις περιστάσεις της εκάστοτε συγκυρίας.
Στα σχέδιά μας είναι να επενδύσουμε και να μεγαλώσουμε το ανθρώπινο δυναμικό μας, καθώς και να επεκτείνουμε την παρουσία μας στο γραφείο μας στο Λονδίνο
Θεωρούμε ότι η τεχνολογία θα παίζει έναν ακόμα μεγαλύτερο ρόλο στην παροχή εξειδικευμένων νομικών υπηρεσιών και επενδύουμε σε καινούρια εργαλεί,α όπως λογισμικά με τεχνητή νοημοσύνη για να μπορούμε να παρέχουμε υπηρεσίες με ακόμα μεγαλύτερη ταχύτητα και ποιότητα. Στρατηγικός μας σχεδιασμός είναι, επίσης, να επενδύσουμε και να μεγαλώσουμε το ανθρώπινο δυναμικό μας το οποίο αποτελεί για εμάς το πιο βασικό στοιχείο της Π&Π, καθώς και να επεκτείνουμε την παρουσία μας στο γραφείο μας στο Λονδίνο.
