Η επιχείρηση, με μια σωστά μελετημένη στρατηγική μπορεί μέσω της ενεργής αξιοποίησης της Διανοητική Ιδιοκτησίας της να κερδίσει την εμπιστοσύνη των πελατών και να εξασφαλίσει την επιτυχία στην αγορά. Γι’ αυτό το λόγο, ο νομικός πρέπει να βρίσκεται σε διαρκή επαφή με τα διάφορα τμήματα της επιχείρησης που παράγουν Διανοητική Ιδιοκτησία.
- Τι σας οδήγησε να εξειδικευθείτε στο δίκαιο Διανοητικής Ιδιοκτησίας;
Το γραφείο μας ασχολείται με τη Διανοητική Ιδιοκτησία εδώ και πάνω από 70 χρόνια. Η ενασχόληση αυτή ξεκίνησε στα χρόνια μετά τον Β’ Παγκόσμιο, οπότε και ελήφθησαν οι πρώτες εντολές από γερμανικές επιχειρήσεις για την αποκατάσταση δικαιωμάτων Διανοητικής Ιδιοκτησίας τα οποία είχαν λήξει διαρκούντος του πολέμου. Υπάρχουν, μάλιστα, πελάτες του γραφείου στο κομμάτι αυτό οι οποίοι είναι ακόμα και σήμερα, μετά από σχεδόν ογδόντα χρόνια, μαζί μας. Τις δεκαετίες που ακολούθησαν, η γνώση και εμπειρία σε θέματα που άπτονται της Διανοητικής Ιδιοκτησίας πύκνωσαν. Επομένως, μάλλον αναπόφευκτα από τα πρώτα χρόνια της σταδιοδρομίας μου εκτέθηκα με ένταση στον τομέα αυτό που αποτελεί περίπου το 70% του συνόλου της δραστηριότητας μας.
- Ποιος είναι ο ρόλος και η αξία του σήματος για τις επιχειρήσεις;
Υπάρχουν σωρεία μελετών κι ερευνών που αναδεικνύουν το πόσο σημαντικό είναι για τις επιχειρήσεις να επενδύουν στην κατοχύρωση και προστασία των δικαιωμάτων Διανοητικής Ιδιοκτησίας τους. Οι επενδύσεις σε άυλα περιουσιακά στοιχεία επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να ενισχύσουν το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα, να δώσουν ώθηση στην καινοτομία και την ανάπτυξη, να καλλιεργήσουν την αφοσίωση των πελατών και, τελικά, να εξασφαλίσουν επιτυχία στην αγορά.
Τα εμπορικά σήματα συμβάλλουν πολλαπλώς στη δημιουργία αξίας. Στην πιο βασική τους λειτουργία επιτρέπουν στα προϊόντα και τις υπηρεσίες μιας επιχείρησης να ξεχωρίζουν από αυτά των ανταγωνιστών της. Παράλληλα, συμβάλλουν στην προσέλκυση της προσοχής των καταναλωτών, ενσωματώνοντας συναισθηματικά χαρακτηριστικά και μηνύματα σχετικά με την επιχείρηση, τη φήμη και τα προϊόντα της. Στα πλαίσια αυτά δημιουργούν μια σχέση εμπιστοσύνης, δημιουργώντας υπεραξία.
Είναι σαφές ότι τα εμπορικά σήματα είναι εν δυνάμει από τα πολυτιμότερα περιουσιακά στοιχεία μιας επιχείρησης και μάλιστα ίσως και από τα μακροβιότερα. Μια επιχείρηση μπορεί να παραχωρήσει άδεια χρήσης, να επεκταθεί μέσω αυτών σε νέες κατηγορίες προϊόντων, να στηρίξει πάνω τους συστήματα δικαιόχρησης ή να τα χρησιμοποιήσει ως εξασφάλιση για χρηματοδότηση.
- Πιστεύετε ότι οι επιχειρήσεις στην ελληνική αγορά αξιοποιούν στρατηγικά τα δικαιώματα Διανοητικής Ιδιοκτησίας; Τι θα μπορούσε, κατά την άποψή σας, να βελτιωθεί;
Η αλήθεια είναι δυστυχώς πως στην ελληνική αγορά περιορισμένος αριθμός επιχειρήσεων έχει σαφή στρατηγική όσον αφορά την προστασία και διαχείριση της Διανοητικής Ιδιοκτησίας.
Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο η προστασία των εμπορικών σημάτων να ανακύπτει ως θέμα παρεμπιπτόντως και μάλιστα ετεροχρονισμένα. Για μερίδα άλλων επιχειρήσεων, τα εμπορικά σήματα αντιμετωπίζονται μάλλον γραφειοκρατικά και δεν ασχολούνται ενεργά με την προστασία κι επιβολή τους στην αγορά.
Αν στα ανωτέρω προστεθεί και η προτίμηση των ελληνικών επιχειρήσεων σε σήματα που είναι υπαινικτικά των διακρινόμενων προϊόντων/υπηρεσιών, πράγμα που οδηγεί σε περιορισμένο πεδίο προστασίας έναντι ανταγωνιστικών σημάτων, τότε το αποτέλεσμα είναι μάλλον πενιχρό.
Απεναντίας, με μια σωστά μελετημένη στρατηγική μια επιχείρηση μπορεί μέσω μιας ενεργής αξιοποίησης της Διανοητική Ιδιοκτησίας της να επιτύχει περισσότερα. Για παράδειγμα, μπορεί:
- Να προβεί σε από κοινού σήμανση προϊόντων με άλλη επιχείρηση (co-branding).
- Να εστιάσει στη δημιουργία ενός νέου εστιασμένου εμπορικού σήματος για ένα νέο προϊόν.
- Να χρησιμοποιήσει ένα δευτερεύον σήμα σε συνδυασμό με το κεντρικό της σήμα.
- Να αδειοδοτήσει ή και να πωλήσει σήμα για προϊόντα των οποίων διακόπτει την παραγωγή/εμπορία.
Ένα ακόμα, και μάλιστα ιδιαίτερα παραμελημένο εργαλείο που έχουν στη διάθεσή τους είναι τα εμπορικά μυστικά, τα οποία με σωστό σχεδιασμό μπορούν να ενθυλακώσουν και να διαφυλάξουν αξία.
- Έχετε διαρκή επαφή με το εξωτερικό, τόσο στο πλαίσιο της ιδιότητάς σας ως μέλους του International Trademark Association, όσο και μέσω των υποθέσεων που χειρίζεστε για τους εντολείς σας ενώπιον ευρωπαϊκών οργάνων. Υπάρχουν καλές πρακτικές που θα είχε ενδιαφέρον να μοιραστείτε μαζί μας;
Η διεθνής πρακτική εξελίσσεται διαρκώς και υπάρχουν πολλά διδάγματα τα οποία τόσο οι δικηγόροι όσο και οι επιχειρήσεις μπορούν να υιοθετήσουν. Ένα από τα σημαντικότερα είναι ότι ο νομικός πρέπει να βρίσκεται σε διαρκή επαφή με τα διάφορα τμήματα μιας επιχείρησης που παράγουν Διανοητική Ιδιοκτησία. Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο μια επιχείρηση να λανσάρει στην αγορά ένα προϊόν χωρίς να έχει διασφαλίσει ότι έχει δικαίωμα χρήσης της ένδειξης που έχει επιλέξει ως σήμα ή να εμπορεύεται προϊόντα τρίτων αμφίβολης γνησιότητας.
Μια άλλη κρίσιμη, καλή πρακτική είναι η τεκμηρίωση και η διατήρηση της ιστορικής μνήμης μιας επιχείρησης, διότι χωρίς αυτήν υποθέσεις που στηρίζονται σε κεκτημένα από δεκαετίες δικαιώματα τίθενται επί ξυρού ακμής.
Γενικά, το ζητούμενο είναι η δημιουργία εσωτερικής κουλτούρας για τον σεβασμό και την προστασία της Διανοητικής Ιδιοκτησίας. Αυτό είναι ίσως και ένα κρίσιμο κομμάτι στο οποίο οι εσωτερικοί νομικοί σύμβουλοι μπορούν να ασκήσουν επιρροή και να οδηγήσουν στην αλλαγή.
- Ποιες είναι εκείνες οι υποθέσεις που θα ξεχωρίζατε στην μέχρι τώρα πορεία σας;
Υπάρχουν πολλές υποθέσεις που θυμάμαι με έντονα συναισθήματα. Αν πρέπει να ξεχωρίσω κάποιες θα σταθώ σε τρεις.
Η πρώτη, προφανώς επειδή ήταν η πρώτη μεγάλη υπόθεση στην οποία είχα την τύχη να εργαστώ, ήταν ίσως η πρώτη αντιδικία για προσβολή καταχωρισμένου χρωματικού σήματος στην Ελλάδα. Ήταν μια απαιτητική υπόθεση και αποτέλεσε αφορμή για να ασχοληθώ με ζέση με τα μη παραδοσιακά σήματα.
Οι επενδύσεις σε άυλα περιουσιακά στοιχεία επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να ενισχύσουν το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα, να δώσουν ώθηση στην καινοτομία και την ανάπτυξη και να καλλιεργήσουν την αφοσίωση των πελατών
Από τις πιο πρόσφατες ξεχωρίζω την απόφαση Τ-328/22 του Γενικού Δικαστηρίου της Ε.Ε. δυνάμει της οποίας πετύχαμε την ανατροπή δύο αρνητικών αποφάσεων του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ε.Ε. για την εταιρεία ΚΟΡΡΕΣ, με αποτέλεσμα να συμβάλλουμε κι εμείς ουσιαστικά στη νομολογία που αφορά τα σήματα με ασθενή διακριτικό χαρακτήρα. Οφείλω να αναφέρω όμως πως χωρίς την άνευ όρων εμπιστοσύνη του εντολέα, η έκβαση θα ήταν διαφορετική.
Μία ακόμα υπόθεση που ξεχωρίζω, και μάλιστα ιδιαίτερα πρόσφατη καθώς ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο τρέχοντος έτους, είναι ο χειρισμός του έργου αλλαγής ονόματος (rebranding) του πρώην ΧΙΛΤΟΝ της Αθήνας σε “The Ilisian”. Ένα έργο πολυσύνθετο, το οποίο μας απασχόλησε για πάνω από δύο χρόνια καθώς απαιτούσε προσεκτικό σχεδιασμό και για το οποίο προσφέραμε υπηρεσίες έρευνας κι έγκρισης υποψηφίων ονομάτων, την κατοχύρωση των δικαιωμάτων, διαπραγματεύσεις με στρατηγικούς εταίρους, εμπορικές συμφωνίες κλπ.
