- Ποιες είναι οι εξελίξεις ή/και προκλήσεις που θέτει το σημερινό περιβάλλον ψηφιακού μετασχηματισμού της οικονομίας στο δίκαιο διανοητικής ιδιοκτησίας και πως αντιλαμβάνεται και ανταποκρίνεται το γραφείο σας σε αυτές;
Είναι γεγονός ότι βρισκόμαστε σήμερα σε μια μεταιχμιακή εποχή. Οι νομικοί καλούνται να συμβαδίσουν με ραγδαίες αλλαγές που σχετίζονται με τη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή. Αυτή η μετάβαση καλύπτει πλέον, χωρίς υπερβολή, κάθε πτυχή της ανθρώπινης δραστηριότητας. Από τον τρόπο της επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων, έως τον τρόπο που πλέον δομείται η οικονομία και η προσφορά υπηρεσιών, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα.
Στο πλαίσιο αυτό, αν στο παρελθόν το δίκαιο διανοητικής ιδιοκτησίας ήταν περισσότερο ένας τομέας δικαίου που στη συνείδηση των ανθρώπων συνδεόταν με την “καλλιτεχνική” και “πολιτισμική” ζωή και δραστηριότητα, με το επιχειρείν στον τομέα της παραδοσιακής ψυχαγωγίας ή με την προστασία βιομηχανικών προϊόντων ή εφαρμογών, σήμερα γίνεται αντιληπτό ότι πρόκειται για έναν τομέα δικαίου που είναι απόλυτα κρίσιμος για τη λειτουργία του συνόλου σχεδόν της οικονομικής ζωής.
Το γραφείο μας, από την πρώτη στιγμή της λειτουργίας του, παρακολουθούσε στενά τις εξελίξεις και τις αλλαγές που επέρχονταν. Παρότι είχαμε πάντοτε και εξακολουθούμε να έχουμε ισχυρή παρουσία στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό στον τομέα που χαρακτήρισα πιο πάνω ως παραδοσιακές μορφές ψυχαγωγίας, πολιτισμού και ενημέρωσης (υποστήριξη πληθώρας καλλιτεχνών και καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων, πολιτισμικών οργανισμών όπως μουσεία, θεατρικών οργανισμών, τηλεοπτικών σταθμών, παραγωγών οπτικοακουστικών έργων, ψηφιακών πλατφορμών κλπ.), οι υπηρεσίες μας ανέκαθεν ήταν προσανατολισμένες και στην υποστήριξη εταιρειών τεχνολογίας και καινοτομίας (μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής λογισμικού).
Με το υπόβαθρο αυτό, ήμασταν σε θέση να ακολουθήσουμε τις τεχνολογικές εξελίξεις, τόσο στον τομέα της ψυχαγωγίας (όπως ψηφιακές πλατφόρμες/πάροχοι περιεχομένου και ψηφιακές υπηρεσίες πολιτισμού και ενημέρωσης) και στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου, όσο και στον τομέα των τεχνολογιών αιχμής και επιχειρηματικής καινοτομίας.
Ειδικά ως προς τον τομέα τεχνολογιών αιχμής και καινοτομίας, μέσω και της συνεργασίας μας με μεγάλα Funds, παρακολουθήσαμε στενά την άνθηση της start-up επιχειρηματικότητας στη χώρα μας, συνεργαστήκαμε με ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια και γενικότερα παρείχαμε υπηρεσίες για πολλαπλές πτυχές ενός μεγάλου και πολύ δυναμικού οικοσυστήματος που συνδυάζει τη γνώση και την έρευνα με την επιχειρηματικότητα, τις συνεργατικές δομές με την παραγωγή υπηρεσιών υψηλής αξίας, τις επενδύσεις και τις δομές χρηματοδότησης με την υποστήριξη καινοτόμων ιδεών από εμπνευσμένους επιστήμονες.
Θεωρούμε άλλωστε τιμή μας ότι τόσο εγχώριες όσο και αλλοδαπές εταιρείες μεγάλου βεληνεκούς στον τεχνολογικό τομέα επέλεξαν εμάς για τη νομική τους υποστήριξη σε ορισμένα από τα μεγαλύτερα deals εξαγορών εταιρειών τεχνολογίας που έχουν λάβει χώρα τα τελευταία χρόνια.
Πιστεύουμε βαθιά ότι ο ρόλος μας, πέραν αυτού του νομικού συμπαραστάτη, ενέχει και ένα ευρύτερο περιεχόμενο. Βοηθούμε τους πελάτες μας όχι μόνο να καταρτίσουν νομικά και επιχειρηματικά στέρεες συναλλαγές, όχι μόνο να χαρτογραφήσουν και να προστατεύσουν το χαρτοφυλάκιο διανοητικής τους ιδιοκτησίας, αλλά και να συνειδητοποιήσουν και αναγνωρίσουν την ιδιαίτερη προστιθέμενη αξία που αποκτά ένα τέτοιο χαρτοφυλάκιο στις συνθήκες της νέας οικονομίας, στην οποία τα άυλα περιουσιακά στοιχεία (copyrights, διπλώματα ευρεσιτεχνίας, σήματα, βιομηχανικά σχέδια κλπ) πολλές φορές τυγχάνουν μεγαλύτερης αξίας από τα φέροντα υλική υπόσταση στοιχεία του ενεργητικού της επιχείρησης.
Παρά την εμπειρία που πλέον έχουμε κατακτήσει, δεν επαναπαυόμαστε σε αυτήν. Σε μια εποχή συναρπαστικών εξελίξεων, έως και τεκτονικών αλλαγών, στον τομέα της τεχνολογίας, δεν μπορούμε παρά να έχουμε το βλέμμα μας συνεχώς στραμμένο στο μέλλον και τις πρόσθετες νομικές προκλήσεις που παρουσιάζονται.
- Υπάρχει κάποια σημαντική νομική πρόκληση στο τομέα της τεχνολογίας με την οποία ασχολείστε ή θα ασχοληθείτε στο εγγύς μέλλον;
Μια τέτοια πρόκληση, την οποία ως γραφείο παρακολουθούμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, τόσο σε θεωρητικό επίπεδο όσο και υποστηρίζοντας διάφορα projects που αναλαμβάνουμε, είναι η πρόκληση της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI), μόνη της ή σε συνδυασμό με την τεχνολογία του blockchain και του IoT, η εξάπλωση της οποίας αναμένεται να επιφέρει τεράστιες αλλαγές, όχι μόνο στην εν γένει οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα, αλλά έως και στον τρόπο εφαρμογής και απονομής του δικαίου.
Παράλληλο μετασχηματισμό διανύει ομοίως και ο τομέας της ψυχαγωγίας, διεθνώς αλλά και στη χώρα μας, καθόσον οι νέες τεχνολογίες (με αφορμή και καταλύτη ασφαλώς την πανδημία του Covid 19) τείνουν να επικρατήσουν στη σχετική αγορά, βάζοντας σε δεύτερη μοίρα τις παραδοσιακές μορφές ψυχαγωγίας, κυρίως στον οπτικοακουστικό τομέα. Όσον αφορά την παραγωγή οπτικοακουστικών έργων στη χώρα μας, σημαντικό να αναφερθεί είναι το λεγόμενο cash rebate του Ν. 4817/2017, το οποίο φιλοδοξεί -και το έχει εν πολλοίς επιτύχει- να ενισχύσει τον ελληνικό κλάδο της παραγωγής οπτικοακουστικών έργων, καθώς επίσης να προσελκύσει ξένες επενδύσεις, με τη μορφή της εκτέλεσης κινηματογραφικών και τηλεοπτικών έργων στην Ελλάδα.
Η δικηγορική μας εταιρεία είχε την τιμή να κληθεί, ως expert, να συνδράμει το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης στη διαμόρφωση του πλαισίου αυτού και την εξειδίκευσή του στο πλαίσιο της εκπόνησης της αρχικής ΚΥΑ κατ’ εξουσιοδότηση του Νόμου. Πέραν αυτού, είχαμε τη χαρά να αναλάβουμε τη νομική εκπροσώπηση μεγάλων ξένων στούντιο στο πλαίσιο κινηματογραφικών και τηλεοπτικών παραγωγών.
- Με δεδομένο το ότι οι μετασχηματισμοί στους οποίους αναφερθήκαμε αποτελούν μια πρόκληση για τις ίδιες τις επιχειρήσεις, οι εσωτερικές νομικές υπηρεσίες των επιχειρήσεων αυτών είναι γνωστό ότι αφενός καλούνται οι ίδιες να συμβαδίσουν με το νέο περιβάλλον και αφετέρου έχουν ολοένα και περισσότερο ανάγκη εξειδικευμένης υποστήριξης, σε τομείς όπως το δίκαιο διανοητικής ιδιοκτησίας, από εξωτερικούς συνεργάτες. Πώς αντιλαμβάνεστε εσείς τη συνεργασία μεταξύ εσωτερικών νομικών τμημάτων των επιχειρήσεων και των εξειδικευμένων εξωτερικών συνεργατών τους, με γνώμονα τις ανάγκες των επιχειρήσεων;
Είναι προφανές ότι στο νέο και διαρκώς εξελισσόμενο οικονομικό περιβάλλον, στο οποίο αναφέρθηκα, μετασχηματίζεται παράλληλα και η αντίληψη για τον τρόπο λειτουργίας της εσωτερικής νομικής υπηρεσίας μιας επιχείρησης. Το μοντέλο της εσωτερικής νομικής υπηρεσίας που καλείτο να ανταποκριθεί στις νομικές απαιτήσεις μιας επιχείρησης, ανεξαρτήτως του βαθμού νομικής εξειδίκευσης που αυτές παρουσίαζαν, έχει ξεπεραστεί. Αυτό από μόνο του απελευθερώνει εξαιρετικά σημαντικές δυνατότητες για τις εσωτερικές νομικές υπηρεσίες των επιχειρήσεων να ασχοληθούν, πέραν της καθημερινότητας, με τη χάραξη νομικής στρατηγικής, προς όφελος των ιδίων των επιχειρήσεων ασφαλώς, αφού αυτό είναι και το ζητούμενο.
Καταλυτική σε αυτό είναι αδιαμφισβήτητα η δυνατότητα δημιουργίας και διατήρησης σταθερών συνεργασιών με εξωτερικά εξειδικευμένα νομικά γραφεία, τα οποία συνδυάζουν άρτιο θεωρητικό υπόβαθρο στα γνωστικά τους αντικείμενα και πολυετή εμπειρία. Θεωρώ ότι ένα από τα μεγαλύτερα κεφάλαια της δικηγορικής μας εταιρείας είναι οι άριστες σχέσεις που διατηρούμε με τις εσωτερικές νομικές υπηρεσίες των ημεδαπών και αλλοδαπών εταιρειών που υποστηρίζουμε, θεωρώντας την εσωτερική νομική υπηρεσία ως τον εντολέα μας, την οποία και καλούμαστε, ως ειδικευμένοι νομικοί σύμβουλοι, να ενισχύσουμε.
Σκοπός μας είναι να συνεισφέρουμε με τις υπηρεσίες μας, συνδυάζοντας υψηλό επίπεδο νομικής τεκμηρίωσης με εξαιρετικό χρόνο ανταπόκρισης (ο οποίος θεωρώ ότι είναι ένα απο τα σημαντικά ανταγωνιστικά μας πλεονεκτήματα), στην προαγωγή της καλύτερης δυνατής απόδοσης της εσωτερικής νομικής υπηρεσίας με την οποία συνεργαζόμαστε. Ακολουθώντας αυτήν την προσέγγιση, που βασίζεται στην άριστη συνεργασία με άξονα την επιχειρηματική νομική προσέγγιση των θεμάτων, θεωρούμε ότι υπηρετούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα συμφέροντα της εκάστοτε ημεδαπής ή αλλοδαπής επιχείρησης.
Με αυτό τον τρόπο οι εσωτερικές νομικές υπηρεσίες μπορούν να επιτύχουν την αίσια έκβαση των υποθέσεων της επιχείρησης σε σύνθετα εξειδικευμένα θέματα, γεγονός που κοινά επιδιώκουμε και είναι προϊόν ομαδικής προσπάθειας, εισπράττουν δε εμπιστοσύνη από την επιχείρηση, ως προς την πρωτοβουλία τους να αναζητήσουν εξωτερικό νομικό σύμβουλο για την διαχείριση των εξειδικευμένων ζητημάτων, και μπορούν να επενδύσουν περαιτέρω σε μια εξωτερική συνεργασία που ουσιωδώς προάγει την εκ μέρους τους παροχή νομικών υπηρεσιών. Σημαντικό μέρος της διαδικασίας αυτής για εμάς είναι και η ζύμωση με τους συναδέλφους κάθε εσωτερικής νομικής υπηρεσίας, με τους οποίους σχεδιάζουμε μαζί βήμα προς βήμα την κάθε στρατηγική μας κίνηση.
Η συνεργασία αυτή, επομένως, δεν είναι στατική, αλλά δημιουργική, όπως ακριβώς συμβαίνει με την καθημερινή ροή στην οποία καλείται να ανταποκριθεί ο εσωτερικός νομικός σύμβουλος μιας εταιρείας και στην οποία οφείλουμε να είμαστε σε θέση να ανταποκρινόμαστε, προσφέροντας την υπεραξία εκείνη που επιτρέπει στην εσωτερική νομική υπηρεσία να μπορεί και αυτοδύναμα, σε έναν ικανοποιητικό βαθμό, να διαχειριστεί τα αντικείμενα εξειδίκευσής μας.
Αυτός είναι ο βασικός λόγος που διατηρούμε πολυετείς συνεργασίες και διευρύνουμε συνέχεια το πελατολόγιό μας, έχοντας εδραιώσει με τους συναδέλφους μας των εσωτερικών νομικών υπηρεσιών μία σχέση εμπιστοσύνης και αμεσότητας. Σε αυτό, θα ήθελα να συμπληρώσω ότι, πέραν της συνεργασίας μας, η διαπροσωπική, ακόμη και φιλική θα μπορούσα να πω, σχέση που έχουμε καλλιεργήσει αμοιβαία με συναδέλφους εντός των νομικών υπηρεσιών είναι, χωρίς υπερβολή, ένα σημείο για το οποίο είμαστε εξαιρετικά περήφανοι στη δικηγορική μας εταιρεία.
- Πλάι στις βραβευμένες επιδόσεις σας στο δίκαιο διανοητικής ιδιοκτησίας, το γραφείο σας έχει γίνει γνωστό για τον ολιστικό τρόπο με τον οποίο προσφέρει υπηρεσίες, που υπερβαίνει κατά πολύ την εξειδίκευση σε έναν τομέα δικαίου. Πώς αντιλαμβάνεστε εσείς τη σχέση ανάμεσα στην εξειδίκευση και σε μια “ολιστική” προσέγγιση παροχής υπηρεσιών; Περιλαμβάνει αυτή, κατά τη γνώμη σας, και μια γενικότερη “στρατηγική” (ή πιο “επιχειρηματική”) αντίληψη επίλυσης προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο πελάτης;
Ενώ θεωρούμε σημαντική την παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών σε έναν ιδιαίτερα περίπλοκο τομέα δικαίου, όπως το δίκαιο διανοητικής ιδιοκτησίας, η δικηγορική μας εταιρεία, από την πρώτη στιγμή της λειτουργίας της, είχε πράγματι θεμελιώσει μια φιλοσοφία “ολιστικής”, όπως το λέτε, προσέγγισης στον τρόπο με τον οποίο παρέχουμε τις υπηρεσίες μας. Αυτό περιλαμβάνει δύο πυλώνες. Ο πρώτος πυλώνας σχετίζεται με το γεγονός ότι διαθέτουμε, πέραν της άριστης γνώσης του δικαίου της διανοητικής ιδιοκτησίας, που είναι και η αιχμή του δόρατος της δικηγορικής μας εταιρείας, ένα πολύ δυναμικό τμήμα αστικού και εμπορικού δικαίου, έτσι ώστε να μπορούμε να καλύψουμε το σύνολο δραστηριοτήτων του πελάτη, όπως π.χ. σε θέματα αστικού, εταιρικού, ευρύτερου εμπορικού και εργατικού δικαίου.
Εξάλλου οι συνθήκες της νέας οικονομίας διαφοροποιούν τους παραδοσιακούς τομείς εφαρμογής του δικαίου και, συνεπώς, οι ίδιες οι ανάγκες του πελάτη καθίστανται πιο “ολιστικές”. Έτσι, για παράδειγμα, η δόμηση εταιρικών σχημάτων, όταν υπάρχουν σημαντικά άϋλα περιουσιακά στοιχεία, ή η κατάρτιση εμπορικών ή εργασιακών συμβάσεων στο πλαίσιο λειτουργίας μιας εταιρείας τεχνολογίας ή ψυχαγωγίας, είναι πολύ πιο απαιτητική και ουσιωδώς διαφοροποιημένη σε σχέση με ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν.
Από πλευράς μας είμαστε ακριβώς σε θέση να καλύψουμε αυτές τις ανάγκες σε πολλαπλά πεδία εφαρμογής του δικαίου, περιλαμβανομένων ασφαλώς και συναφών πεδίων όπως το δίκαιο του διαδικτύου και το δίκαιο προστασίας προσωπικών δεδομένων. Ο δεύτερος πυλώνας αυτού που σωστά χαρακτηρίσατε ως ολιστική προσέγγιση έχει να κάνει με το γεγονός ότι βοηθούμε τον πελάτη να λάβει στρατηγικές αποφάσεις σε σχέση με τον στόχο που θέλει να επιτύχει. Αυτό περιλαμβάνει την υιοθέτηση μιας “επιχειρηματικής οπτικής” στον τρόπο με τον οποίο παρέχουμε τις υπηρεσίες μας.
Έτσι, δεν χάνουμε ποτέ από τον ορίζοντα της σκέψης και της πρακτικής μας το γεγονός ότι οι νομικές αποφάσεις επηρεάζουν τις κατεξοχήν επιχειρηματικές αποφάσεις με τρόπο καταλυτικό και ότι ο πελάτης δικαιολογημένα επιζητεί όχι μόνο μια στεγνή νομική συμβουλή ή υπόδειξη αλλά μια κατεξοχήν δημιουργική σκέψη και εφαρμογή που θα επιλύει, κατά το μέτρο του δυνατού και πάντοτε σύμφωνα με τον Νόμο, προβλήματα και θα τον βοηθά να λάβει και να εφαρμόσει τις αποφάσεις εκείνες που βρίσκονται εγγύτερα στον στόχο του.
- Mπορείτε να μας δώσετε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα χάραξης στρατηγικής σε νομικά θέματα που έχουν επηρεάσει ουσιαστικά την επιχειρηματική αποδοτικότητα κάποιου πελάτη σας?
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο συνολικός τρόπος που οικοδομήσαμε από την αρχή της συνεργασίας μας την υποστήριξη πολυεθνικών πελατών μας όσον αφορά την προστασία των αϋλών περιουσιακών τους στοιχείων, είτε οι πελάτες μας είναι μεγάλοι πολυεθνικοί όμιλοι του χώρου της τεχνολογίας, είτε των ειδών πολυτελείας, χαράσσοντας για κάθε έναν μία εξατομικευμένη στρατηγική στοχοπροσηλωμένη στην προστασία των προϊόντων και υπηρεσιών τους.
Η δικηγορική μας εταιρεία έχει δημιουργήσει ένα πρότυπο, πολυεπίπεδο πρόγραμμα για κάθε έναν εξ αυτών των πελατών, που περιλαμβάνει τόσο εξωδικαστικές όσο και δικαστικές ενέργειες και στηρίζεται στη βαθιά γνώση του αδειοδοτικού και τεχνικού πλαισίου των προϊόντων και υπηρεσιών τους, στην παρακολούθηση και εποπτεία της συνεχώς μεταβαλλόμενης αγοράς και των μοντέλων διάθεσης και εκμετάλλευσης, αλλά και στη δημιουργική εκμετάλλευση του νομοθετικού οπλοστασίου που διαθέτουμε.
Σε αυτό το πλαίσιο μάλιστα πρωτοστατήσαμε στις διαδικασίες για την αναθεώρηση του οικείου νομοθετικού πλαισίου. Οι υπηρεσίες της δικηγορικής μας εταιρείας βραβεύτηκαν πολλές φορές (π.χ. από τη Microsoft με το Excellence Award), ενώ τα προγράμματα επιβολής και προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας που έχουμε καταρτίσει και υποστηρίξει βρίσκονται στις πρώτες θέσεις όλων των υπολοίπων ευρωπαϊκών προγραμμάτων σε αποδοτικότητα. Αν θέλαμε να χαρακτηρίσουμε το ύφος της δικηγορικής μας εταιρείας, σίγουρα θα λέγαμε ότι προσπαθούμε να προσφέρουμε στον πελάτη κάτι παραπάνω από την απλά διεκπεραιωτική και μονοδιάστατη παροχή νομικών υπηρεσιών.
Δηλωτικό ακριβώς αυτού που αναφέρω είναι και το γεγονός ότι οι δικαστικές αποφάσεις που έχουμε κατορθώσει να πετύχουμε προς όφελος πολυεθνικών ομίλων ειδών πολυτελείας του εξωτερικού χρησιμοποιούνται από τους πελάτες μας, ως σημαντικό δικαστικό προηγούμενο υπέρ τους, σε δικαστήρια που διεξάγουν σε άλλες χώρες του ηπειρωτικού δικαίου. Παράλληλα με αυτό έχουμε καλλιεργήσει και σημαντικό δίκτυο εξαιρετικών συνεργατών/δικηγορικών εταιρειών στο εξωτερικό, διαμέσου του οποίου μπορούμε να καλύψουμε κάθε ανάγκη νομικής υποστήριξης πέραν της Ελλάδας και στο εξωτερικό για τους εγχώριους πελάτες μας.
- Στο ψηφιακό περιβάλλον που περιγράφηκε πιο πάνω, ποιες θεωρείτε ότι θα πρέπει να είναι οι προτεραιότητες στον τρόπο λειτουργίας των δικηγορικών εταιρειών;
Θεωρώ ότι και οι ίδιες οι δικηγορικές εταιρείες θα πρέπει να εντάξουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό στον τρόπο λειτουργίας τους. Εμείς, επί παραδείγματι, έχουμε ψηφιοποιήσει το σύνολο του αρχείου των υποθέσεων της δικηγορικής μας εταιρείας (είκοσι ετών περίπου), ενώ αυτονόητα τηρούμε κυρίως ψηφιακά όλα τα αρχεία των ενεργών φακέλων που χειριζόμαστε, ενώ πέρα από την ύπαρξη υπευθύνου IT με σταθερή παρουσία στην έδρα μας, η εταιρεία μας απασχολεί εσωτερικό λογιστήριο καθώς και Υπεύθυνο Διοικητικής Λειτουργίας και Οργάνωσης, επιφορτισμένο ακριβώς με τη διαρκή αναβάθμιση της υλικοτεχνικής μας υποδομής.
Πέραν αυτών, έχουμε υιοθετήσει, εδώ και αρκετά έτη, με διαρκή φυσικά αναβάθμιση, ολοκληρωμένες πληροφοριακές λύσεις, με στόχευση μεταξύ άλλων την παρακολούθηση και από εμάς, αλλά κυρίως από τους εντολείς μας, των εργασιών και χρεώσεων αυτών μέσα από ειδικά συστήματα που τηρούμε για το σκοπό αυτό. Εξίσου σημαντική παράμετρος για εμάς είναι η προστασία των προσωπικών δεδομένων των εντολέων μας και η λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων διασφάλισης των συστημάτων της δικηγορικής μας εταιρείας. Αναφέρω ενδεικτικά ότι έχουμε επενδύσει σημαντικά ποσά σε προγράμματα προστασίας των λογισμικών και προγραμμάτων που χρησιμοποιούμε, εργαζόμενοι αποκλειστικά με αποθήκευση σε cloud περιβάλον.
Δεν θα αναφερθώ σε ζητήματα περιβαλλοντικής υπευθυνότητας, όπως η χρήση σκαναρισμένων αρχείων και η μη τήρηση φυσικών αρχείων, παρά μόνο όπου αυτή είναι αναγκαία (π.χ. δικαστήρια), διότι αυτό είναι εν πολλοίς αυτονόητο. Θεωρώ ότι η έγκαιρη εξοικείωση της ομάδας μας με όλες τις αναγκαίες διαδικασίες – πρωτόκολλα που καθιερώσαμε προς το σκοπό της διαφάνειας σε σχέση με τις τιμολογήσεις της δικηγορικής, αλλά και της αυξημένης ευθύνης μας σε σχέση με τα δεδομένα που μας εμπιστεύονται οι πελάτες μας, μας βρήκε σε υψηλό επίπεδο ετοιμότητας και για τις διαδικασίες/πρωτόκολλα ψηφιακού μετασχηματισμού που κρίθηκαν αναγκαία και με αφορμή την πανδημία COVID19.
Εν κατακλείδι, προτεραιότητα σε σχέση με τον τρόπο λειτουργίας και το πλαίσιο εργασίας θα πρέπει να είναι η κατανόηση από την ίδια την ομάδα των πλεονεκτημάτων που αναμφίβολα μπορούν να προκύψουν από την χρήση των συστημάτων εκείνων που θα αναδείξουν την ποιότητα της παροχής της υπηρεσίας. Αυτό μπορεί κανείς να το δει στην υπεραξία που δίνει σε μια δικηγορική εταιρεία η αξιολόγηση αυτής από μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού. Στην περίπτωσή μας, για παράδειγμα, ο ψηφιακός μετασχηματισμός του γραφείου μας δεν αποτέλεσε μόνο ένα εργαλείο για την εσωτερική διευκόλυνση όλων, αλλά ενίσχυσε την αξιοπιστία μας έναντι σημαντικών πελατών του εξωτερικού.
- Η τεχνολογική καινοτομία ενδεχομένως ενέχει τον κίνδυνο μια γενικής αποπροσωποποίησης στις επαφές και τις συναλλαγές μεταξύ των ανθρώπων. Πώς κατά τη γνώμη σας μπορεί να συνδυάσει μια δικηγορική εταιρεία την εισαγωγή και παρακολούθηση τεχνολογικών καινοτομιών, τόσο στο πλαίσιο της εσωτερικής της λειτουργίας όσο και στο πλαίσιο των υπηρεσιών της, με μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση; Πώς αντιλαμβάνεστε εσείς μια τέτοια προσέγγιση σε σχέση με τη λειτουργία της ομάδας σας, την παροχή υπηρεσιών στον πελάτη ή/και, ενδεχομένως, την παροχή υπηρεσιών αρωγής στο κοινωνικό σύνολο;
Παρά το γεγονός ότι το γραφείο μας έχει, όπως ανέφερα, επιχειρηματική λογική από πλευράς των επενδύσεων που έχει κάνει σε υλικοτεχνικές υποδομές και στον ψηφιακό μετασχηματισμό του, ο πυρήνας του παραμένει ανθρωποκεντρικός. Αυτό διατρέχει όλη μας τη λειτουργία και είναι απολύτως ενδεικτικό ότι σε όλα τα client testimonials που έχουν δημοσιευθεί για εμάς, στο πλαίσιο της σταθερής μας διάκρισης στον γνωστό οδηγό Legal500 ως Top tier IP law firm, η πλειοψηφία των πελατών μας αναφέρεται σταθερά στη φιλική μας προσέγγιση και τη σημασία που δίνουμε σε κάθε έναν πελάτη μας ξεχωριστά, είτε πρόκειται για μέλος ενός μεγάλου πολυεθνικού οργανισμού, είτε για έναν μεμονωμένο καλλιτέχνη, για παράδειγμα.
Θεωρώ ότι η επιλογή μας να αφιερώνουμε όλο τον απαιτούμενο χρόνο, ακούγοντας με προσοχή και ενδιαφέρον την αφήγηση κάθε υπόθεσης, είναι κάτι που μας χαρακτηρίζει. Όπως επίσης χαρακτηριστικό είναι και το γεγονός ότι μέσα από τις υποθέσεις έχουμε δημιουργήσει σταθερές φιλίες με πολλούς από τους πελάτες μας, οι οποίοι παραμένουν σταθεροί μέσα στα χρόνια. Αυτό πηγάζει θεωρώ και από το ότι και μεταξύ μας, ως ομάδα, οι βασικοί συνεργάτες είμαστε μαζί πάνω από δεκαπέντε χρόνια και θεωρώ ότι είμαστε μια ιδιαίτερα δεμένη ομάδα με πολύ καλό συντονισμό σε όλο το φάσμα της συνεργασίας μας. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι δεν μας ενδιαφέρει η δυναμική και η ματιά νέων συνεργατών.
Αντιθέτως, αναζητούμε και έχουμε προχωρήσει στη στελέχωση της δικηγορικής μας εταιρείας και από νέους αριστούχους συναδέλφους με εξαιρετικές σπουδές, αλλά πάνω από όλα με ήθος, κάτι στο οποίο αποδίδουμε επίσης βαρύνουσα σημασία. Σε αυτό το σημείο θέλω να πω ότι είμαι τρομερά υπερήφανη για την ομαδική δουλειά που γίνεται στο γραφείο μας και για το περιβάλλον και την ατμόσφαιρα που υπάρχει, η οποία είναι αποτέλεσμα των σταθερών συνεργασιών, της ομαδικής δουλειάς και της έλλειψης ανταγωνισμού μεταξύ των συναδέλφων. Είναι επίσης σημαντικό να τονίσω ότι αντιλαμβανόμαστε τη λειτουργία μας σε συνάρτηση και με τη δυνατότητα που αυτή μας δίνει να στεκόμαστε αρωγοί απέναντι σε σημαντικά ζητήματα της κοινωνίας, όπως για παράδειγμα:
α) συμβάλλουμε στην ενίσχυση των γυναικών επαγγελματιών του οπτικοακουστικού χώρου μέσω της προσωπικής συμμετοχής μου ως μέλους του διοικητικού συμβουλίου του Σωματείου «Γυναίκες στον Κινηματογράφο και στην Τηλεόραση – Ελλάδα (WIFT GR)» και της pro bono παροχής νομικών υπηρεσιών σε αυτό,
β) ενθαρρύνουμε τους νέους ανθρώπους ως προς το επιχειρείν μέσω της pro bono παροχής νομικών υπηρεσιών στο παρελθόν στο Σωματείο Επιχειρηματικότητας Νέων (ΣΕΝ/JA Greece) και σήμερα με την παροχή pro bono νομικών υπηρεσιών προς το Ελληνοαμερικάνικο Επιμελητήριο (συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής μου στην Επιτροπή Εκπαίδευσης, Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας, της οποίας είμαι προσωπικά μέλος συμμετέχοντας ενεργά σε όλες τις δράσεις της εν λόγω Επιτροπής),
γ) ενισχύουμε πολιτιστικούς φορείς της Χώρας παρέχοντας pro bono νομικές υπηρεσίες, όπως π.χ. στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, στο οποίο γίνεται εξαιρετική δουλειά από το συμβούλιο και την εκτελεστική ομάδα που έχει την διοίκησή του,
δ) στηρίζουμε σημαντικά κοινωνικά κινήματα, όπως όλως προσφάτως το ελληνικό metoo, στην εδραίωση και εξάπλωση του οποίου έπαιξαν καθοριστικό ρόλο οι πολυεπίπεδες νομικές ενέργειες που έγιναν από τη δικηγορική μας εταιρεία, κυρίως διαμέσου της συνεχούς και ενεργής pro bono ενασχόλησης, καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς, του εταίρου μας Γιώργου Γεραρή.
Εν κατακλείδι, η ομάδα μας προσπαθεί να συμμετέχει σε πρωτοβουλίες και δράσεις που μας εκπροσωπούν, ακριβώς διότι θεωρούμε ότι η ενασχόληση με την τέχνη και την εκπαίδευση συνεισφέρει ουσιαστικά στη διαμόρφωση του χαρακτήρα, στη συνοχή της ομάδας και εν γένει αποτελεί σημαντική προσφορά στο κοινωνικό σύνολο. Άλλωστε, πέραν από τις αρχές που εφαρμόζουμε στον τρόπο που ασκούμε το λειτούργημά μας, δεν λησμονούμε ότι η δράση μας απευθύνεται πρωτίστως στην κοινωνία.