Ο Βασίλειος Οικονομίδης, διευθύνων εταίρος της «VDI Law Firm», μας εξηγεί μέσα από το φακό της επαγγελματικής του εμπειρίας γιατί μέσω του Ν. 4935/2022 διανοίγεται ένας νέος δρόμος στην υλοποίηση εταιρικών μετασχηματισμών, ο οποίος αναμένεται να συμβάλει θετικά στην μετάπλαση του επιχειρηματικού τοπίου της χώρας μας.
Λίγο περισσότερο από ένα χρόνο μετράει ο Ν. 4935/2022 «Κίνητρα ανάπτυξης επιχειρήσεων, μέσω συνεργασιών και εταιρικών μετασχηματισμών και άλλες διατάξεις» με τον οποίο τέθηκε σε ισχύ ένα χρήσιμο πλαίσιο φορολογικών κινήτρων, τα οποία λειτουργούν ενθαρρυντικά στην υλοποίηση νέων μετασχηματισμών και συνεργασιών με απώτερο σκοπό την ενίσχυση της επιχειρηματικής παραγωγικότητας και της ελληνικής οικονομίας.
Ήδη κατά τη διάρκεια του πρώτου χρόνου ισχύος του νόμου, αναλάβαμε τον σχεδιασμό και την πραγμάτωση τριών εταιρικών μετασχηματισμών (τη συγχώνευση μεταξύ τριών εταιρειών γνωστού εκδοτικού ομίλου, τη μερική διάσπαση εταιρείας βιολογικών καθαρισμών και την ασύμμετρη μερική διάσπαση εταιρείας παραγωγής ηλεκτρολογικού υλικού), υπό το φως των Ν. 4601/2019 και Ν. 4935/2022.
Αξιομνημόνευτη, σε συνάρτηση με το πεδίο εφαρμογής του Ν. 4935/2022, είναι ιδίως η περίπτωση της ασύμμετρης μερικής διάσπασης, με την οποία οι εταιρικές συμμετοχές της επωφελούμενης εταιρείας δεν κατανεμήθηκαν στους μετόχους της διασπώμενης εταιρείας κατ’ αναλογία προς τη συμμετοχή τους στο κεφάλαιο της τελευταίας (πρόκειται για περίπτωση κατά την οποία οι δύο μέτοχοι της διασπώμενης έλαβαν ο ένας το 100% της διασπώμενης και ο άλλος το 100% της επωφελούμενης). Και ναι μεν από την εταιρική νομοθεσία (Ν. 4601/2019) υπήρχε ήδη η δυνατότητα της μη αναλογικής κατανομής εταιρικών συμμετοχών, ωστόσο δεν ήταν δυνατή η παράλληλη χρήση φορολογικού νόμου για τη διενέργεια του μετασχηματισμού με φορολογικά ουδέτερο τρόπο.
Κατά τον εκ του σύνεγγυς χειρισμό της υπόθεσης, διαπιστώσαμε πως δεδομένου του καθολικού φάσματος των ειδών εταιρικών μετασχηματισμών που καταλαμβάνει ο Ν. 4935/2022, φαίνεται να του ανήκει η πατρότητα της δυνατότητας επίκλησης ευνοϊκών φορολογικών διατάξεων κατά την πραγματοποίηση ασύμμετρης διάσπασης. Και αυτό γιατί ο νέος νόμος δεν επιβάλλει την αναλογική (pro rata) κατανομή των μετοχών των επωφελούμενων μεταξύ των εταίρων-μετόχων της διασπώμενης, όπως αντίθετα ορίζει ρητά ο ευρέως χρησιμοποιούμενος Ν. 4172/2013 (ΚΦΕ).
Τη δυνατότητα αυτή αξιοποιήσαμε με επιτυχία σε οικογενειακή επιχείρηση, η οποία μεταβίβασε με καθολική διαδοχή σε ήδη υπάρχουσα εταιρεία τον έναν κλάδο λειτουργίας της και πέτυχε την αποσύνδεση των μετόχων της χωρίς καμία φορολογική επιβάρυνση.
Αποτιμώντας τόσο την τελευταία όσο και τις άλλες δύο περιπτώσεις, η εφαρμογή του Ν. 4935/2022 φαίνεται να οδήγησε στην αποκόμιση των μεγαλύτερων δυνατών οφελών, καθώς οι εταιρείες καθολικές διάδοχοι μεγιστοποίησαν κατά περίπτωση τις πιθανότητες απαλλαγής από τον φόρο εισοδήματος σε ποσοστό 30% και από τον φόρο υπεραξίας από την μεταβίβαση των στοιχείων ενεργητικού. Ταυτόχρονα, οι συναλλαγές ευοδώθηκαν με τον πλέον ανέξοδο τρόπο ενόψει των προβλεπόμενων απαλλαγών από τον φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίου, καθώς και κάθε άλλου φόρου ή τέλους υπέρ του Δημοσίου ή τρίτου.
Με τα ανωτέρω δεδομένα, και σε αναμονή αναγκαίων νομοθετικών παρεμβάσεων και διευκρινιστικών οδηγιών, ο
Ν. 4935/2022 φαίνεται να σηματοδοτεί το ξεκίνημα μιας νέας εποχής στην ενίσχυση της επιχειρηματικής συνεργασίας, παρέχοντας γόνιμο έδαφος για τη βιωσιμότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και αποτελώντας εφαλτήριο εταιρικών αποφάσεων που προσδοκάται να αποδώσουν πρόσθετη αξία με μειωμένο κόστος υλοποίησης.