Νέος Πτωχευτικός Κώδικας: Προς μια ταχεία και συνολική ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους

Ο Νέος Πτωχευτικός Κώδικας φέρνει σημαντικές αλλαγές τόσο στο εύρος εφαρμογής του όσο και στο προπτωχευτικό αλλά και το πτωχευτικό στάδιο. Στόχος του η ενοποίηση των διατάξεων για τη ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους, η πρόληψη της υπερχρέωσης καθώς και η απλοποίηση, η ψηφιοποίηση και η επιτάχυνση της πτωχευτικής διαδικασίας.

Πριν λίγες εβδομάδες ψηφίστηκε ο νόμος 4738/2020 με τίτλο «Ρύθμιση οφειλών και παροχή δεύτερης ευκαιρίας και άλλες διατάξεις» προς εφαρμογή της Οδηγίας 1023/2019 «περί πλαισίου για την προληπτική αναδιάρθρωση, την απαλλαγή από τα χρέη και τις ανικανότητες ή την έκπτωση οφειλετών, καθώς και περί μέτρων βελτίωσης των διαδικασιών αυτών, και για την τροποποίηση της οδηγίας 2017/1132 για την αναδιάρθρωση και την αφερεγγυότητα».

Ο νέος Πτωχευτικός Κώδικας αντικαθιστά όλα τα επιμέρους εργαλεία ρύθμισης οφειλών, είτε αφορούν φυσικά είτε νομικά πρόσωπα, με σκοπό τη συνολική ρύθμιση του ιδιωτικού και του εταιρικού χρέους

Με ισχύ από την από 1^η Ιανουαρίου 2021, ο νέος Πτωχευτικός Κώδικας θα αντικαταστήσει όλα τα επιμέρους εργαλεία ρύθμισης οφειλών, είτε αφορούν τα φυσικά είτε τα νομικά πρόσωπα, έτσι ώστε το πεδίο ρύθμισής του να είναι το σύνολο του ιδιωτικού και του εταιρικού χρέους. Κατά συνέπεια, σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που αναλαμβάνει οικονομική δραστηριότητα, ανεξάρτητα από το αν αυτή είναι επιχειρηματική ή όχι, θα μπορεί να πτωχεύσει σύμφωνα με το νόμο 4738/2020. Από το ρυθμιστικό του πεδίο εξαιρούνται μόνο οι φορείς του Δημοσίου και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

Γίνεται, λοιπόν, φανερό ότι ο νέος Πτωχευτικός Κώδικας έγινε με γνώμονα την κωδικοποίηση της νομοθεσίας για την πτώχευση των φυσικών και των νομικών προσώπων, έτσι ώστε η ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους να γίνεται από ένα νομοθέτημα. Στις βασικές του φιλοδοξίες είναι η απλοποίηση και η επιτάχυνση της πτωχευτικής διαδικασίας, η οποία μέχρι τώρα δεν έχει γνωρίσει την αποδοχή των μερών και επιλέγεται σπανίως τόσο από τους πιστωτές όσο και από τους οφειλέτες. Με το λογιστικό ιδιωτικό χρέος να αγγίζει τα 234 δις ευρώ σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, η βελτίωση της αποτελεσματικότητας του νομοθετικού πλαισίου που καθορίζει τη δυνατότητα ρύθμισής του είναι κομβικής σημασίας και κύριος στόχος του νέου νόμου.

Προπτωχευτικό στάδιο

Στο προπτωχευτικό στάδιο, δίνεται έμφαση στην πρόληψη της υπερχρέωσης, αλλά και στην εξωδικαστική ρύθμιση των οφειλών ή την εξυγίανση της επιχείρησης με νέες ρυθμίσεις που αποσκοπούν στην ευρύτερη αξιοποίηση αυτών των θεσμών, οι οποίοι μέχρι τώρα δεν έχουν τύχει ιδιαίτερης εκτίμησης και χρησιμοποιούνται ελάχιστα.

Ο προληπτικός μηχανισμός περιγράφεται στα άρθρα 1-4 και αποτελεί ηλεκτρονικό μηχανισμό προειδοποίησης προς τις επιχειρήσεις, ώστε να αποφευχθεί η δημιουργία χρεών που είναι δύσκολα βιώσιμα. Οι συμβουλευτικές υπηρεσίες παρέχονται από τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Δανειοληπτών καθώς και από επαγγελματικά επιμελητήρια.

Ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών περιγράφεται στα άρθρα 5-30 και έχει ως στόχο τη διατήρηση της επιχείρησης με θετική εξέλιξη ότι η ρύθμιση αφορά όλους τους φορείς, δηλαδή τόσο τους ιδιωτικούς όσο και τους δημόσιους. Για την υπαγωγή στο μηχανισμό απαιτείται ηλεκτρονική αίτηση από τον οφειλέτη στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους ή πρόσκληση από τους πιστωτές. Η ρύθμιση οφειλών περιλαμβάνει τη δυνατότητα αποπληρωμής τους σε έως 240 δόσεις σε χρονικό διάστημα 20 ετών και έχει ως προϋπόθεση το χρέος να κρίνεται βιώσιμο με βάση αναλυτικά στοιχεία που περιγράφονται στο νόμο. Στον εν λόγω εξωδικαστικό μηχανισμό δεν εντάσσονται όσοι οφειλέτες έχουν τουλάχιστον το 90% των συνολικών τους οφειλών σε ένα χρηματοδοτικό φορέα, καθώς ο νομοθέτης θεώρησε ότι οι οφειλέτες που είναι συνεργάσιμοι και χρωστούν σε έναν μόνο πιστωτή είναι αποτελεσματικότερο να προσφύγουν στη διμερή διαπραγμάτευση.

Η διαδικασία εξυγίανσης ρυθμίζεται στα άρθρα 31-64. H συμφωνία εξυγίανσης επικυρώνεται από το Πολυμελές Πρωτοδικείο και από την κατάθεση της αίτησης μέχρι την έκδοση της απόφασης παρέχεται αυτοδίκαιη αναστολή μέτρων εκτέλεσης, της λήψης ασφαλιστικών μέτρων, καθώς και το προληπτικό μέτρο της απαγόρευσης διάθεσης ακινήτων και εξοπλισμού της επιχείρησης έως 4 μήνες. Για την προστασία των πιστωτών και την αποφυγή καταδολιευτικών ενεργειών, παρέχεται η δυνατότητα διορισμού εντολοδόχου μέχρι την έκδοση της απόφασης επικύρωσης της συμφωνίας εξυγίανσης. Ειδική μέριμνα έχει ληφθεί για την συμμετοχή του Δημοσίου και των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης στις συμφωνίες εξυγίανσης, με τη ρητή πρόβλεψη συγκεκριμένων κανόνων και κριτηρίων για τη συναίνεσή τους.

Αλλαγές στην πτωχευτική διαδικασία

Οι νέες διατάξεις στην πτωχευτική διαδικασία έχουν ως αποτέλεσμα αλλαγές σε διάφορα επιμέρους στάδια. Συνοπτικά:

• Πτωχευτική ικανότητα έχουν εφεξής το σύνολο των φυσικών προσώπων καθώς και τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου ακόμα και αν δεν ασκούν επιχειρηματική, αλλά οικονομική δραστηριότητα.
• Τεκμαίρεται ότι ο οφειλέτης βρίσκεται σε παύση πληρωμών και επομένως μπορεί να κηρύσσεται σε πτώχευση, όταν δεν καταβάλλει ληξιπρόθεσμες χρηματικές υποχρεώσεις του προς το Δημόσιο, τους φορείς κύριας ασφάλισης ή πιστωτικά και χρηματοδοτικά ιδρύματα, σε ύψος τουλάχιστον 40% των συνολικών ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών του προς τον αντίστοιχο φορέα για περίοδο τουλάχιστον έξι μηνών, εφόσον η μη εξυπηρετούμενη υποχρέωσή του υπερβαίνει το ποσό των 30.000 ευρώ.
• Καταχωρείται εφεξής στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας κάθε δημοσίευση ή δημοσιοποίηση αποφάσεων και πράξεων που αφορούν στην πτώχευση. Στο μητρώο αυτό γίνονται και οι αναγγελίες των απαιτήσεων των πιστωτών κατά τη διαδικασία του πλειστηριασμού.
• Στην πτωχευτική περιουσία ανήκει πλέον και το μέρος του ετησίου εισοδήματος που υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης του οφειλέτη.
• Συνοφειλέτης και εγγυητής συνεχίζουν και μετά την πτώχευση να ευθύνονται έναντι του πιστωτή, ανεξαρτήτως τυχόν απαλλαγής του πρωτοφειλέτη.
• Η κήρυξη της πτώχευσης προκαλεί την αυτόματη και αζήμια λύση όλων των εκκρεμών και διαρκών συμβάσεων του οφειλέτη την εξηκοστή ημέρα από την κήρυξη της πτώχευσης, εκτός αν εισάγεται η υποχρέωση του συνδίκου να συνάπτει συμβάσεις, εφόσον αυτές συνδέονται με τις τρέχουσες εργασίες της πτώχευσης.
• Εξαιρούνται από τις περιπτώσεις υποχρεωτικής ανάκλησης οι οικειοθελείς παραχωρήσεις ακινήτων προς πιστωτικά ή χρηματοδοτικά ιδρύματα.
• Ορίζεται ρητά ότι δεν αποτελούν καταδολιευτικές πράξεις και δεν ανακαλούνται οι δεδουλευμένες αποδοχές των εργαζόμενων.
• Η προθεσμία για την αναγγελία απαίτησης πιστωτή επιμηκύνεται σε τρεις μήνες από τη δημοσιοποίηση της κήρυξης σε πτώχευση αντί του ενός μήνα που ίσχυε στον προηγούμενο νόμο.

Προστασία πρώτης κατοικίας

Η προστασία της πρώτης κατοικίας τίθεται στο επίκεντρο του νέου Πτωχευτικού Κώδικα με τη σύσταση του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων.

Ο φορέας αυτός θα αποκτά την πρώτη κατοικία των ευάλωτων οφειλετών που θα πτωχεύουν, αφού θεσπίζεται υποχρέωση απόκτησής της στον πλειστηριασμό. Στη συνέχεια, θα υποχρεούται να τους την επαναμισθώνει για 12 έτη με μίσθωμα που θα επιδοτείται υπό προϋποθέσεις. Παράλληλα, θα παρέχεται η δυνατότητα επαναγοράς του ακινήτου από τον οφειλέτη.

Η προστασία της πρώτης κατοικίας δεν ενεργοποιείται μόνο όταν οι πιστωτές προβούν σε ενέργειες ρευστοποίησης της περιουσίας του οφειλέτη, με στόχο την αποτροπή της έξωσης, αλλά και σε προγενέστερο στάδιο με στόχο τη στήριξη των οφειλετών. Συγκεκριμένα, συνεπάγεται και μηνιαία κρατική επιδότηση των δανείων πρώτης κατοικίας των ευάλωτων νοικοκυριών σε ύψος 70 έως 210 ευρώ για 5 έτη, καθώς και την επιδότηση δανείων πρώτης κατοικίας οφειλετών που έχουν λάβει επιχειρηματικά δάνεια με εγγύηση την πρώτη κατοικία τους.

Απαλλαγή από τα χρέη και παροχή δεύτερης ευκαιρίας

Η διάθεση να δοθεί στον οφειλέτη η δυνατότητα να συνεχίσει την επιχειρηματική του δραστηριότητα αποτυπώνεται στις διατάξεις σχετικά με τη διαγραφή των χρεών και την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος

Η απαλλαγή από τα χρέη και η παροχή δεύτερης ευκαιρίας στον οφειλέτη διατρέχουν τον νέο Πτωχευτικό Κώδικα, όπως άλλωστε γίνεται σαφές από την ονομασία του νόμου. Η διάθεση να δοθεί στον οφειλέτη η δυνατότητα να συνεχίσει την επιχειρηματική του δραστηριότητα ύστερα από εύλογο χρονικό διάστημα από την πτώχευση αποτυπώνεται σε διάφορα σημεία του νόμου που αφορούν τη διαγραφή των χρεών και την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος του οφειλέτη.

Η απαλλαγή από τα χρέη επέρχεται μέσα σε τρία έτη από την πτώχευση, εκτός αν προβληθούν ενστάσεις για δόλια πτώχευση ή απόκρυψη στοιχείων από τους δανειστές. Η απαλλαγή μπορεί να επέλθει και σε ένα έτος αν ο οφειλέτης έχει απωλέσει ακίνητη περιουσία ή σημαντικό τμήμα της περιουσίας του. Τα μέλη της διοίκησης του νομικού προσώπου απαλλάσσονται εντός τριών ετών από την αίτηση ή δύο ετών από την κήρυξη της πτώχευσης. Η ρευστοποίηση του συνόλου της περιουσίας συνεπάγεται τη διαγραφή του υπολοίπου των χρεών, η οποία καλύπτει και τους κληρονόμους.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο οφειλέτης που πτωχεύει δεν χάνει την άδεια ασκήσεως του επαγγέλματός του, καθώς τρία χρόνια μετά την κήρυξη της πτώχευσης μπορεί να ξεκινήσει εκ νέου την επιχειρηματική του δραστηριότητα, αλλά και να πάρει στεγαστικό δάνειο.

Διαχειριστές Αφερεγγυότητας

Ως Διαχειριστής Αφερεγγυότητας μπορεί να διοριστεί όχι μόνο φυσικό πρόσωπο, αλλά και νομικό πρόσωπο, ήτοι δικηγορική, ελεγκτική ή συμβουλευτική εταιρεία

Ο ρόλος των Διαχειριστών Αφερεγγυότητας ενισχύεται σε σχέση με τον προηγούμενο κώδικα με βασικότερη αλλαγή τη διεύρυνση των προσώπων που δύνανται να αποκτήσουν τον τίτλο και να ασκήσουν τις αρμοδιότητες του συνδίκου πτωχεύσεως και του ειδικού εντολοδόχου. Πλέον, προβλέπεται ότι ως Διαχειριστής Αφερεγγυότητας μπορεί να διοριστεί όχι μόνο φυσικό πρόσωπο, αλλά και νομικό πρόσωπο, ήτοι δικηγορική, ελεγκτική ή συμβουλευτική εταιρεία, εφόσον απασχολεί τουλάχιστον ένα πιστοποιημένο πρόσωπο με οποιαδήποτε σχέση απασχόλησης.

Επιπλέον, προβλέπεται η μεταφορά αρμοδιότητας από το Υπουργείο Δικαιοσύνης στο Υπουργείο Οικονομικών για τη σύσταση, συγκρότηση και τον καθορισμό των λεπτομερειών λειτουργίας της Επιτροπής Διαχείρισης Αφερεγγυότητας, καθώς και της Επιτροπής Εξετάσεων για την απόκτηση της πιστοποίησης του Διαχειριστή Αφερεγγυότητας.

Εκκρεμείς αιτήσεις υπαγωγής στο νόμο 3869/2010

Το πεδίο του νέου Πτωχευτικού Κώδικα, εφόσον ρυθμίζει πλέον ρητά το σύνολο του ιδιωτικού χρέους, συμπίπτει για ορισμένους οφειλέτες με το νόμο 3869/2010 για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά. Οι οφειλέτες που έχουν ήδη κάνει αίτηση για υπαγωγή στο νόμο 3869/2010 μπορούν να ενταχθούν στη διαδικασία του νέου κώδικα, εφόσον παραιτηθούν από την προηγούμενη αίτησή τους.

Εάν, όμως, επιθυμούν να συνεχίσουν τη διαδικασία ένταξης στον νόμο 3869/2010 και να μη χάσουν το δικαίωμα στην εκδίκαση της αίτησής τους, θα πρέπει να επικαιροποιήσουν και να επανυποβάλουν την αίτησή τους. Αυτό προβλέπεται από το νόμο 4545/2020, ο οποίος έχει ως στόχο την επιτάχυνση της εκδίκασης των εκκρεμών υποθέσεων του νόμου 3869/2010, οι οποίες είναι άνω των 40.000 αιτήσεων και ορισμένες από αυτές έχουν προσδιορισθεί για το 2027.

Συγκεκριμένα, επί ποινή απαραδέκτου, η αίτηση επαναπροσδιορισμού πρέπει να υποβληθεί σε συγκεκριμένη προθεσμία ανάλογα με την ημερομηνία κατάθεσης της αίτηση ρύθμισης οφειλής με βάση το νόμο 3869/2010. Οι αιτήσεις επαναπροσδιορισμού ξεκινούν την 1^η Δεκεμβρίου 2020 και έχουν καταληκτική ημερομηνία:

• Για κατάθεση της αίτησης υπαγωγής μέχρι και τις 31/12/2014, έως τις 15/1/2021.
• Για κατάθεση 1/1/2015-30/6/2015, έως τις 31/1/2021.
• Για κατάθεση 1/7/2015-31/12/2015, έως τις 15/2/2021.
• Για κατάθεση 1/1/2016-30/6/2016, έως τις 28/2/2021.
• Για κατάθεση 1/7/2016-31/12/2016, έως τις 15/3/2021.
• Για κατάθεση 1/1/2017-30/6/2017, έως τις 31/3/2021.
• Για κατάθεση 1/7/2017-31/12/2017, έως τις 15/4/2021.
• Για κατάθεση 1/1/2018-30/6/2018, έως τις 30/4/2021.
• Για κατάθεση 1/7/2018-31/12/2018, έως τις 15/5/2021.
• Για κατάθεση από 1/1/2019 και μετά, έως τις 31/5/2021.
• Για υποθέσεις οι οποίες, ανεξαρτήτως του χρόνου κατάθεσης του εισαγωγικού δικογράφου, έχουν αναβληθεί για μετά τις 15/6/2021, η αίτηση επαναπροσδιορισμού κατατίθεται έως τις 30/6/2021.
• Μέσα στην ίδια προθεσμία κατατίθεται η αίτηση επαναπροσδιορισμού και για τις υποθέσεις που ματαιώνονται και επαναφέρονται με κλήση, η οποία προσδιορίζεται σε δικάσιμο μετά τις 15/6/2021.

Στάθης Ποταμίτης, Μanaging Partner PotamitisVekris Law Firm, Πρόεδρος ΣΔΕΕ

• Με ποιες νέες διατάξεις θα καταφέρει ο Πτωχευτικός Κώδικας να επιλύσει τις χρόνιες παθογένειες που οδηγούσαν έως τώρα στη σπάνια χρησιμοποίηση του μηχανισμού της πτώχευσης;

Η εξαιρετικά περιορισμένη χρήση της πτώχευσης για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της υπερχρέωσης, τόσο από οφειλέτες όσο και από πιστωτές, οφείλεται σε διαφορετικούς παράγοντες και αίτια, πρωτίστως όμως στα εξής:

Η διαδικασία της πτώχευσης είναι εξαιρετικά χρονοβόρα και οδηγεί (σε βάθος χρόνου) σε χαμηλή ανάκτηση των οφειλών. Αυτό σημαίνει ότι παραμένει εξαιρετικά μεγάλο βάρος στους εγγυητές που είναι σε πολλές περιπτώσεις τα πρόσωπα που αποφασίζουν από την πλευρά του οφειλέτη για την προσφυγή στην πτώχευση.  Η καθυστερημένη και περιορισμένη ανάκτηση είναι ο λόγος που οι πιστωτές προτιμούν συνήθως την αναγκαστική εκτέλεση αντί της πτώχευσης, κάτι βεβαίως που αποτρέπει την παροχή πιστώσεων χωρίς υψηλές εξασφαλίσεις.

Τα υποκείμενα αίτια της καθυστερημένης και χαμηλής ανάκτησης θα πρέπει να αναζητηθούν στην εξαιρετική διαδικαστική πολυπλοκότητα της υφιστάμενης πτωχευτικής διαδικασίας, ιδιαίτερα όσον αφορά στην διαδικασία ρευστοποίησης της πτωχευτικής περιουσίας, την μεγάλη εμπλοκή του πτωχευτικού δικαστηρίου, την έλλειψη εξειδίκευσης και εμπειρίας των οργάνων της πτώχευσης.

Προφανώς, το γεγονός ότι η πτωχευτική ικανότητα κατέχεται από περιορισμένη ομάδα προσώπων και δεν προβλέπεται προστασία για διοικήσεις νομικών προσώπων που καταφεύγουν στην πτώχευση δημιουργεί πρόσθετες επιφυλάξεις για την προσφυγή στην προστασία του πτωχευτικού δικαίου.

• Με δεδομένο ότι η πτώχευση, ως βασικό εργαλείο αντιμετώπισης της αφερεγγυότητας, είναι μια λύση που επιλέγεται συχνότερα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες σε σχέση με την Ελλάδα, σε τι υπερέχει το νομοθετικό πλαίσιο της πτώχευσης σε άλλες έννομες τάξεις της ΕΕ; Υιοθετήθηκαν στον νέο Πτωχευτικό Κώδικα ιδέες και διατάξεις που έχουν επιτύχει σε ευρωπαϊκό επίπεδο;

Έχουμε την τύχη να έχει εκδοθεί το 2019 η πρώτη Οδηγία της ΕΕ που ασχολείται με την ουσία της πτωχευτικής διαδικασίας. Παρότι η Οδηγία αυτή εστιάζει κυρίως στην εξυγίανση επιχειρήσεων, είναι ιδιαίτερα χρήσιμη και ως προϊόν επεξεργασίας από ομάδα διακεκριμένων ειδικών στην πτώχευση από όλες της χώρες της Ένωσης. Παράλληλα, η πρακτική έχει αναδείξει συστήματα, όπως αυτό του Ηνωμένου Βασιλείου, που θεωρούνται τόσο καλύτερα από άλλα Ευρωπαϊκά συστήματα, ώστε έχει αναπτυχθεί το φαινόμενο του «πτωχευτικού τουρισμού» προς τις χώρες αυτές.

Ποια είναι λοιπόν τα διδάγματα που κανείς μπορεί να αποκομίσει από τα παραπάνω;

1. Σε οικονομίες που κυριαρχούν μικρομεσαίες επιχειρήσεις, όπως είναι η δική μας, η διάκριση μεταξύ προσώπων (εμπόρων) που έχουν πτωχευτική ικανότητα από αυτούς που δεν την έχουν (καταναλωτές) λειτουργεί αποτρεπτικά για τη χρήση της πτώχευσης.  Για τον λόγο αυτό, ο νέος νόμος παρέχει την πτωχευτική ικανότητα σε όλα τα φυσικά πρόσωπα και όλα σχεδόν τα νομικά πρόσωπα.
2. Τόσο οφειλέτες όσο και πιστωτές αποδίδουν ιδιαίτερα μεγάλη σημασία στην ταχεία ολοκλήρωση της πτωχευτικής διαδικασίας. Γι’ αυτό, ο νέος νόμος έχει απλοποιήσει σημαντικά τις διαδικασίες και έχει προτάξει την άμεση ρευστοποίηση της πτωχευτικής περιουσίας.
3. Η επιχειρηματική (αλλά και γενικότερα η οικονομική) δραστηριότητα ενέχει τον κίνδυνο της υπερχρέωσης.  Γι’ αυτό, η πτώχευση πρέπει να οδηγεί στην απαλλαγή των καλόπιστων οφειλετών από τα χρέη τους σε εύλογο διάστημα που να μην υπερβαίνει τα 3 χρόνια χωρίς την ανάγκη προσφυγής σε δικαστική κρίση.  Αυτό έχει υιοθετήσει και το νέο πτωχευτικό πλαίσιο.
4. Η αξιοπιστία της πτωχευτικής διαδικασίας εξαρτάται από την αξιοπιστία των οργάνων της.  Το νέο πτωχευτικό πλαίσιο εισάγει για πρώτη φορά την πιστοποίηση νομικών προσώπων ως διαχειριστών αφερεγγυότητας, για να διευκολύνει την διαμόρφωση έγκυρων και ισχυρών φορέων για την ανάληψη της αρμοδιότητας αυτής.

Βασιλική Σαλακά, Partner, Karatzas & Partners Law Firm

• Με ποιες νέες διατάξεις θα καταφέρει ο νέος Πτωχευτικός Κώδικας θα ελευθερώσει τα εγκλωβισμένα περιουσιακά στοιχεία στις μακροχρόνιες διαδικασίες πτώχευσης;

Μέχρι σήμερα, τόσο οι πιστωτές όσο και οι οφειλέτες απέφευγαν το θεσμό της πτώχευσης, λόγω των μακροχρόνιων διαδικασιών της και της αντίστοιχης απαξίωσης των προς εκποίηση περιουσιακών στοιχείων.

Με τον νέο Νόμο για πρώτη φορά δίδεται η δυνατότητα να εμπεριέχεται στην αίτηση πτώχευσης και σχέδιο εκποίησης της επιχείρησης ως συνόλου ή επιμέρους λειτουργικών συνόλων. Κομβικό σημείο της διαδικασίας είναι ότι πλέον η ρευστοποίηση της περιουσίας αρχίζει άμεσα, με την κήρυξη της πτώχευσης, καταργώντας την διαδικασία εξέλεγξης των πιστώσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της αμεσότητας είναι ότι ο πλειοδοτικός διαγωνισμός πραγματοποιείται το πολύ σε 40 ημέρες από την δημοσίευση της αντίστοιχης πρόσκλησης από τον σύνδικο. Με τον τρόπο αυτό, η διαδικασία της πτώχευσης και κυρίως η ρευστοποίηση εξελίσσεται με ταχύτητα, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο απαξίωσης των περιουσιακών στοιχείων.

Η εκποίηση του ενεργητικού ως συνόλου γίνεται πλέον μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-auction, χωρίς να προσδιορίζεται τιμή πρώτης προσφοράς, εξασφαλίζοντας διαφάνεια και περιορίζοντας τις καθυστερήσεις.

Αν η εκποίηση της περιουσίας δεν γίνει ως σύνολο, προσδιορίζεται τιμή πρώτης προσφοράς των κατ’ ιδίαν περιουσιακών στοιχείων με αυτόματη σταδιακή μείωση της τιμής μετά από συνεχείς άγονους πλειστηριασμούς. Προβλέπεται ακόμα και ελεύθερη εκποίηση με συγκεκριμένο τίμημα ή μεταβίβαση στο Δημόσιο του περιουσιακού στοιχείου για το οποίο δεν επετεύχθη έστω μια συμβολική τιμή.

Ο νέος Νόμος, επομένως, διακατέχεται από το πνεύμα ότι η αγορά καθορίζει την τιμή και όλα πρέπει να πωληθούν, αντιλαμβανόμενος πλήρως ότι με την γρήγορη και αποτελεσματική ρευστοποίηση της περιουσίας κατά την πτώχευση οι πιστωτές θα αποκτήσουν κίνητρο για να χρησιμοποιούν το εργαλείο της πτώχευσης.

• Πώς κρίνετε τη δυνατότητα να διορίζονται πλέον ως Διαχειριστές Αφερεγγυότητας και νομικά πρόσωπα, όπως δικηγορικές και ελεγκτικές εταιρείες; Θεωρείτε ότι αυτή η ρύθμιση εξισορροπεί ικανοποιητικά τα συμφέροντα του οφειλέτη και των πιστωτών;

Σύμφωνα με τον νέο Νόμο, οι αρμοδιότητες του ειδικού εντολοδόχου στην εξυγίανση και του συνδίκου στην πτώχευση ασκούνται από πιστοποιημένο διαχειριστή αφερεγγυότητας.

Στο παρελθόν, παρουσιαζόταν πολύ συχνά το πρόβλημα να αντιμετωπίζει ο σύνδικος γνωστικές ή χρονικές δυσχέρειες, κυρίως ως προς την επαρκή υποστήριξη πτωχεύσεων στις οποίες προκύπτουν περίπλοκα νομικά ή άλλα ζητήματα ή πτωχεύσεων μεγάλου οικονομικού αντικειμένου.

Λύση στο πρόβλημα αυτό φαίνεται να δίνει η διεύρυνση του φάσματος διορισμού διαχειριστών αφερεγγυότητας, με την παροχή της δυνατότητας σε δικηγορικές και ελεγκτικές εταιρείες, στις οποίες απασχολείται τουλάχιστον ένας πιστοποιημένος (κατά την προβλεπόμενη εξεταστική διαδικασία) διαχειριστής αφερεγγυότητας.

Οι δικηγορικές και οι ελεγκτικές εταιρείες είναι οι πλέον κατάλληλες στη διαχείριση θεμάτων αφερεγγυότητας, αφού το δυναμικό τους μπορεί να εξασφαλίσει ευρύτερο πεδίο γνώσεων, εμπειρίας και εξειδίκευσης σε διάφορους τομείς, ώστε να ολοκληρώσουν τη διαδικασία της πτώχευσης ή της εξυγίανσης με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα, επιτυγχάνοντας τη μέγιστη δυνατή ικανοποίηση των πιστωτών.

Το γεγονός ότι ο νέος Νόμος παρέχει τη δυνατότητα στον αιτούντα την πτώχευση (οφειλέτη ή πιστωτή) να επιλέξει ο ίδιος τον σύνδικο συμπλέει με τη δυνατότητα διορισμού δικηγορικής ή ελεγκτικής εταιρείας στη θέση αυτή, ώστε με την επικοινωνία, τη συνεργασία των μερών και τη μείωση των κωλυμάτων που οδηγούσαν συχνά σε παραίτηση του συνδίκου, σε συνδυασμό με την εμπλοκή εκ μέρους των δικηγορικών και των ελεγκτικών εταιρειών επαρκούς αριθμού προσώπων, με την κατά περίπτωση απαιτούμενη κατάρτιση, η διαδικασία να ολοκληρωθεί όσο το δυνατόν γρηγορότερα προς όφελος τόσο του οφειλέτη όσο και των πιστωτών.