2nd Law In Action: Projects, Case studies & Success Stories Advancing the Legal Sector

Ιζαμπέλλα Τσίρμπα

Το συνέδριο, το οποίο πραγματοποιήθηκε με χορηγούς τη «ΝΙΚΟΛΑΣ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ–ΧΑΡΑ ΖΕΡΒΑ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» και «Τσαντίνης Δικηγορική Εταιρεία», αποτελεί το ετήσιο πανόραμα δράσεων του κλάδου της Δικηγορίας, με τους εκπροσώπους δικηγορικών εταιρειών και in-house νομικών τμημάτων να παρουσιάζουν τα σημαντικότερα έργα, case studies & success stories, αλλά και όλα όσα δίδαξε η χρονιά που πέρασε.

T ο συνέδριο, το οποίο έλαβε χώρα στις 31 Οκτωβρίου, συντόνισαν η Αλεξάνδρα Βαρλά, Δικηγόρος LL.M, Editor-in-chief & Head Of Business Unit “Lawyer” Boussias, και ο Παναγιώτης Μαρκέτος, Business Editor, οι οποίοι χαιρέτισαν τους παριστάμενους και παρουσίασαν τη θεματική του συνεδρίου, το οποίο ανέδειξε με καίριο τρόπο τους προβληματισμούς και τις προκλήσεις των νομικών υπηρεσιών στη σύγχρονη εποχή.

Ψηφιακός μετασχηματισμός και τεχνολογία
Ο καθοριστικός ρόλος της τεχνολογίας στον μετασχηματισμό του νομικού τομέα πρωταγωνίστησε στις παρουσιάσεις των στελεχών, προσφέροντας πολύτιμες στρατηγικές για την ενίσχυση της αποδοτικότητας και της ανθεκτικότητας των οργανισμών.

Η Ιζαμπέλλα Μ. Τσίρμπα, Head Counsel, Finance & Capital Markets at Titan Cement Group, έθεσε τις βάσεις της συζήτησης, παρουσιάζοντας τις αλλαγές που φέρνει η ψηφιοποίηση στον νομικό κλάδο. Μέσα από παραδείγματα, όπως η αυτοματοποίηση συμβολαίων, ανέδειξε τη συμβολή της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) στη μείωση του κόστους και τη στροφή των νομικών υπηρεσιών σε έργα υψηλής προστιθέμενης αξίας, με την εκπαίδευση των στελεχών και την αποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ νομικών και διοίκησης να αποτελούν τα απαραίτητα βήματα για την προσαρμογή στις νέες απαιτήσεις της αγοράς.

Μικαέλλα Κυριακοπούλου

Εστιάζοντας στη δυναμική της Τεχνητής Νοημοσύνης, ο Κώστας Χ. Αργυρόπουλος, General Counsel, SPACE HELLAS GROUP, ανέδειξε τις ευκαιρίες αλλά και τις προκλήσεις από τη χρήση εργαλείων AI στο εταιρικό περιβάλλον, παρουσιάζοντας τον αντίκτυπο της ΤΝ στη διακυβέρνηση και στις δημόσιες συμβάσεις και τονίζοντας την ανάγκη για ισχυρή κυβερνοασφάλεια και ορθή διαχείριση δεδομένων ως απαραίτητα προαπαιτούμενα για τη μελλοντική ενσωμάτωση.

Η κυβερνοασφάλεια βρέθηκε στο επίκεντρο και στην παρουσίαση της Ευαγγελίας Μαρτίνοβιτς, Chief Legal & Compliance Officer, Allianz European Reliance, για το νέο πλαίσιο του Κανονισμού DORA (Digital Operation Resilience Act), επισημαίνοντας ότι η ανθεκτικότητα των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων σε τεχνολογικές απειλές απαιτεί ενίσχυση της διαχείρισης κινδύνων και δοκιμές ανθεκτικότητας, που θα καταστούν υποχρεωτικές έως το 2025.

Νικόλας Κανελλόπουλος

Η ανάγκη ενίσχυσης της ασφάλειας στον ψηφιακό κόσμο τονίστηκε και από τον Σπύρο Τάσση, Πρόεδρο της Ελληνικής Ένωσης για την Προστασία Προσωπικών Δεδομένων, ο οποίος εστίασε στην Οδηγία NIS 2, υπογραμμίζοντας τη σημασία υιοθέτησης πρωτοκόλλων ασφαλείας που αφορούν τη διαχείριση κρίσιμων πληροφοριών, καθιστώντας την κυβερνοασφάλεια ευθύνη των ανώτερων στελεχών.

Ο μετασχηματισμός της νομικής πρακτικής, πάντως, δεν αφορά μόνο τις εσωτερικές διαδικασίες των επιχειρήσεων και τη συμμόρφωσή τους με το ευρωπαϊκό πλαίσιο για την ψηφιακή ανθεκτικότητα. Όπως ανέφερε ο Σπυρίδων Κ. Τσαντίνης, Καθηγητής Αστικού Δικονομικού Δικαίου και Διαχειριστής Εταίρος, «Τσαντίνης Δικηγορική Εταιρεία», οι πρακτικές εφαρμογές της ΤΝ σχετίζονται και με την επιτάχυνση της πολιτικής δίκης, μια αέναη προσπάθεια που μπορεί να επιτευχθεί με λύσεις, όπως η περαιτέρω ψηφιοποίηση των διαδικασιών και η χρήση διαμεσολάβησης, σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την αντιμετώπιση προβλημάτων, όπως η δικομανία και η υποστελέχωση.

Σμαράγδα Ρηγάκου

Νομική καινοτομία και επιχειρηματικότητα
Η συνεισφορά της καινοτομίας στη νομική πρακτική και στην επιχειρηματική ανάπτυξη αναδείχθηκε μέσα από διαφορετικές οπτικές, με τους ομιλητές να περιγράφουν τη νομική υποστήριξη ως στρατηγικό πυλώνα της επιχειρηματικής επιτυχίας.

Ο Νικόλας Κανελλόπουλος, Managing Partner, Νικόλας Κανελλόπουλος – Χαρά Ζέρβα & Συνεργάτες (NKLAW FIRM), άνοιξε τη συζήτηση παρουσιάζοντας τον τρόπο με τον οποίο η NKLaw έχει αναδειχθεί σε κορυφαία δικηγορική εταιρεία, η οποία χάρη στη συνεχή καινοτομία και την εξειδίκευση στις νέες τεχνολογίες ενισχύει τις επιχειρήσεις, προσφέροντας λύσεις που συνδυάζουν τη νομική τεχνογνωσία με την επιχειρηματική στρατηγική.

Σε αυτό το πνεύμα, ο Μάριος Ανδρικόπουλος, Legal Director, Elpedison S.A., εξέτασε την εξέλιξη της εταιρικής δικηγορίας, επισημαίνοντας ότι ο νομικός δεν περιορίζεται πλέον σε ρόλο φύλακα της συμμόρφωσης, αλλά λειτουργεί ως στρατηγικός σύμβουλος, τονίζοντας την ανάγκη ανάπτυξης δεξιοτήτων, όπως η επιχειρηματική σκέψη και η αποτελεσματική διαχείριση κινδύνων, για τη μεγιστοποίηση της αξίας που προσφέρουν οι νομικές υπηρεσίες στον οργανισμό.

Πώς, όμως, ακριβώς θα καταφέρει η νομική υπηρεσία να συμβάλλει καθοριστικά στην εξέλιξη της εταιρείας, επιτυγχάνοντας τους στόχους της; Η Έφη Βατάλη, Γενική Διευθύντρια Νομικών Υποθέσεων & Εταιρικής Διακυβέρνησης, ΔΕΔΔΗΕ, έδωσε έμφαση στις πρακτικές στρατηγικές που μπορούν να οδηγήσουν τη νομική υπηρεσία στην επιτυχία. Από τη χρήση συναισθηματικής νοημοσύνης μέχρι τη συνεχή επικοινωνία με όλα τα τμήματα της επιχείρησης, η σημασία της συνεργασίας και της καινοτομίας στη διαμόρφωση μιας δυναμικής ομάδας διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο.

Άλλωστε, ζητούμενο δεν είναι η απλή συμμόρφωση, αλλά ο στρατηγικός σχεδιασμός, όπως τόνισε ο Γεώργιος Κούργιας, Legal Director Greece, Finland & Scandinavia, AbbVie Pharmaceuticals S.A., ο οποίος εστίασε τη συζήτηση στον ρόλο του νομικού τμήματος στις φαρμακευτικές εταιρείες, με παραδείγματα από την εμπειρία του που φανερώνουν πώς οι νομικές υπηρεσίες μπορούν να συμβάλλουν ουσιαστικά στην επιχειρηματική ενίσχυση.

Η Μικαέλλα Κυριακοπούλου, Διευθύντρια Νομικών Υπηρεσιών και DPO – Compliance Officer, Χρυσός Οδηγός, έφερε στο προσκήνιο τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ένα καίριο ζήτημα που τις απασχολεί, τη συμμόρφωση με τον GDPR. Μέσα από μια πρακτική προσέγγιση τεσσάρων βημάτων που περιλαμβάνει την ανακάλυψη, προστασία, διαχείριση και αναφορά δεδομένων, ανέδειξε τα βασικά εργαλεία για την αποτελεσματική συμμόρφωση, στην οποία η νομική υπηρεσία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της επιτυχίας.

Περιβαλλοντική διαχείριση και βιωσιμότητα
Η βιωσιμότητα και η προστασία του περιβάλλοντος κυριάρχησαν επίσης στο συνέδριο, με τους ομιλητές να εξετάζουν πώς οι νομικές υπηρεσίες μπορούν να προάγουν δράσεις καινοτομίας και ευθυγράμμισης με τους περιβαλλοντικούς στόχους.

Η Δήμητρα Χατζηαρσενίου, Επικεφαλής Νομικού Τμήματος του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ανέδειξε τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας στη διαμόρφωση του ενεργειακού τοπίου. Μέσα από τον «Οδικό Χάρτη 2050», έδειξε πώς η καινοτομία και η διεθνής συνεργασία μπορούν να οδηγήσουν στην ενεργειακή ουδετερότητα.

Υπό αυτό το πρίσμα, η Κατερίνα Μαγγανά, Chief Legal Officer, ION A.E., υπογράμμισε τη σημασία των ESG κριτηρίων, όχι μόνο ως τυπική συμμόρφωση αλλά και ως ουσιαστική αλλαγή κουλτούρας για τις επιχειρήσεις, αναλύοντας πώς η εναρμόνιση με το σχετικό κανονιστικό πλαίσιο μπορεί να ενισχύσει την υπευθυνότητα των επιχειρήσεων.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελίνα Κορομπίλη, Senior Legal Officer, ΟΛΥΜΠΙΑ ΟΔΟΣ, παρουσίασε τις περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες της εταιρείας, εστιάζοντας σε έργα μείωσης της ενεργειακής κατανάλωσης που ενισχύουν τη βιωσιμότητα και μειώνουν το ανθρακικό αποτύπωμα, ενώ υπογραμμίζουν την ανάγκη για ευέλικτα νομικά πλαίσια.

Αντίστοιχα, ο Ιωάννης Ε. Μπιμπλής, Διευθυντής Νομικών Θεμάτων της ΜΟΤΟΡ ΟΙΛ (ΕΛΛΑΣ) ΑΕ, παρουσίασε τις προοπτικές της κυκλικής οικονομίας, με έμφαση στο υδρογόνο και τα βιοκαύσιμα, αναφερόμενος στις τεχνολογικές και νομικές προκλήσεις, αλλά και στη σημασία της επένδυσης στην καινοτομία και της συνεργασίας με τον ενεργειακό τομέα.

Ο Γιάννης Μουτζουρίδης, Διευθυντής Νομικών Υπηρεσιών ΕΥΔΑΠ, παρουσίασε τη στρατηγική και τις δράσεις της ΕΥΔΑΠ, εστιάζοντας στη διαχείριση του υδάτινου πόρου και τις περιβαλλοντικές προκλήσεις και αναδεικνύοντας τη νομική υπηρεσία ως βασικό πυλώνα στην υποστήριξη της στρατηγικής της εταιρείας, με έμφαση στη διαχείριση έργων, τη συμμόρφωση και την εταιρική διακυβέρνηση.

Σπυρίδων Τσαντίνης

Διαχείριση επενδύσεων και επιχειρηματικών κινδύνων
Ο σύνθετος ρόλος των νομικών υπηρεσιών στη διαχείριση επενδυτικών ευκαιριών και επιχειρηματικών κινδύνων με στρατηγικές που προάγουν τη διαφάνεια, τη βιωσιμότητα και τη μείωση του ρίσκου ήταν μια βασική θεματική σε πολλές από τις παρουσιάσεις του συνεδρίου που ανέδειξαν τη σημασία των νομικών υπηρεσιών στην πρόληψη κινδύνων και στη διευκόλυνση σύνθετων επενδυτικών εγχειρημάτων, λειτουργώντας ως καταλύτες ανάπτυξης και καινοτομίας.

Η Σμαράγδα Ρηγάκου, Διευθύντρια Νομικών, Ρυθμιστικών Υπηρεσιών και Κανονιστικής Συμμόρφωσης, Όμιλος Χρηματιστηρίου Αθηνών, τόνισε ότι η προστασία της αγοράς αποτελεί κεντρικό πυλώνα για την προσέλκυση επενδύσεων. Μέσα από στρατηγικές που ενισχύουν την ακεραιότητα και τη διαφάνεια, ανέδειξε πώς οι νομικές υπηρεσίες λειτουργούν ως εγγυητές της επενδυτικής σταθερότητας.

Αλέξιος Ανδριόπουλος

Από την πλευρά των διεθνών επενδύσεων, ο Δημήτρης Πολυχρονόπουλος, Head of Legal & Compliance Officer, TRASTOR ΑΕΕΑΠ, παρουσίασε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο νομικός σύμβουλος στις επενδύσεις στο εξωτερικό. Η κατανόηση διαφορετικών νομικών πλαισίων, φορολογικών καθεστώτων και πολιτισμικών διαφορών είναι κλειδί για την επιτυχία, με ειδική μνεία να γίνεται στη σημασία της κανονιστικής συμμόρφωσης και της ανάλυσης του ρίσκου.
Στον στόχο της απομείωσης του επιχειρηματικού ρίσκου έκανε αναφορά ο Αλέξιος Ανδριόπουλος, General Counsel, Όμιλος SOFTONE, ο οποίος επικεντρώθηκε στον νομικό έλεγχο στις ταχείες εξαγορές και σε στρατηγικές για την προστασία του αγοραστή που διασφαλίζουν την επιτυχία μιας συναλλαγής.

Δημήτρης Πολυχρονόπουλος

Πρακτικά παραδείγματα έδωσε η Αλεξάνδρα Δελλή, General Counsel, Nea Odos & Odos Kentrikis Elladas, η οποία περιέγραψε τη σύνθετη διαδικασία μεταβίβασης της Αττικής Οδού, δίνοντας έμφαση στις τεχνικές προκλήσεις και τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις που απαιτούνται για τη διατήρηση της λειτουργικότητας του έργου, αλλά και ο Χάρης Αναστασέλος, Group Chief Legal Officer, GRIVALIA HOSPITALITY, ο οποίος μίλησε για την αναβίωση του ιστορικού θέρετρου «Αστέρια Γλυφάδας» και τη νομική στρατηγική που περιλάμβανε τη διαχείριση εκατοντάδων συμβάσεων και τη συμμόρφωση με απαιτητικά κανονιστικά πλαίσια.

Ελεάνα Νικολοπούλου

Εταιρική διακυβέρνηση και συμμόρφωση
Η συμβολή της εταιρικής διακυβέρνησης και της συμμόρφωσης στην ομαλή λειτουργία των επιχειρήσεων παρουσιάστηκε μέσα από ενδιαφέρουσες ομιλίες που προέβαλαν την ανάγκη για ευελιξία και στρατηγική σκέψη.
Η Ελεάνα Νικολοπούλου, Director Legal & Compliance, Lavipharm S.A., ανέλυσε τις προκλήσεις που προκύπτουν από τη μεταβίβαση συμβατικών σχέσεων σε περιόδους εταιρικής αναδιάρθρωσης, τονίζοντας την ανάγκη για σαφείς και ορθά σχεδιασμένες συμφωνίες εκχώρησης.

Αντίστοιχα, ο Θεόδωρος Ν. Κριθαράς, Δικηγόρος, LLM, ΜΔΕ – Νομικός Σύμβουλος ΑΚΤΩΡ Α.Τ.Ε., αναφέρθηκε στις δυσκολίες που προκύπτουν κατά τον μετασχηματισμό μεγάλων ομίλων όπως η Intrakat και η ΑΚΤΩΡ, καταδεικνύοντας τη σημασία της στρατηγικής χαρτογράφησης για την επιτυχία του μετασχηματισμού και τη μείωση των νομικών ρίσκων.
Μια προοπτική των ζητημάτων που αντιμετωπίζει ο νομικός σύμβουλος σε μια εταιρεία ενέργειας έδωσε ο Παναγιώτης Αλεξανδράκης, Διευθυντής Νομικών Υπηρεσιών, ΗΡΩΝ, ο οποίος αναφέρθηκε στη χρέωση και είσπραξη δημοτικών τελών μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας σε επιχειρήσεις εντός Επιχειρηματικών Πάρκων, παρουσιάζοντας το νομικό πλαίσιο και τις διατάξεις που διέπουν τη διαδικασία, καθώς και προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι προμηθευτές ενέργειας, με έμφαση στις επιπτώσεις αυτών των πρακτικών στην οικονομική διαχείριση των εταιρειών ενέργειας και στην ενίσχυση της διαφάνειας.

Θεόδωρος Κριθαράς

Η Ιωάννα Κόμπου, Head of Legal, Optima Group, παρουσίασε τις νομοθετικές εξελίξεις για την καταπολέμηση της ακρίβειας και των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών. Μέσα από στοχευμένες πολιτικές προστασίας του καταναλωτή και ενίσχυση της εποπτείας, πρότεινε τρόπους για την αποτελεσματική νομοθετική παρέμβαση σε περιόδους οικονομικής αστάθειας.

Το συνέδριο ολοκληρώθηκε με την ομιλία της Δέσποινας Δοξάκη, Νομικής Συμβούλου του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), η οποία περιέγραψε το τέλος μιας εποχής για το ΤΧΣ, αναδεικνύοντας την πολυπλοκότητα της εξισορρόπησης μεταξύ τραπεζών, κράτους και θεσμών, και τα διδάγματα από τη λειτουργία του.


Με μεγάλη μας θλίψη πληροφορηθήκαμε τον θάνατο της Έφης Βατάλη λίγες εβδομάδες μετά το συνέδριο. Με αξιοσημείωτη πορεία στον χώρο της ενέργειας, η Έφη Βατάλη είχε εργαστεί ως δικηγόρος στη νομική υπηρεσία της ΔΕΗ, ενώ από το 2023 ήταν Γενική Διευθύντρια Νομικών Υποθέσεων και Εταιρικής Διακυβέρνησης στη ΔΕΔΔΗΕ. Με πάνω από 20 χρόνια πορείας στη δικηγορία και έχοντας συμβάλει σε αυτή με το ήθος και τον επαγγελματισμό της, η απώλεια της Έφης Βατάλη είναι δυσαναπλήρωτη για τη νομική κοινότητα.