Ταχύτητα – εύρος αντικειμένου – διαχείριση κινδύνου είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η επικεφαλής του νομικού τμήματος της ΑΒ Βασιλόπουλος, Ελένη Προβίδη, η οποία μιλά στο Lawyer για τα νομικά ζητήματα που ανέκυψαν στην αγορά των σούπερ μάρκετ λόγω της πανδημίας του Covid-19, την κινητήριο δύναμη των δικηγόρων οι οποίοι επιλέγουν να ενταχθούν στο δυναμικό μιας εταιρίας, αλλά και τη φιλοσοφία που την χαρακτηρίζει ως teamleader.
- Ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζετε ως επικεφαλής του νομικού τμήματος μιας από τις μεγαλύτερες αλυσίδες λιανικού εμπορίου τροφίμων, με παρουσία και στο εξωτερικό;
Αν έπρεπε να τις συνοψίσω σε ένα τρίπτυχο, θα έλεγα ταχύτητα-εύρος αντικειμένου-διαχείριση κινδύνου. Πέρασε ανεπιστρεπτί η εποχή που οι εσωτερικοί δικηγόροι κρατούσαμε ψηλά, ως σημαία διαφορετικότητας και κύρια πρόκληση, την εγγύτητά μας στο επιχειρηματικό γίγνεσθαι της εταιρίας και την υπέρβαση του κλασικού ρόλου του δικηγόρου- αυτά πια είναι τα απολύτως αυτονόητα. Για εμάς στο λιανεμπόριο, και ειδικά στο λιανεμπόριο τροφίμων, η ταχύτητα με την οποία κινείται η παγκόσμια αγορά, οι τεχνολογικές εξελίξεις κι ο αυξανόμενος ρόλος της τεχνολογίας σε κάθε επίπεδο της δουλειάς μας, οι ανακατατάξεις που μοιράζουν την τράπουλα και δημιουργούν διαρκώς νέα δεδομένα, οι νέες ανάγκες του πελάτη, μαζί με την ταχύτητα των αλλαγών, που μπορεί να μη συγκρίνεται με την αντίστοιχη των εταιριών τεχνολογίας, αλλά σίγουρα στην έκταση αυτή δεν υπήρχε μέχρι πολύ πρόσφατα, αυτή είναι η μια πρόκλησή μας.
Η άμεση και άψογη εξυπηρέτηση εσωτερικών κι εξωτερικών πελατών, σε μια εταιρία που η πελατοκεντρική φιλοσοφία είναι το ιερό της δισκοπότηρο, αυτό κι αν είναι πρόκληση, και μάλιστα από αυτές που αγαπούμε
Που ταυτόχρονα ακουμπάει κι επηρεάζει άμεσα και τη δεύτερη- το εύρος του αντικειμένου· δεν υπάρχει τομέας της νομικής επιστήμης που να μην μας ακουμπάει, που να μην πρέπει να τον μάθουμε και να τον χειριστούμε, δεν υπάρχει θέμα που να έχουμε την πολυτέλεια να πούμε πως δε μας αφορά, νομικό ή μη. Η άμεση και άψογη εξυπηρέτηση εσωτερικών κι εξωτερικών πελατών, σε μια εταιρία που η πελατοκεντρική φιλοσοφία είναι το ιερό της δισκοπότηρο, αυτό κι αν είναι πρόκληση, και μάλιστα από αυτές που αγαπούμε. Κι όλα αυτά συμβαίνουν ταυτόχρονα σε ένα απόλυτα ρυθμισμένο πλαίσιο, μέσα σε ένα εταιρικό περιβάλλον που – και λόγω της παρουσίας στο εξωτερικό – εμφορείται από την κουλτούρα της διαχείρισης κινδύνου και της κανονιστικής συμμόρφωσης (που κι αυτή μέσα στα καθήκοντα των δικηγόρων είναι), με πολιτικές και διαδικασίες που διατρέχουν όλη την οργάνωση και τη λειτουργία της, σε βαθμό τολμώ να πω που ελάχιστες άλλες εταιρίες της χώρας διαθέτουν.
- Ποια ήταν τα σοβαρότερα νομικά ζητήματα που αντιμετωπίσατε, στο πλαίσιο της πανδημίας, λόγω της αύξησης του καταναλωτικού ενδιαφέροντος προς τα σούπερ μάρκετ και των προκλήσεων για τη δημόσια υγεία, αλλά και τον ελεύθερο ανταγωνισμό;
Όπως συμβαίνει με κάθε αναπάντεχη μεγάλη κρίση, έτσι και με την πανδημία, οι επιχειρήσεις και δη τα σούπερ μάρκετ, που βρέθηκαν εκ του ρόλου τους αμέσως στην πρώτη γραμμή, αναγκάστηκαν να επανακαθορίσουν την ατζέντα τους εν μια νυκτί. Έγινε απόλυτη προτεραιότητα να παλέψουμε να προσαρμοστούμε άμεσα στα νέα δεδομένα, να διασφαλίσουμε την υγεία και την ασφάλεια τόσο των εργαζομένων όσο και των πελατών μας, να φροντίσουμε ότι οι αποθήκες θα έχουν προϊόντα και θα προμηθεύουν τα καταστήματα, ότι τα ράφια θα είναι γεμάτα, έπρεπε να ανοίξουμε νέους δρόμους εξυπηρέτησης για τον πελάτη και να λειτουργούμε με κανόνες, οι οποίοι διαμορφώνονταν από τις ίδιες τις εξελίξεις και άλλαζαν μέρα με τη μέρα.
Η νέα συνθήκη της εργασίας από το σπίτι και των αδειών ειδικού σκοπού, η προστασία των ευπαθών ομάδων, η ασφάλεια στον χώρο εργασίας, η έκρηξη του ηλεκτρονικού εμπορίου και οι νέες συνεργασίες που έγιναν για να ανταποκριθούμε σε αυτήν, η ξαφνική υπερεξάρτηση από την τεχνολογία και η συνεπακόλουθη αναγκαιότητα ακόμα μεγαλύτερης προσοχής σε ό,τι έχει να κάνει με ασφάλεια και προστασία δεδομένων, αυτά ήταν τα σοβαρότερα νομικά θέματα που αντιμετωπίσαμε και εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε. Kαι όλα αυτά μέσα σε μια εργασιακή καθημερινότητα πολύ δύσκολη εκ των συνθηκών, ιδίως κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος. Ευτυχώς όμως, όλα τα ζητήματα, τόσο τα λειτουργικά όσο και τα νομικά, πολύ γρήγορα διευθετήθηκαν και επανήλθε ένας φυσιολογικός ρυθμός, όσο μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει αυτή τη λέξη τούτη την περίοδο.
- Πώς κρίνετε την απόφαση της Κυβέρνησης να απαγορεύσει την πώληση των διαρκών αγαθών από τα σούπερ μάρκετ;
Δραστηριοποιούμενοι σε έναν κλάδο που στη χώρα μας ρυθμίζεται αυστηρά σε κάθε του επίπεδο, η άμεση και καθολική συμμόρφωση στις νομοθετικές επιταγές είναι αυτονόητο και αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής δουλειάς μας. Ταυτόχρονα θεωρούμε υποχρέωσή μας να βρίσκουμε, μέσα σ’αυτό το πλαίσιο, τρόπους για να εξυπηρετήσουμε και να δώσουμε λύσεις στους πελάτες μας. Η απαγόρευση πώλησης διαρκών αγαθών από τα σούπερ μάρκετ ήταν μια από τις πολλές αποφάσεις που λήφθηκαν από την Κυβέρνηση στις έκτακτες συνθήκες της πανδημίας, για απόλυτα κατανοητούς λόγους, την οποία και τηρήσαμε στο ακέραιο.
- Αναφερόμενη στην εξαγορά της ΤΡΟΦΟ από την ΑΒ Βασιλόπουλος, τη χαρακτηρίσατε ως «ένα σπουδαίο μάθημα που αναδεικνύει την αλληλεπίδραση μεταξύ νομικών και επιχειρηματικών ζητημάτων». Πώς επηρέασε αυτό τον ρόλο σας ως νομικής συμβούλου μέχρι σήμερα;
Η ερώτηση αυτή είναι η τέλεια παγίδα για να ξαναρχίσουμε οι εσωτερικοί δικηγόροι να ευλογάμε τα γένια μας για την προστιθέμενη αξία που προσφέρουμε μέσα στην εταιρία, αυτό που στην αρχή έλεγα ότι θεωρείται πλέον αυτονόητο και -μεταξύ μας- χιλιοειπωμένο, παρότι ολωσδιόλου αληθινό. Θα περιοριστώ, λοιπόν, στο να μιλήσω για την ομορφιά που έχει αυτή η αλληλεπίδραση, η οποία διατρέχει τη δουλειά μας κάθε λεπτό. Πιστεύω πως οι δικηγόροι που συνειδητά αποφασίζουν να ενταχθούν στο δυναμικό μιας εταιρίας, όχι για να βρουν σταθερούς και ασφαλείς όρους εργασίας, αλλά επειδή τους αρέσει η ίδια η φύση αυτής της δουλειάς, σε αυτήν ακριβώς την αλληλεπίδραση προσβλέπουν· δεν τους αρέσει να περιμένουν να τους έρθουν τα προβλήματα από έναν πελάτη, αλλά παθιάζονται με το να δουλεύουν μαζί του από την αρχή, σπαταλώντας ίσως χρόνο για θέματα ουδόλως νομικά, ώστε τα προβλήματα να μην έρθουν ποτέ – ή αν έρθουν, να είναι ζυγισμένο το ρίσκο από την αρχή με χειρουργική ακρίβεια.
Είναι αυτή η συνεργασία, αυτή η πραγματικότητα της μιας ομάδας, μαζί, από την αρχή, που παθιάζει τους επιτυχημένους νομικούς συμβούλους των εταιριών.
Όταν, ήδη από την περίοδο των σπουδών, αποφάσισα πως το οικογενειακό δικηγορικό γραφείο δε θα βρει στο πρόσωπό μου τη συνέχειά του, ήξερα καλά τι χάνω – και δεν το σκέφτηκα ούτε δευτερόλεπτο. Το τι κερδίζω, τότε απλώς το φανταζόμουν κι ήταν η πορεία που το επισφράγισε πανηγυρικά. Κέρδισα τη γοητεία του διαρκώς κινούμενου, ζωντανού οργανισμού, της ενεργού συμμετοχής, και όχι μόνο με το δικηγορικό καπέλο, σε μια ομάδα που ζει και μεγαλώνει κι ονειρεύεται μαζί και πετυχαίνει, αυτή ήταν από την αρχή και παραμένει ακόμα η μεγαλύτερη χαρά κι ανταμοιβή.
- Ποιες είναι οι βασικές αρχές που σας χαρακτηρίζουν ως team leader;
Ζητάω από την ομάδα μου να γνωρίζει και να σταθμίζει πάντα τους κινδύνους, να ανοίγει τον δρόμο προς την σύννομη και ηθική επιχειρηματικότητα, να βρίσκει λύσεις
Ακεραιότητα, εμπιστοσύνη, ειλικρίνεια, φροντίδα, χιούμορ – ας μην τις πω αρχές, ας τις πω φιλοσοφία, τρόπο δουλειάς ή κομμάτια χαρακτήρα. Έχω ξεκάθαρες απαιτήσεις από την ομάδα μου – ζητάω να δουλεύει σοβαρά, ομαδικά, υπεύθυνα και αποδοτικά, να βοηθάει με κάθε τρόπο την εταιρία και να βρίσκει λύσεις, στους χρόνους που απαιτείται, με απόλυτη ακεραιότητα, χωρίς καμία αλαζονεία. Να νοιάζεται να βοηθήσει τους ανθρώπους, να αφήνει πίσω την άκαμπτη νομική γλώσσα και να μπαίνει στη θέση των άλλων. Να γνωρίζει και να σταθμίζει πάντα τους κινδύνους, να ανοίγει τον δρόμο προς την σύννομη και ηθική επιχειρηματικότητα, να βρίσκει λύσεις. Να έχει πάντα στο νου της πως όλα έχουν αποδέκτη τον πελάτη, πως – για να θυμηθώ το παλιό μου αφεντικό – «εμείς μπακάληδες είμαστε, φέτα πουλάμε».
Στους συνεργάτες μου δίνω απόλυτη ελευθερία κινήσεων στα θέματα που χειρίζονται, τους έχω εμπιστοσύνη, δεν κάθομαι πάνω από το κεφάλι τους – ταυτόχρονα όμως ξέρουν καλά ποια είναι η στιγμή που πρέπει να έρθουν να συζητήσουμε ένα θέμα και βρισκόμαστε τακτικά όλοι μαζί για να συζητήσουμε ανοιχτά τα πάντα και να οργανώσουμε τα επόμενα βήματα. Την ίδια στιγμή, θέλω και φροντίζω να εξελίσσονται διαρκώς, να μαθαίνουν καινούργια πράγματα, να φέρνουν νέες ιδέες, η εκπαίδευση να μην τελειώνει ποτέ. Και υπάρχει διάχυτη φροντίδα, ειλικρινές ενδιαφέρον, βοήθεια σε κάθε περίπτωση, ευελιξία για να καλύπτονται προσωπικές και οικογενειακές ανάγκες, είμαστε κάπως σα μια μεγάλη οικογένεια. Κι ίσως το σημαντικότερο όλων – είμαστε αγαπημένοι, γελάμε, περνάμε καλά, κι αυτό είναι σπουδαίο πράγμα.
