Tο συνέδριο Corporate Governance συντόνισε η Αλεξάνδρα Βαρλά, Δικηγόρος LL.M, Editor-in-chief & Head Of Business Unit “LAWYER” της Boussias, η οποία αφού χαιρέτισε τους παριστάμενους και παρουσίασε τη θεματική του συνεδρίου, έδωσε τον λόγο στον Ιωάννη Καραγιάννη, Επικεφαλής της ομάδας εργασίας του ΣΕΒ για την εταιρική διακυβέρνηση, μέλος ΔΣ του ΣΕΒ και εκτελεστικό Πρόεδρο του Ομίλου OLYMPIA.
Ο κ. Καραγιάννης αναφέρθηκε στην ανάγκη αλλαγών στο εσωτερικό των επιχειρήσεων, με την εισαγωγή μεταρρυθμίσεων που μπορούν να προσελκύσουν επενδύσεις και να συμβάλλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη. Τόνισε ότι ο νέος νόμος 4706/2020 θέτει υψηλές απαιτήσεις που πολλές φορές ξεπερνούν αυτές που τίθενται από άλλες εθνικές νομοθεσίες και επιταχύνει τις εξελίξεις στο πεδίο της εταιρικής διακυβέρνησης με τη θέσπιση αναγκαστικών διατάξεων. Για τις μικρότερες επιχειρήσεις, όπως ανέφερε, αποτελεί ζητούμενο η ένταξή τους στο νέο πλαίσιο και η εφαρμογή των βασικών αρχών ESG (Environmental, Social & Governance).
Στη συνέχεια, τον λόγο πήρε o Αθανάσιος Στ. Κουλορίδας, Πρόεδρος Διοικούσας Επιτροπής της Ένωσης Εισηγμένων Εταιρειών, Επίκουρος Καθηγητής Εταιριών και Κεφαλαιαγοράς στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθήνων, με τίτλο παρουσίασης “Οι κανόνες εταιρικής διακυβέρνησης και βιώσιμης ανάπτυξης (ESG) ως εφαλτήριο για ένα νέο μοντέλο χρηματιστηριακής αγοράς”.
Αναφέρθηκε συγκεκριμένα στα μεγέθη της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς και στα χαρακτηριστικά της, ήτοι στις χαμηλές αποτιμήσεις (Ελλάδα 2020: 26,9%, Κόσμος 2020: 134,7%), στη μικρή συμμετοχή στο ΑΕΠ (Ελλάδα 2020 8,7%, Κόσμος 2020: 84,2%), στη χαμηλή ρευστότητα (Ελλάδα 2020: 32,3%, Κόσμος 2020: 104,4%), στο Delisting, την υπο-απόδοση των εισηγμένων και το μικρό μέσο μέγεθος των εταιρειών. Όλα τα ανωτέρω συντελούν στο να υφίσταται υστέρηση σε όλους τους σχετικούς δείκτες με χαμηλή συμμετοχή στο ΑΕΠ, ενώ το ζήτημα παρατηρείται και σε επίπεδο Ευρωζώνης. Η λύση στο πεδίο της Ευρωζώνης, όπως επεσήμανε, θα μπορούσε να δοθεί μέσω της μεγαλύτερης ενοποίησης των αγορών. Όσον αφορά στην προσαρμογή στους νέους κανόνες εταιρικής διακυβέρνησης, ανέφερε ότι ο νόμος λειτούργησε ως ευκαιρία ανάδειξης των ελλείψεων, ενώ τόνισε το μεγάλο κόστος συμμόρφωσης για τις μικρές εταιρίες που αποτελεί σημαντικό αντικίνητρο. Ακόμη τόνισε την ανάγκη θέσπισης φορολογικών κινήτρων και διευκόλυνσης των στρατηγικών συγχωνεύσεων και εξαγορών για την αναδιαμόρφωση του συστήματος και την επιτυχία των νέων πολιτικών, ενώ προέταξε τη σημασία της στόχευσης σε ESG πολιτικές με την έκδοση ομολόγων και τη δημιουργία μιας πρώτης αμιγώς ESG αγοράς ως κύριας.
Ακολούθησε η Αναστασία Στάμου, Β’ Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, η οποία αναφέρθηκε στον ρόλο του Διοικητικού Συμβουλίου στη διαμόρφωση πλαισίου και κουλτούρας εταιρικής διακυβέρνησης. Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε στον ρόλο του Διοικητικού Συμβουλίου στην εφαρμογή και την ανάπτυξη κουλτούρας Εταιρικής Διακυβέρνησης, όπως προβλέπεται στο άρθρο 4 του νόμου 4706/2020. Όπως τόνισε, κάθε οργανισμός έχει ιδιαιτερότητες και το ΔΣ οφείλει να ενσαρκώνει το όραμα, την αποστολή και τις αξίες του εκάστοτε οργανισμού, θέτοντας τις στρατηγικές που μπορούν να εξασφαλίσουν τη λογοδοσία και τον προσδιορισμό των ορίων της εσωτερικής οργάνωσης. Βασικό βοήθημα προς αυτή την κατεύθυνση είναι ο εσωτερικός έλεγχος, οι γνώσεις και ο διάλογος. Κατ΄ αυτόν τον τρόπο μπορεί να εξασφαλιστεί η διαφάνεια, η συνέπεια και η βιωσιμότητα του οργανισμού.
Στη συνέχεια, η Βασιλική Δεληστάθη, Νομική Σύμβουλος, Επικεφαλής της Διεύθυνσης Νομικών Υπηρεσιών Ομίλου Quest, Εταιρική Γραμματέας στο Δ.Σ. της μητρικής εταιρείας “Quest Holdings”, μίλησε για τον ρόλο και τα χαρακτηριστικά του Εταιρικού Γραμματέα και ξεκίνησε δίνοντας τον ορισμό της έννοιας της Εταιρικής Διακυβέρνησης, ως “τα συστήματα, οι διαδικασίες και οι πολιτικές που επιτρέπουν στους ηγέτες να γνωρίζουν ότι οι αποφάσεις στο εσωτερικό ενός οργανισμού λαμβάνονται με τον σωστό τρόπο, τη σωστή στιγμή, στο σωστό επίπεδο και με τους σωστούς ανθρώπους”. Η σημασία της ΕΔ έγκειται στο να εξασφαλιστεί η νομιμότητα και η ηθική και κανονιστική συμμόρφωση της εταιρείας αναφορικά με τις δραστηριότητές της, που οδηγεί σε μεγαλύτερα κέρδη, υψηλότερες επιδόσεις, ανάπτυξη, προσέλκυση επενδύσεων, μείωση των συγκρούσεων στο εσωτερικό του οργανισμού και ελαχιστοποίηση των απωλειών. Ακόμη, επεσήμανε τον ρόλο του Εταιρικού Γραμματέα ως μια στρατηγική θέση επιρροής στην καρδιά των λειτουργιών εταιρικής διακυβέρνησης ενός οργανισμού. Ο Εταιρικός Γραμματέας εξασφαλίζει τη συμμόρφωση με την στρατηγική ΕΔ του οργανισμού, τις καλές πρακτικές και τις νομικές υποχρεώσεις, ενώ λειτουργεί και ως ενδιάμεσος μεταξύ της εταιρικής ηγεσίας και των μετόχων και εργαζομένων. Πρόκειται, συνεπώς, για ένα άτομο το οποίο πρέπει να συγκεντρώνει πληθώρα τυπικών και μη τυπικών προσόντων, προκειμένου να μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες του ρόλου, και το οποίο ιδανικά θα μπορούσε να είναι δικηγόρος.
Στην επόμενη παρουσίαση, ο Michael Herskovich, Global Head Of Stewardship, BNP Paribas Asset Management, με την παρουσίασή του με τίτλο “BNP Paribas Asset Management approach to stewardship” παρουσίασε την προσέγγιση της BNP PARIBAS στην πορεία προς την υιοθέτηση των κριτηρίων ESG. Οι 6 βασικοί πυλώνες του οργανισμού είναι η ενσωμάτωση των ESG κανόνων στο σύνολο των επενδύσεων, η προώθηση ορθών διαδικασιών ψηφοφορίας και συμμετοχής (με τη θέσπιση μέτρων προστασίας των μετόχων, την εξασφάλιση της ανεξαρτησίας και της αποτελεσματικότητας, την αύξηση εμπιστοσύνης της κοινωνίας και τον ορθολογικό διαμοιρασμό των πληροφοριών), η συνεπής επιλογή των επιχειρηματικών κινήσεων και της εταιρικής στρατηγικής, η βιώσιμη και μακροπρόθεσμη στοχοθεσία και, συμπληρωματικά, η βιωσιμότητα και η συμπόρευση με το πελατολόγιο σε επίπεδο “corporate practice”. Κεντρική θέση στον οργανισμό κατέχει, όπως ανέφερε, η θέσπιση δημόσιων πολιτικών και περιβαλλοντικών πολιτικών για την προώθηση της μείωσης χρήσης άνθρακα στην οικονομία.
Έπειτα, ο Dr. Sam De Silva, Partner, CMS Cameron Mckenna Nabarro Olswang LLP (CMS), παρουσίασε το νέο ISO 31022 για τη διαχείριση του νομικού κινδύνου. Αρχικά, αναφέρθηκε στη διαδρομή που ακολουθούν τα ISO Standards από την πρόταση μέχρι την υιοθέτηση και την έγκρισή τους, αλλά και στην ανάγκη ύπαρξης ευρείας συναίνεσης ως βασική αρχή ανάπτυξης των ειδικών προδιαγραφών. Ακόμη, προσδιόρισε την έννοια του ρίσκου ως το αποτέλεσμα αβεβαιότητας των στόχων, ενώ το νομικό ρίσκο σχετίζεται με κινδύνους που απορρέουν από συμβατικά ή μη συμβατικά δικαιώματα και υποχρεώσεις. Για τον καθορισμό του, κάθε οργανισμός θα πρέπει να συνυπολογίσει τους στόχους και τις προτεραιότητές του, τη συνολική διακυβέρνηση, τις εταιρικές αρχές, τη μεθοδολογία για τη μελλοντική διαχείριση του ρίσκου, τη μετοχική συναίνεση αναφορικά με το επίπεδο του νομικού ρίσκου, αλλά και τη μέθοδο μέτρησης της πιθανότητας επέλευσης τους κινδύνου. Για τη διαδικασία αυτή, χρειάζεται εξειδικευμένος νομικός και γνώση των σχετικών ISO 31000 και 31010, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να υιοθετηθούν πολιτικές και διαδικασίες και να δοθεί πληροφόρηση και εκπαίδευση σε όλα τα μέλη του οργανισμού. Σε δεύτερο στάδιο, σημαντική είναι η παρακολούθηση και η δημιουργία καναλιών αναφοράς, για να επιτευχθεί διαφάνεια και η ορθή λειτουργία του συστήματος.
Στη συνέχεια, ο Ιωάννης Α. Αψούρης, Γεν. Διευθυντής Νομικών Υπηρεσιών Ομίλου ΕΛΠΕ, παρουσίασε την εμπειρία των ΕΛΠΕ από το έργο της συμμόρφωσης με τον ν. 4706/2020. Συγκεκριμένα, όπως ανέφερε, η εταιρεία προέβη εγκαίρως στη λήψη σειράς μέτρων και μεταβολών. Ενδεικτικά επισημαίνεται η διεξαγωγή μελέτης αποκλίσεων (Gap Analysis) ανάμεσα στη δομή εταιρικής διακυβέρνησης και τις διατάξεις του Ν. 4706/2020 και τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές, αλλά και η τροποποίηση του Καταστατικού της εταιρείας, ώστε αυτό να καταστεί συμβατό προς το ν. 4706/2020, η επικαιροποίηση του Κανονισμού Λειτουργίας (άρθρο 14 ν. 4706/2020) (ΔΣ) και η υιοθέτηση με δήλωσή του νέου ΕΚΕΔ (ΔΣ). Ως προκλήσεις που ανέκυψαν αναγνώρισε, μεταξύ άλλων, τις διαβουλεύσεις με τα εμπλεκόμενα μέρη και τη διάθεση σημαντικών πόρων, αλλά τόνισε και τα οφέλη της διαδικασίας, ήτοι την καλύτερη λειτουργία των οργάνων, τη θετική ανταπόκριση των μετόχων, ομολογιούχων και δανειστών και τη θετική μακροπρόθεσμη επιρροή στην εταιρική κουλτούρα.
Ακολούθησε η Λήδα Κοντογιάννη, Διευθύντρια Εταιρικής Διακυβέρνησης και Εταιρικός Γραμματέας, MYTILINEOS, η οποία παρουσίασε την εμπειρία του οργανισμού από την εφαρμογή των βέλτιστων διεθνών πρακτικών. Όπως επεσήμανε, πρόκειται για κάτι που έχει υιοθετηθεί από την ανώτερη διοίκηση ήδη από το 2019 με την εφαρμογή του ιδιαίτερα απαιτητικού και αυστηρού βρετανικού νόμου. Το γεγονός αυτό έδωσε ένα προβάδισμα στη MYTILINEOS αναφορικά με την ενσωμάτωση των ρυθμίσεων. Συγκεκριμένα, ακολούθησε η εκλογή του ΔΣ με 63% ανεξαρτησία και των επιτροπών με 100% ανεξαρτησία και πολυμορφία ύψους 27%. Το ΔΣ αξιολογείται τόσο ατομικά όσο και συνολικά με εξωτερική αξιολόγηση. Τα οφέλη αυτής της διαδικασίας είναι πολλά και σχετίζονται με την ενίσχυση του κύρους και την αναβάθμιση της φήμης του οργανισμού, που σε συνδυασμό με τη διαφάνεια, τη λογοδοσία και την αυξημένη εμπιστοσύνη, δημιουργούν επενδυτικές ευκαιρίες. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, η δέσμευση στην εφαρμογή των best practices αυξάνει την αξία του οργανισμού και βελτιώνει τη διοίκηση.
Η Δήμητρα Χατζηαρσενίου, Νομική Σύμβουλος και Υπεύθυνη Εταιρικής Διακυβέρνησης, ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Β.Ε.Τ.Ε, Εταιρική Γραμματέας ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ Α.Ε. και ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Β.Ε.Τ.Ε, αναφέρθηκε εκτενώς στις οργανωτικές μεταβολές που συντελέστηκαν στον οργανισμό για την εξασφάλιση της συμμόρφωσης με τον νέο νόμο. Συγκεκριμένα, δημιουργήθηκε Επιτροπή Ελέγχου, Επιτροπή Υποψηφιοτήτων, Επιτροπή Αποδοχών, Επιτροπή ESG, για να παρακολουθεί τις επιδόσεις της εταιρείας και να εισηγείται βελτιώσεις σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και εταιρικής διακυβέρνησης, τα οποία μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητα του Ομίλου να παράγει αξία μακροπρόθεσμα. Στο έργο της Επιτροπής συμπεριλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, η παρακολούθηση της ενσωμάτωσης των μη χρηματοοικονομικών παραγόντων στην επιχειρηματική στρατηγική και στη λήψη αποφάσεων, με στόχο η εταιρεία να παραμένει ανθεκτική και έτοιμη για να διαχειρίζεται τις αλλαγές στο περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιείται. Επίσης, δημιουργήθηκε Επενδυτική Επιτροπή και Επιτροπή Στρατηγικού Σχεδιασμού, για να συνδράμει το Διοικητικό Συμβούλιο και τη διοίκηση στον σχεδιασμό του Στρατηγικού Σχεδίου της εταιρείας και στη διερεύνηση νέων τομέων ανάπτυξης, αλλά και Επιτροπή Κανονιστικής Συμμόρφωσης, όπου ορίστηκε Υπεύθυνος Κανονιστικής Συμμόρφωσης, ο οποίος σε άμεση συνεργασία με όλες τις διευθύνσεις/τμήματα της εταιρείας λαμβάνει γνώση και παρακολουθεί αποκλίσεις σε θέματα συμμόρφωσης. Το νέο Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας συστάθηκε ως 11μελές και απαρτίζεται από 4 εκτελεστικά, 2 μη εκτελεστικά και 3 ανεξάρτητα μέλη, εκ των οποίων μία γυναίκα.
Η Κατερίνα Γιαννακάκου-Ραζέλου, Δικηγόρος, Διεύθυνση Νομικών, Ρυθμιστικών Θεμάτων και Κανονιστικής Συμμόρφωσης, ΟΠΑΠ Α.Ε., παρουσίασε το ζήτημα του “Compliance with Corporate Governance Framework: The Journey”. Συγκεκριμένα, η διαδικασία που ακολούθησε ο ΟΠΑΠ ξεκίνησε με τον προσδιορισμό της κατάλληλης μεθοδολογίας για την εφαρμογή των ρυθμίσεων. Ο Γενικός Διευθυντής ενημερώθηκε πλήρως και ενεργοποίησε όλες τις επιμέρους ομάδες. Στη συνέχεια, πραγματοποιήθηκε Gap Analysis και σχέδιο δράσης με αυστηρά χρονοδιαγράμματα και υποχρεώσεις, προκειμένου να επιτευχθεί η συμμόρφωση και η πλήρης ενημέρωση όλων των ομάδων. Προκλήσεις που εντόπισε ήταν η συμμόρφωση με τους κανόνες σε συνδυασμό με τις προϋποθέσεις που τίθενται από τους κανονισμούς περί παιγνίων, ο εντοπισμός των ειδικότερων ζητημάτων και η κατάρτιση σχεδίων δράσης, η παράλληλη ενσωμάτωση του προγράμματος ESG, η παροχή ικανοποιητικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων, αλλά και το γεγονός ότι η μεταβατική περίοδος δεν αφορούσε όλες τις διατάξεις του νόμου περί Εταιρικής Διακυβέρνησης. Καταληκτικά, η διαδικασία ενίσχυσε τον ρόλο του Γενικού Διευθυντή, βοήθησε στην προώθηση της ομαδικής δουλειάς, στην ετοιμότητα και στη θέση συγκεκριμένων στόχων για το πλαίσιο της εταιρικής διακυβέρνησης.
Ακολούθησε panel discussion με θέμα “Η Εταιρική Διακυβέρνηση στην Πράξη”, τον συντονισμό του οποίου ανέλαβε η Ιζαμπέλλα Μ. Τσίρμπα, Head Counsel, Finance & Capital Markets, TITAN Cement Group. Αρχικά, ο Ιωάννης Αψούρης αναφέρθηκε στις τεχνικές ελλείψεις που παρατηρούνται στο νόμο, θέτοντας ως παράδειγμα την έλλειψη μέτρων επανόρθωσης ή θεραπείας. Τα ζητήματα αυτά μπορούν να λειτουργήσουν αποτρεπτικά για την ανάληψη θέσεων ευθύνης στα Διοικητικά Συμβούλια των εταιρειών, ενώ αυξάνεται σημαντικά ο φόρτος εργασίας των νομικών τμημάτων. Ύστερα, η Κατερίνα Γιαννακάκου-Ραζέλου επεσήμανε το γεγονός ότι κάθε εισηγμένη εταιρεία θα πρέπει να εναρμονιστεί με τον νόμο και, σε συνδυασμό με την υιοθέτηση best practices (αναλογικά προς το μέγεθος της εταιρείας), να έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της αξίας και την επίτευξη της βιωσιμότητας.
Με τη σειρά της, η Μαρία Θεοδουλίδου, Group Finance Director, Controlling & Planning, Όμιλος FOURLIS, μέλος της ομάδας εργασίας του ΣΕΒ για την εταιρική διακυβέρνηση, αναφέρθηκε στο σημαντικό ζήτημα των εξόδων εναρμόνισης, τονίζοντας ότι ακόμη και για μια μικρού μεγέθους εισηγμένη, το κόστος μπορεί να είναι από μισό έως και ένα εκατομμύριο ευρώ και για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητο να αντισταθμιστεί από τα οφέλη της συμμόρφωσης και την προστιθέμενη αξία. Η Λήδα Κοντογιάννη τόνισε ότι οι εταιρείες που αποδεικνύουν τη δέσμευσή τους στις υποχρεώσεις του νόμου επιτυγχάνουν και αύξηση της αξίας τους και ότι το ESG πρέπει να είναι το DNA της εταιρείας. Ο Γεώργιος Τριβιζάς, Partner, Risk Advisory, Corporate Governance Leader, Deloitte Greece, υπογράμμισε την επιθυμία των επενδυτών για καλές εταιρικές αποδόσεις, ανεξαρτησία και ποικιλομορφία εντός του Διοικητικού Συμβουλίου. Ταυτόχρονα, σημαντική είναι η ύπαρξη ενός ισχυρού συστήματος εσωτερικού ελέγχου και η βιωσιμότητα. Η Δήμητρα Χατζηαρσενίου επεσήμανε και η ίδια το κόστος συμμόρφωσης που βαρύνει τις εταιρίες, ενώ τόνισε ότι η συμμόρφωση είναι μια διαδικασία συνεχής και όχι στατική και μπορεί να δυσκολέψει τις μικρότερες εταιρείες. Όπως ανέφερε, υπάρχει δεξαμενή στελεχών κατάλληλων για την ανάληψη θέσεων.
Στην ενότητα που ακολούθησε, η Ιζαμπέλλα Μ. Τσίρμπα, Head Counsel, Finance & Capital Markets, TITAN Cement Group με την παρουσίασή της με τίτλο “ESG litigation risks for multinational companies: the Vedanta Case” αναφέρθηκε στο ζήτημα της εταιρικής ευθύνης, όπως αυτό προέκυψε κατά την υπόθεση Vedanta Resources Ltd. Στη συγκεκριμένη υπόθεση, τα βρετανικά δικαστήρια βρέθηκαν αντιμέτωπα με αγωγή κατοίκων της Ζάμπια κατά της εταιρείας Vedanta για μη τήρηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της Ζάμπια από ορυχείο χαλκού που οδήγησε σε σοβαρή μόλυνση των υδάτων της περιοχής. Η εταιρεία με έδρα της την Αγγλία, όπως έκρινε το δικαστήριο, είχε προβεί στην σύνταξη sustainability report και σύμβασης παροχής υπηρεσιών εκπαίδευσης προσωπικού. Είχε, συνεπώς, διαρκή και άμεσο έλεγχο των θεμάτων και ως εκ τούτου είχε αυτοτελή νομική υποχρέωση και ευθύνη για τον έλεγχο των πεπραγμένων της θυγατρικής της στη Ζάμπια. Η κ. Τσίρμπα επεσήμανε, συμπερασματικά, τη λεπτή ισορροπία μεταξύ stakeholder engagement και τήρησης των κανόνων του νόμου.
Η Σμαράγδα Ρηγάκου, Group Legal Counsel & Head of Compliance Unit, Όμιλος Χρηματιστηρίου Αθηνών, στην παρουσίασή της με τίτλο “Εταιρική διακυβέρνηση ως εργαλείο του Χρηματιστηρίου Αθηνών για την προσέλκυση επενδύσεων” αναφέρθηκε στη σημασία της διακυβέρνησης για τους επενδυτές. Ακόμη, ανέφερε τα κεφάλαια ESG που έχουν επενδυθεί και τα οποία για το 2022 αγγίζουν τα 41 τρις δολάρια, ενώ για το 2025 αναμένεται να φτάσουν τα 50 τρις. Επίσης, παρουσίασε σχηματικά την έννοια των κριτηρίων ESG ως ακολούθως: Το “G” ρυθμίζει την επιχειρηματική δραστηριότητα και το “E” & “S” αφορά στον αντίκτυπό της, ενώ η υιοθέτηση του “E” & “S” γίνεται εφικτή μέσω του “G”. Ταυτόχρονα, το “G” είναι το σημείο εκκίνησης για την υιοθέτηση ESG, ως βασικός μη xρηματοοικονομικός παράγοντας που επηρεάζει τα χρηματοοικονομικά αποτελέσματα. Επεσήμανε, επιπλέον, ότι η συμμετοχή των μετόχων είναι ακρογωνιαίος λίθος του συστήματος εταιρικής διακυβέρνησης. Το Χρηματιστήριο Αθηνών ως εισηγμένη εταιρεία έχει προβεί σε ομαλή προσαρμογή του ν. 4706/2020, ενώ έχει προβεί και στην κατάρτιση Οδηγού Δημοσιοποίησης ESG δεδομένων. Λειτουργούν ακόμη ο ATHEX ESG Δείκτης, που παρακολουθεί τη χρηματιστηριακή απόδοση των εισηγμένων που υιοθετούν ESG πρακτικές, το AXIA e-Shareholders’ Meeting, μια διαδικτυακή πλατφόρμα διεξαγωγής Γ.Σ. από απόσταση σε πραγματικό χρόνο μέσω τηλεδιάσκεψης, και το ATHEX Bonds GREENet, μια ειδική πληροφοριακή ενότητα για εισηγμένα στο Χ.Α. ομόλογα που ακολουθούν διεθνώς προσδιορισμένα πρότυπα για χρηματοδότηση Green/Social/Sustainable έργων.
Στη συνέχεια ο Philip Vernardis, Vice President – Head of Asset Stewardship Reporting, State Street Global Advisors, αναφέρθηκε στην προσέγγιση της εταιρείας αναφορικά με το “Asset Stewardship” που βασίζεται στην ψηφοφορία δια αντιπροσώπου, στη διαδραστικότητα και τη συνεργασία και στη συμμετοχή στην πληροφορία. Βασικοί στόχοι της εταιρείας είναι η προώθηση του Diversity and Inclusion και η αναφορά των κλιματικών κινδύνων, για τους οποίους υπάρχει σχετικό ψήφισμα και έργα συμμετοχής. Οι επενδύσεις της εταιρείας γίνονται με υπευθυνότητα και αξιολόγηση των ESG κριτηρίων, μέσω ενός μηχανισμού που ονομάζεται R-FactorTM.
Ο Dr. Dimitrios Koufopoulos, V. Professor, School of Law, CCLS, Queen Mary University, Honorary Research Fellow, Birkbeck University, Founder and Director of the Hellenic Observatory of Corporate Governance, αναφέρθηκε έπειτα στον σκοπό του Ελληνικού Παρατηρητηρίου Εταιρικής Διακυβέρνησης, ήτοι την εξέταση και επισκόπηση της εταιρικής διακυβέρνησης μέσα από την παρατήρηση των ενεργειών διευθυντών, επενδυτών και ανώτατων στελεχών. Για τον σκοπό αυτό, η εκάστοτε έρευνα ελέγχει περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς παράγοντες, αλλά και εσωτερικές διαδικασίες του εκάστοτε οργανισμού. Επεσήμανε ακόμη ότι οι κανόνες εταιρικής διακυβέρνησης μπορούν να συμβάλλουν στη δημιουργία ενός ισχυρότερου και δικαιότερου πλαισίου οικονομικής ανάπτυξης, που θα δώσει σαφή ώθηση και ανάπτυξη στον εταιρικό τομέα.
Τέλος, η Αγγελική Ι. Μαυρομμάτη, υπ. Διδάκτωρ Νομικής Σχολής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, παρουσίασε το ζήτημα της συμπεριφορικής οικονομικής ανάλυσης στην εταιρική διακυβέρνηση. Ξεκινώντας από τις βασικές αρχές της οικονομικής θεωρίας και της συμπεριφορικής οικονομικής ανάλυσης, η κ. Μαυρομμάτη προχώρησε στον ορισμό της εταιρικής διακυβέρνησης, όπως έχει προταθεί από τον ΟΟΣΑ, ως “οι μέθοδοι και διαδικασίες σύμφωνα με τις οποίες ένας οργανισμός διευθύνεται και ελέγχεται”. Ακόμη αναφέρθηκε στη σημασία του επιλεγόμενου συστήματος εταιρικής διακυβέρνησης για κάθε οργανισμό, που δύναται να επηρεάσει την κατανομή των περιουσιακών δικαιωμάτων, των ψήφων και των ευθυνών των εκάστοτε εταιρικών δρώντων και αποτυπώνει τους ισχύοντες κανόνες λειτουργίας και τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Όπως ανέφερε, η αναγκαιότητα ύπαρξης εταιρικής διακυβέρνησης προκύπτει από τον διαχωρισμό και την απόσταση διοίκησης και ιδιοκτησίας εντός του οργανισμού, που αποτελεί τη βάση του διπόλου εντολέα και εντολοδόχου, το οποίο διαμορφώνεται ανάλογα με τις σχέσεις δυνάμεων μεταξύ διοικητικού συμβουλίου-μετόχων και πιστωτών (θεωρία της αντιπροσώπευσης). Η συμπεριφορική οικονομική ανάλυση είναι σημαντική στην εταιρική διακυβέρνηση για την αναγνώριση ύπαρξης κανόνων, την παροχή βοήθειας στη διαδικασία της διατύπωσης των εκάστοτε επιλογών και, εν τέλει, στην αναζήτηση μιας ικανοποιητικής λύσης για το σύνολο του οργανισμού.
