- Τί είναι το ΟΙΚΟΘΕΝ;
Το «ΟΙΚΟΘΕΝ» είναι ένα πρόγραμμα χορήγησης θεραπειών και παροχής νοσηλευτικής φροντίδας ογκολογικών ασθενών στο σπίτι τους. Στην πραγματικότητα, ο ασθενής αντί να μεταβεί στο νοσοκομείο για να λάβει την θεραπεία του, τη λαμβάνει από την ομάδα του νοσοκομείου στο σπίτι του, όπως υποδηλώνει και η ονομασία του προγράμματος. Στόχος μας ήταν η διατήρηση και αποκατάσταση της υγείας των ασθενών που ταλαιπωρούνται από μία τέτοια σοβαρή πάθηση χωρίς τις αρνητικές πτυχές που έχει η μετακίνηση προς και από το νοσοκομείο, αλλά και η παραμονή τους σε αυτό. Η σκέψη για τη δημιουργία του «ΟΙΚΟΘΕΝ» προήλθε από το Γενικό Αντικαρκινικό Νοσοκομείο «Άγιος Σάββας», το οποίο υποστήριξε η φαρμακευτική εταιρία Roche Hellas, αναθέτοντας στην ΕΥ Ελλάδος τον πλήρη σχεδιασμό όλου του προγράμματος.
- Η πορεία προς τον σχεδιασμό
Ο σχεδιασμός αυτού του προγράμματος προϋπέθετε την ενδελεχή ανάλυση και αξιολόγηση διαφορετικών ζητημάτων, όπως του ρυθμιστικού πλαισίου για την παροχή ιατρικών υπηρεσιών κατ’ οίκον, των τεχνολογιών και διασυνδέσεων που θα χρειάζονταν για την αρμονική υλοποίησή του, των απαιτήσεων σε κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό και υλικοτεχνική υποδομή, των διαδικασιών που θα έπρεπε να διαμορφωθούν, αλλά και της προθυμίας που θα είχαν οι ασθενείς για τη συμμετοχή τους στο «ΟΙΚΟΘΕΝ». Απαιτούσε, επομένως, την εμπλοκή και τη συστηματική συνεργασία διαφορετικών συμβούλων που θα τα διερευνούσαν. Ταυτόχρονα, σε όλα τα στάδια του έργου ήταν απολύτως αναγκαία η διαρκής συνεργασία με τα υπεύθυνα, για το συγκεκριμένο έργο, πρόσωπα από την Roche Hellas και το Νοσοκομείο Άγιος Σάββας. Όσο άρτια και αν ήταν η υποστήριξη του κάθε εμπλεκόμενου μέρους, αυτή δεν θα ήταν αρκετή αν μεταξύ τους, μεταξύ μας, δεν υπήρχε η συστηματική και εποικοδομητική συνεργασία που εμβάθυνε στα προβλήματα αλλά και στις κατάλληλες λύσεις, ακολουθώντας ένα καλά σχεδιασμένο και πιεστικό χρονοδιάγραμμα. Αυτή η συνεργασία, αν και πολύ απαιτητική, κατέστη εφικτή, γιατί θέλαμε αυτό το πρόγραμμα να γίνει πραγματικότητα και να έχει το επιθυμητό αντίκτυπο στη ζωή και την καθημερινότητα των ογκολογικών ασθενών. Οι συνεντεύξεις με τους ασθενείς υπενθύμιζαν σε κάθε στιγμή την σημαντικότητα του έργου στο οποίο εργαζόμασταν. Έτσι, το “OIKOΘΕΝ» μπορεί να αποτελεί ένα καλό παράδειγμα, ότι ο ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας ενός έργου μπορεί να αποτελεί και ισχυρό κίνητρο για τον επαγγελματία, ώστε να επιτύχει ένα αποτέλεσμα που εκ πρώτης όψεως μοιάζει πολύ δύσκολο.
- Νομικές προκλήσεις του έργου
Εξαιρετικά μεγάλη πρόκληση αποτέλεσε η πρόταση για ένα νέο, σαφές και ολοκληρωμένο νομοθετικό πλαίσιο που ακολούθησε τη χαρτογράφηση της τότε υπάρχουσας, διάσπαρτης νομοθεσίας. Αποτέλεσμα της συγκεκριμένης προσπάθειας ήταν, μεταξύ άλλων, και η έκδοση της Υπουργικής Απόφασης Γ2α/οικ.28804 (ΦΕΚ Β’ 3396/19.05.2023) με αντικείμενο τη ρύθμιση ειδικών θεμάτων για την οργάνωση και λειτουργία της Νοσοκομειακής Κατ’ Οίκον Νοσηλείας και Φροντίδας Υγείας (εφεξής «ΚΟΝ») που εκδόθηκε κατ’ εξουσιοδότηση του ν. 4931/2022. Σημειώνεται ότι η Υπουργική Απόφαση αυτή μπορεί να εφαρμοστεί για κάθε νοσοκομείο που επιθυμεί να αναπτύξει πρόγραμμα κατ’ οίκον νοσηλείας. Η έκδοσή της, που οφείλεται και στην ξεκάθαρη σχετική βούληση του Υπουργείου Υγείας, αποτελεί μια βασική ένδειξη ότι το ΟΙΚΟΘΕΝ είναι μόνο η αρχή, καθότι εντάσσεται στο ευρύτερο πρόγραμμα του υπουργείου Υγείας “Hospital@home”, που στόχο έχει τη βελτίωση της περίθαλψης και της ζωής των ασθενών.
Σημαντικό εξάλλου από άποψη φαρμακευτικού δικαίου ήταν να αναδειχθεί η ανάγκη νομοθετικής ρύθμισης, ώστε να είναι δυνατή η χορήγηση ενός νοσοκομειακού φαρμάκου στην οικία του ασθενούς. Για το λόγο αυτό, προβλέφθηκε στην ανωτέρω Υπουργική Απόφαση ότι η οικία του ασθενούς ΚΟΝ εξομοιώνεται με το νοσοκομειακό περιβάλλον, (λειτουργεί ως χώρος παροχής φροντίδας) υπό τους λοιπούς όρους και προϋποθέσεις της Απόφασης. Επιπλέον, διάφορα νομοθετικά κενά αναδείχθηκαν μέσα από τη διαδικασία σχεδιασμού, όπως για παράδειγμα η έλλειψη ενός νομικού πλαισίου για την άσκηση «τηλεϊατρικής» γενικά, αλλά και ειδικά στο πλαίσιο του «ΟΙΚΟΘΕΝ» υπό την έννοια της εξ’ αποστάσεως παρακολούθησης και υποστήριξης των ασθενών, ληπτών των κατ’ οίκον ιατρικών υπηρεσιών.
Όταν έμαθα ότι μία μη αρτιμελής ογκολογική ασθενής, που δεν είχε κάποιον φροντιστή, έλαβε την θεραπεία της στο σπίτι, ένιωσα ότι είχαμε πετύχει το στόχο μας
- Η θέληση και ο τρόπος
Είναι γεγονός ότι οι ιδέες που διατυπώνονται κατά καιρούς για την υλοποίηση έργων βελτίωσης της δημόσιας υγείας είναι πολλές και καίριες. Πολλές είναι επίσης και οι ανάγκες του δημοσίου τομέα, ειδικά όσον αφορά το σύστημα υγείας. Το «ΟΙΚΟΘΕΝ» αποτελεί μια καινοτομία και συνάμα μια ζωντανή απόδειξη ότι η χρηματοδότηση πρωτοβουλιών που λαμβάνονται από δημόσιους φορείς, σε συνδυασμό με τον κατάλληλο σύμβουλο για την υλοποίηση αυτών, φέρνουν πράγματι αποτέλεσμα. Το έργο αυτό είναι ένα παράδειγμα αποτελεσματικής συνεργασίας ιδιωτικού και δημοσίου τομέα. Χάρη στο πάθος όλων των εμπλεκόμενων φορέων να προσφέρουν μια καλύτερη καθημερινότητα στους ασθενείς και τη δημιουργική συνεργασία όλων των ομάδων, το έργο του ΟΙΚΟΘΕΝ αποτελεί την επιβεβαίωση της ορθότητας του ρητού «όπου υπάρχει θέληση, υπάρχει και τρόπος».