Το πλέον επίκαιρο θέμα, οι εργασιακές σχέσεις και πώς αυτές επηρεάστηκαν από την πανδημία του Covid-19, συζητήθηκε στο πλαίσιο του Employment Law Conference 2021 που πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά. Έγκριτοι νομικοί, καταξιωμένα στελέχη HR και έμπειροι εκπρόσωποι θεσμικών φορέων παρουσίασαν την δική τους οπτική επί του θέματος και έδωσαν απαντήσεις και πρακτικές λύσεις σε θέματα που απασχολούν τις Διευθύνσεις Ανθρώπινου Δυναμικού.
Με κυρίαρχα μηνύματα τον διαφορετικό κόσμο, την καινούργια εποχή, την ψηφιακό μετασχηματισμό και την προσαρμοστικότητα, οι εισηγήσεις πραγματεύτηκαν θέματα όπως η τηλεργασία, οι εναλλακτικές μορφές απασχόλησης, η επαγγελματική ασφάλιση, η ευελιξία, η ασφάλεια και υγεία στην εργασία και την προστασία των ατομικών δεδομένων. Το συνέδριο διοργανώθηκε από το περιοδικό HR Professional και την Δικηγορική Εταιρεία Κρεμαλής και πραγματοποιήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021. Τον συντονισμό ανέλαβε η Αλεξάνδρα Βαρλά, Attorney at Law, LL.M, Editor-in-Chief, Lawyer | the Business Magazine, ενώ χαιρετισμό απηύθυνε η Δρ. Παυλίνα Καρασιώτου, Γενική Γραμματέας Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, η οποία αναφέρθηκε στις επιπτώσεις της πανδημίας στον εργασιακό χώρο.
Η πανδημία, τόνισε η Δρ. Π. Καρασιώτου, δοκίμασε τις αντοχές και τα όρια της αγοράς και της οικονομίας και ανέδειξε την ανάγκη για μεταρρυθμίσεις και καινοτομίες που θα μπορέσουν να καταστήσουν αυτή την κρίση ως ευκαιρία για εξέλιξη. «Το κράτος αναγκάστηκε να λάβει τον ρόλο του εργοδότη και να στηρίξει έμπρακτα τους εργαζόμενους με στοχευμένα μέτρα στήριξης από τα αρμόδια υπουργεία, ενώ καίριας σημασίας είναι η νομοθέτηση της τηλεργασίας με τρόπο που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες συνθήκες και απαιτήσεις, προκειμένου να μπορέσουμε ως χώρα να ανταπεξέλθουμε στην επόμενη μέρα, στην μετά Covid εποχή, η οποία θα είναι δύσκολη».
Σημαντικό προς αυτή την κατεύθυνση ανέφερε ότι είναι και το νέο ασφαλιστικό, το οποίο επιδιώκει την μετατροπή από το καθαρά διανεμητικό σύστημα στο κεφαλαιοποιητικό με τη διεύρυνση της επαγγελματικής ασφάλισης και τη δημιουργία επαγγελματικών ταμείων, αλλά και επενδυτικών κεφαλαίων για τη στήριξη της οικονομίας. Στην Ελλάδα, το δημογραφικό πρόβλημα, όπως σημείωσε, καθιστά το διανεμητικό σύστημα μη βιώσιμο. Παρ΄ όλα αυτά, η κύρια σύνταξη αναμένεται να παραμείνει διανεμητική, ενώ η επικουρική θα μετατραπεί σε κεφαλαιοποιητική μέσω του συστήματος συσσώρευσης εισφορών και τη δημιουργία ατομικών λογαριασμών, που θα μπορέσουν να λειτουργήσουν ως επενδυτικά κεφάλαια.
Αποκωδικοποιώντας τις ανάγκες των επιχειρήσεων
Στη συνέχεια, ο Ηλίας Σκορδάς, Research Director, Global Link, ανέλυσε εκτενώς έρευνα της Global Link που πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή 220 υψηλών στελεχών του HR. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα, 7 στις 10 επιχειρήσεις βρίσκονται σε καλή έως πολύ καλή κατάσταση παρά την πανδημία, ενώ 4 στις 10 σε λιγότερο καλή από πέρυσι, δημιουργώντας εν τέλει ένα αρνητικό ισοζύγιο. Αντίστοιχα, σε καλύτερη κατάσταση φαίνονται να βρίσκονται οι μεγάλες επιχειρήσεις εν αντιθέσει με τις μεσαίες και μικρές.
Session 1: Ο μετασχηματισμός του εργασιακού περιβάλλοντος μετά την πανδημία – ευρωπαϊκές και διεθνείς τάσεις και προοπτικές
Το Νομικό πλαίσιο
Ο Γιώργος Ζ. Γεωργίου, Managing Partner, George Z. Georgiou & Associates LLC, αναφέρθηκε στα θέματα που απασχολούν τους εργοδότες διεθνώς αναφορικά με την ασφάλεια και την υγεία στην εργασία και την οικονομική διαβίωση και ανάπτυξη των επιχειρήσεων, αλλά και στον μετασχηματισμό του εργασιακού περιβάλλοντος. Ζήτημα αποτελεί η διασφάλιση παροχής ενός ασφαλούς εργασιακού περιβάλλοντος μετά την πανδημία, αλλά και η φροντίδα όσων ασθένησαν από τον ιό. Τα επαγγελματικά ταξίδια αποτελούν πρόκληση για τους εργοδότες, αν και αναμένεται να μειωθούν. Αναφορικά με την υποχρέωση εξέτασης θετικότητας στον ιό, πειθαρχικός κολασμός εργαζόμενου σε περίπτωση άρνησης μπορεί να καταστεί νοητός, μόνο όταν καθίσταται εκ του νόμου υποχρεωτική η εξέταση των πολιτών που παρουσιάζουν συμπτώματα.
Αναφορικά με την υποχρέωση εμβολιασμού, η συναίνεση του εργαζόμενου για εμβολιασμό θα πρέπει να υπάρχει σε όλες τις περιπτώσεις, εκτός εάν προκύπτει διαφορετικά με νόμο. Ενδεχόμενη υποχρέωση για εμβολιασμό ενδέχεται να προκαλέσει και θέματα διακρίσεων. Όπως ανέφερε, προκρίνεται η υιοθέτηση πολιτικών που θα διασαφηνίζουν τις συνθήκες τηλεργασίας, της οποίας η χρήση στην Ελλάδα έχει αυξηθεί σημαντικά. «Πρέπει να εξασφαλιστεί η ασφάλεια και η σωματική και ψυχική υγεία κατά την τηλεργασία, αλλά ταυτόχρονα και η παραγωγικότητα της επιχείρησης και η προστασία των προσωπικών δεδομένων, τόσο της επιχείρησης όσο και των εργαζομένων» καταλήγει ο ίδιος.
Ο επαναπροσδιορισμός των εργασιακών σχέσεων
Με τη σειρά του, ο Αλέξανδρος Δόσχορης, Επικεφαλής του τμήματος Εργατικού και Κοινωνικοασφαλιστικού Δικαίου της Δικηγορικής Εταιρείας KBVL (Μέλος του Δικτύου Δικηγορικών Εταιρειών Deloitte Legal), αναφέρθηκε στις δομικές αλλαγές που υφίστανται οι εργασιακές σχέσεις από την πανδημία. Οι επιχειρήσεις αντιμετώπισαν την ανάγκη μεταρρυθμίσεων για τη μείωση του εργοδοτικού κόστους και την προστασία του ανθρώπινου δυναμικού τους. Οι οργανισμοί που ήταν σε ένα βαθμό προετοιμασμένοι, έχοντας επενδύσει σε τεχνολογικές υποδομές για την τηλεργασία ή έχοντας δώσει έμφαση στην εκπαίδευση των ανθρώπων τους όχι απλά δεν επηρεάστηκαν, αλλά αποκόμισαν γνώσεις και εμπειρίες.
Στην Ελλάδα, βασικό ζήτημα αποτέλεσε η τηλεργασία, της οποίας η παρωχημένη νομοθετική πραγματικότητα ανέδειξε την ανάγκη πλήρους αναδιάρθρωσης των εργασιακών σχέσεων και κυρίως την ανάγκη ενός νέου ευέλικτου μοντέλου εργασίας, το οποίο να περιλαμβάνει τον σεβασμό τόσο για τον εργαζόμενο όσο για και τον εργοδότη, με τα κυριότερα θέματα να αφορούν τον σεβασμό της ιδιωτικής ζωής του τηλεργαζομένου, την κάλυψη του κόστους εξοπλισμού, την τήρηση της νομοθεσίας προσωπικών δεδομένων και το ωράριο απασχόλησης. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί από τις επιχειρήσεις στη διαμόρφωση μίας νέας εταιρικής κουλτούρας ενδυνάμωσης των εργασιακών σχέσεων σε επίπεδο επιχείρησης με την ανάγκη εφαρμογής του δικαιώματος αποσύνδεσης να είναι επιτακτική. Ο ίδιος ο ομιλητής προκρίνει το υβριδικό μοντέλο που συνδυάζει δια ζώσης και εξ αποστάσεως εργασία.
Συζήτηση πάνελ: Οι προκλήσεις μετά την πανδημία
Στο πάνελ που ακολούθησε, τον συντονισμό ανέλαβε η Τζένη Αναγνωστοπούλου, Head of Business Unit, HR Professional της Boussias, που έθεσε τον προβληματισμό των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις μετά την πανδημία. Η Κατερίνα Δασκαλάκη, Senior Advisor, Industrial Relations, Employment and Labour Market, SEV Hellenic Federation of Enterprises, ανέφερε ότι το πλήγμα στον τουρισμό και στην εστίαση αποτελεί το βασικό πρόβλημα των επιχειρήσεων.
Στη συνέχεια, ο Κωνσταντίνος Αγραπιδάς, Γενικός Διευθυντής Εργασιακών Σχέσεων, Υγείας και Ασφάλειας και Ένταξης στην Εργασία, Υπουργείο Εργασίας, επισήμανε τα μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής για τη στήριξη των επιχειρήσεων και την ανάγκη τεχνολογικού μετασχηματισμού και εκσυγχρονισμού. Κατόπιν, ο Δημήτρης Φούκας, Πρόεδρος Ομοσπονδίας Εργαζομένων ΟΤΕ (ΟΜΕ-ΟΤΕ), τόνισε τα προβλήματα στην οικονομία και την ανάγκη ολικού μετασχηματισμού με ανασχεδιασμό του παραγωγικού μοντέλου, για να οδηγηθεί η χώρα σε ανάκαμψη.
Οι ομιλητές συζήτησαν ακόμη για τις εργασιακές σχέσεις τα τελευταία χρόνια με την Κ. Δασκαλάκη να τονίζει ότι η αγορά αλλάζει και η νομοθεσία πρέπει να προσαρμόζεται στις νέες ανάγκες. Αντίστοιχα, ο Κ. Αγραπιδάς ανέφερε τις νέες μορφές εργασίας που θέτουν νέες προκλήσεις και ανάγκη προσαρμογής της νομοθεσίας. Ο Δ. Φούκας υπογράμμισε το πλήγμα λόγω των μνημονίων στις εργασιακές σχέσεις και στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, ενώ η Κ. Δασκαλάκη αναφέρθηκε στην ανάγκη στήριξης των συλλογικών και κλαδικών συμβάσεων και στον θεσμό της υποχρεωτικής διαιτησίας.
Επιπρόσθετα, αναφορικά με την τηλεργασία, ο Δ. Φούκας ανέφερε την ανάγκη προστατευτικού πλαισίου για την προστασία του μισθού και του ωραρίου. Την ίδια στιγμή, ο Κ. Αγραπιδάς έκανε λόγο για την επέκταση της τηλεργασίας και την ανάγκη θεσμικού πλαισίου ρύθμισής της. Τέλος, η Κ. Δασκαλάκη ανέφερε πως με βάση έρευνα του ILO, η Ελλάδα βρίσκεται στην 18η θέση πανευρωπαϊκά αναφορικά με τη ρύθμιση/χρήση της τηλεργασίας, ενώ 9 στους 10 εργαζόμενους θα επέλεγαν το υβριδικό μοντέλο του συνδυασμού τηλεργασίας και εργασίας στο γραφείο.
Session 2: Εργασιακές σχέσεις και εναλλακτικές μορφές απασχόλησης
Τα όρια της εξαρτημένης απασχόλησης
Ακολούθως, ο Δημήτριος Κρεμαλής, Partner, Kremalis Law Firm, αναφέρθηκε στην εξαρτημένη εργασία, όπως αυτή ορίζεται στα άρθρα 648 και 652 του ΑΚ με βασικά χαρακτηριστικά της την αξίωση μισθού και τη νομική και προσωπική εξάρτηση από τον εργοδότη. Στη συνέχεια, ανέλυσε την εξέλιξη της απασχόλησης στην Ελλάδα και την αύξηση της μη τυπικής απασχόλησης, που χαρακτηρίζεται από μικρότερη διάρκεια, εκ περιτροπής απασχόληση ή δανεισμό εργαζομένων.
Επεσήμανε ακόμη τη σημασία των συμβάσεων outsourcing μέσω συμβάσεων έργου ή παροχής υπηρεσιών, ή μέσω του in-house outsourcing, ή μέσω συμβάσεων παραχώρησης προσωπικού. Τόνισε τις διοικητικές και ποινικές κυρώσεις για την εικονικότητα στις σχέσεις απασχόλησης και τη ρύθμιση για μετατροπή συμβάσεων σε συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου, εφόσον καλύπτονται πάγιες και διαρκείς ανάγκες. Η πανδημία, όπως ανέφερε, λειτούργησε ως επιταχυντής στη διαμόρφωση ενός νέου εργασιακού προτύπου με την αναστολή συμβάσεων, τον κρατικό παρεμβατισμό (επιδότηση εργασίας), τη μερική απασχόληση, τη δυνατότητα αναδιαμόρφωσης του χρόνου απασχόλησης και το μοντέλο της απομακρυσμένης εργασίας.
Καταληκτικά, ανέφερε τις εργοδοτικές υποχρεώσεις που έγκεινται στην ενημέρωση και διαβούλευση με τους εργαζομένους, στην προστασία απέναντι στο εργατικό ατύχημα, στην προστασία της μητρότητας και στην ίση μεταχείριση. Αντίστοιχα, το προσωπικό έχει υποχρέωση εχεμύθειας και μη ανταγωνισμού και ευθύνη για ζημίες που έχει προκαλέσει.
Session 3: Οι διεθνείς εργασιακές σχέσεις
Η απόσπαση εργαζομένων υπό το φως της Οδηγίας 2018/957
Στη συνέχεια του συνεδρίου, η Θεοφανή Μπατσίλα, Associate Lawyer, Kremalis Law Firm, αναφέρθηκε στο Νομοθετικό Πλαίσιο απόσπασης υπό το πρίσμα της διεθνικής παροχής υπηρεσιών (Οδηγίες 96/71/ΕΚ, 2014/67/ΕΕ, 2018/957/ΕΕ) για επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες σε κράτος-μέλος της ΕΕ ή σε κράτος που έχει υπογράψει τη συμφωνία για τον ΕΟΧ και δεν είναι μέλος της ΕΕ. Η απόσπαση μπορεί να είναι: απόσπαση εργαζομένου για λογαριασμό της επιχείρησης και υπό τη διεύθυνσή της στο έδαφος κράτους-μέλους, στο πλαίσιο σύμβασης που συνάπτεται μεταξύ της επιχείρησης αποστολής και του παραλήπτη της παροχής, απόσπαση στο έδαφος κράτους-μέλους σε εγκατάσταση του ομίλου, ή απόσπαση σε χρήστρια επιχείρηση εγκατεστημένη στο έδαφος κράτους-μέλους, όταν η επιχείρηση είναι προσωρινής απασχόλησης.
Η ίδια έκανε λόγο για τις ελάχιστες εγγυήσεις όρων εργασίας σύμφωνα με την Οδηγία 96/71/ΕΟΚ και το ΠΔ 219/2000 και για την εγγύηση εφαρμογής όρων εργασίας που καθορίζονται από την ελληνική εργατική νομοθεσία, αλλά και για την υποχρέωση των επιχειρήσεων για έγγραφη δήλωση και σύνταξη κατάστασης των αποσπασμένων εργαζόμενων για θεώρηση. Τέλος, αναφέρθηκε εκτενώς στις Υποθέσεις C-620/18 και C-626/18 για την ακύρωση της Οδηγίας 2018/957, στις οποίες η Ουγγαρία και η Πολωνία άσκησαν προσφυγές με αίτημα την ακύρωση της οδηγίας (ΕΕ) 2018/957.
Session 4: Επαγγελματική Ασφάλιση
Ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα των πανευρωπαϊκών συντάξεων στην Ελλάδα
Τον λόγο έλαβε αρχικά ο Δρ. Κωνσταντίνος Δ. Κρεμαλής, Founding and Managing Partner of KREMALIS LawFirm, Attorney-at-Law Dr. iur, Professor Emeritus at the Athens University, ο οποίος αναφέρθηκε στην κοινωνική προστασία στην Ελλάδα και εξήγησε τις μορφές κοινωνικής ασφάλισης, ήτοι: Κοινωνική ασφάλιση (Κύρια, Επικουρική), Επαγγελματική ασφάλιση (Υποχρεωτική, Προαιρετική), Ιδιωτικές ασφαλιστικές συμβάσεις (Ομαδικές, Ατομικές), Λοιποί λογαριασμοί (αλληλοβοηθητικά ταμεία/σωματεία). Ακόμη, μίλησε για τα Πανευρωπαϊκά συνταξιοδοτικά προϊόντα, όπως αυτά εκφράζονται με την κοινωνική ασφάλιση διακινούμενων προσώπων και τα ιδιωτικά ατομικά συνταξιοδοτικά προϊόντα (ΡΕΡΡ: Εθελοντικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα ατομικής σύνταξης μέσω μακροπρόθεσμης συσσώρευσης κεφαλαίων σε υπολογαριασμούς των διάφορων παρόχων σε ευρωπαϊκές χώρες).
Ως πλεονεκτήματα των πανευρωπαϊκών συντάξεων ανέφερε: το ευρύτατο φάσμα παρόχων, τη δυνατότητα να πωλούν λογικά τιμολογημένα προϊόντα σε διάφορα κράτη-μέλη, την επαρκέστερη προστασία προς κάλυψη κινδύνων μακροζωίας, τη διεύρυνση της διακρατικής αγοράς κεφαλαίων με υψηλότερες αποδόσεις, τη δυνατότητα αλλαγής παρόχου χωρίς καταγγελία μετά από μια πενταετία, την πλήρη κεφαλαιοποίηση, τις περισσότερες επιλογές επενδυτικών στρατηγικών, τη διασφαλισμένη ενημέρωση, την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της γήρανσης πληθυσμού, την προσφορά ασφαλιστικών προϊόντων με μακροπρόθεσμο συνταξιοδοτικό χαρακτήρα, τη διευκόλυνση της μεταφοράς δικαιωμάτων ανά χώρα, την προαγωγή της ενιαίας αγοράς εργασίας, την τυποποιημένη έκπτωση από το φορολογητέο εισόδημα των εισφορών, την συνέχιση καταβολής εισφορών σε περίπτωση μετεγκατάστασης σε άλλο κράτος-μέλος και την καταχώρηση των παραγωγών και των προϊόντων σε κεντρικό ευρωπαϊκό μητρώο (ΕΙΟΡΑ) για μια εποπτεία πανευρωπαϊκής κλίμακας.
Φορητότητα, Ευελιξία, Αποσόβηση Κινδύνων, Ασφάλιση και Εποπτεία
Ακολούθως, η Μαριάννα Παπαμιχαήλ, Vice Chairperson at National Actuarial Authority, FHAS EurACI EuropeanActuarial Association Member, εξήγησε τις προκλήσεις που δημιουργήθηκαν για τις επιχειρήσεις μέσα στην πανδημία με κυριότερες τις: τηλεργασία, αυτοματοποίηση, ευελιξία, εξοικονόμηση πόρων, επανασχεδιασμός της λειτουργίας και των δομών, διαφοροποίηση ανάλογα με τις ανάγκες, διατήρηση της κάθε επιχείρησης και επανεκπαίδευση του προσωπικού.
Η ίδια παρουσίασε με γραφήματα τις προβλέψεις του ρυθμού μεταβολής ΑΕΠ σε σταθερές τιμές σε Ελλάδα και ΕΕ. Οι προβλέψεις αξιολογούνται ως αισιόδοξες, με την ανάπτυξη να αναμένεται αυξανόμενη και να σταθεροποιείται έως το 2025, σύμφωνα με το ΔΝΤ (10/2020), ενώ για την Ελλάδα η πρόβλεψη για το ΑΕΠ έως το 2025 αναμένεται στα 205-210 τρισεκατομμύρια ευρώ. Αναφορικά με την ευελιξία, αυτή εκφράζεται με την απασχόληση σε πολλαπλούς εργοδότες, τα πολλαπλά είδη μισθωτής απασχόλησης και την κατακερματισμένη μέσα στον χρόνο απασχόληση.
Ακόμη, ανέφερε το ζήτημα της φορητότητας, δηλαδή την απασχόληση σε διαφορετικές χώρες ή με τηλεργασία από άλλη χώρα, ή την απασχόληση σε πολλαπλά επαγγέλματα. Οι κίνδυνοι μπορούν να περιοριστούν με τη μείωση των φορολογικών εξόδων, την τήρηση υγιών όρων ανταγωνισμού, τη συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων φορέων, προκειμένου να ρυθμίσουν τα ανακύπτοντα ζητήματα από την ευέλικτη εργασία και την εφαρμογή αναλογιστικών προτύπων.
Τα επαγγελματικά συνταξιοδοτικά σχήματα
Τον λόγο έλαβε, στη συνέχεια, ο Ιωάννης Τζανάκος, Insurance & Pensions Executive, Secretary General atHellenic IORP’s, Member of OPSG at EIOPA, ο οποίος αναφέρθηκε και ανέλυσε την έρευνα της Randstad για ζητήματα που αφορούν στους εργαζομένους, με κυριότερα την προστασία του μισθού και την ασφάλεια υγείας. Κατόπιν, έθεσε κάποιους προβληματισμούς αναφορικά με την τρέχουσα κατάσταση στον χώρο της ασφάλισης.
Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε στο Pension Gap, δηλαδή στη δημογραφική γήρανση και στην αύξηση των συνταξιοδοτικών δαπανών υγείας, αλλά και στην κρίση του COVID-19 που οδήγησε σε περαιτέρω αύξηση του δανεισμού και του δημοσιονομικού χρέους, σε αύξηση της πίεσης στη χρηματοδότηση του ασφαλιστικού συστήματος και στη μείωση του ποσού αναπλήρωσης. Τα ως άνω έχουν ως αποτέλεσμα μείωση παροχών, χαμηλότερες συντάξεις, περαιτέρω αύξηση ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης και μείωση του βιοτικού επιπέδου του εργαζόμενου μόλις συνταξιοδοτηθεί.
Τέλος, αναφέρθηκε στα συνταξιοδοτικά σχήματα PEPP και στα οφέλη τους για την εργοδοσία, όπως η καλύτερη αξιοποίηση παροχών και εισφορών του εργοδότη, η μείωση του financial distress και του retention ratio των εξειδικευμένων εργαζόμενων, η διαμόρφωση υγιούς εταιρικής κουλτούρας και περιβάλλοντος καλής ένταξης, η ενδυνάμωση του αισθήματος ασφάλειας και πιστότητας των εργαζομένων και τέλος, η προώθηση της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και των δεικτών βιώσιμης ανάπτυξης.
Session 5: Ευελιξία στον χώρο εργασίας
Η ευέλικτη εργασία στην προ και μετά Covid εποχή
Αρχικά, η Κορίνα Πασχαλιώρη, Senior Associate Lawyer, Kremalis Law Firm, μίλησε για την ευελιξία στον εργασιακό χώρο που θεωρείται απαραίτητη μετά την πανδημία. Οι ευέλικτες μορφές εργασίας που είχαμε αντιμετωπίσει προ Covid-19 ήταν: η σύμβαση ορισμένου χρόνου, η μερική απασχόληση, η εκ περιτροπής εργασία, η διευθέτηση του χρόνου εργασίας, οι συμβάσεις ετοιμότητας (γνήσια ετοιμότητα και μη γνήσια ετοιμότητα) και η τηλεργασία (οικειοθελής χαρακτήρας για εργαζόμενο και εργοδότη). Η τηλεργασία μπορεί να λάβει τις ακόλουθες μορφές: κινητή τηλεργασία (Mobile Telework), τηλεργασία με έδρα το σπίτι (Home-Based telework), τηλεκέντρα (Telecentres), τηλεκατοικίες (Telecottages), λειτουργική μετεγκατάσταση (Functional Relocation).
Μετά τον Covid-19, οι ευέλικτες μορφές εργασίας έχουν αλλάξει, καθώς άλλες είναι μονομερώς επιβαλλόμενες από τον εργοδότη και μάλιστα χωρίς ανάγκη ενημέρωσης ή διαβούλευσης με εκπροσώπους των εργαζομένων λόγω του έκτακτου χαρακτήρα τους και άλλες είναι υποχρεωτικές για εργοδότη και εργαζόμενο από τον νόμο. Σε αυτές περιλαμβάνονται η εξ αποστάσεως εργασία (Μηχανισμός ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ), το μειωμένο ωράριο, η μεταφορά εντός ομίλου και το ευέλικτο ωράριο. Η Κ. Πασχαλιώρη κατέληξε ότι εργοδότες και εργαζόμενοι συμφωνούν ότι η ευελιξία στον βαθμό που βελτιώνει την παροχή της εργασίας και το επίπεδο διαβίωσης είναι κάτι που πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω, με τις απαραίτητες νομοθετικές ρυθμίσεις από την πολιτεία.
Session 6: Οι απόψεις του HR
Στο τελευταίο πάνελ του συνεδρίου, η συντονίστρια Τζένη Αναγνωστοπούλου, Head of Business Unit, HR Professional της Boussias, έθεσε τον προβληματισμό των προκλήσεων που αντιμετώπισαν οι επιχειρήσεις στην πανδημία Covid-19. Αρχικά, ο Γιάννης Κουτράκης Chief People Officer, Printec Group αναφέρθηκε στην υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων και στην επικράτηση της τηλεργασίας, στην εναρμόνιση με τις κυβερνητικές αποφάσεις και στην ενημέρωση των εργαζομένων. Στην συνέχεια, ο Κυριάκος Μεταξάκης, Human Resources Leader, αναφέρθηκε στην ανάγκη επικοινωνίας εργαζομένων και εργοδοτών, στην τήρηση των προστατευτικών μέτρων, αλλά και στο ζήτημα των αδειών ειδικού σκοπού για τις εργαζόμενες μητέρες.
Η Θάλια Βουβονίκου, Head of HR Greece & Cyprus, HR Department, Henkel Hellas, επεσήμανε την πρόκληση διασφάλισης της ψυχικής και σωματικής υγείας για τους εργαζόμενους και τις οικογένειες τους και του νέους «digital» τρόπους επικοινωνίας. Ο Γιώργος Φράγκος, Partner, Consulting, Human CapitalLeader, Deloitte Greece, αναφέρθηκε στην έρευνα της Deloitte και στα πορίσματά της αναφορικά με τη θετική αντιμετώπιση της τηλεργασίας από τους εργαζόμενους και την επιθυμία για επικράτηση υβριδικού μοντέλου εργασίας και απατώντας σε ρώτημα τόνισε ότι τα κύρια συμπεράσματα ήταν ίδια για την Ελλάδα και για άλλες χώρες της Ευρώπης. Αναφορικά με τις πρακτικές ευελιξίας, η Θ. Βουβονίκου ανέφερε ως βασική την τηλεργασία και την επικοινωνία, την εκπαίδευση και την αποστασιοποίηση, ο Γ. Κουτράκης πρόσθεσε την εργασία σε βάρδιες και την αλλαγή της νοοτροπίας, ενώ ο Κ. Μεταξάκης υπογράμμισε την ανάγκη εκσυγχρονισμού του νομοθετικού πλαισίου της τηλεργασίας.
Οι ομιλητές συμφώνησαν στο εξής: στη σημασία τήρησης των όρων εργασίας κατά την τηλεργασία, στην αμοιβαία εμπιστοσύνη που πρέπει να διατρέχει την εργασιακή σχέση, στην ανάγκη ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής αλλά και στην ανάγκη νομοθετικής κατοχύρωσης του δικαιώματος αποσύνδεσης, προκειμένου να υπάρχουν αμοιβαία οφέλη για τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις. Η πανδημία, όπως ανέφεραν οι Γιώργος Φράγκος και Γιάννης Κουτράκης, οδηγεί σε ριζικές αλλαγές στην εργασία και επιτάσσει τον μετασχηματισμό.
