Έχοντας εκτεταμένη εμπειρία και σημαντική εξειδίκευση στο Δίκαιο των Εταιρειών, ο Γενικός Γραμματέας Φορολογικής Πολιτικής και Δημόσιας Περιουσίας, Εμμανουήλ Μαστρομανώλης, εξηγεί στο Lawyer γιατί το φορολογικό και εταιρικό δίκαιο πρέπει να βρίσκονται σε άμεση αλληλεπίδραση και σκιαγραφεί ποιες φορολογικές μεταρρυθμίσεις έχουν ήδη γίνει, αλλά και ποιες μένει να γίνουν για την προσέλκυση επενδύσεων και την ομαλή ψηφιοποίηση της οικονομίας.
- Πείτε μας λίγα λόγια για την επαγγελματική σας πορεία. Ποιοι ήταν οι σημαντικότεροι σταθμοί της έως την ανάληψη της θέσης του Γενικού Γραμματέα Φορολογικής Πολιτικής και Δημόσιας Περιουσίας;
Είμαι απόφοιτος της Νομικής Σχολής Αθηνών. Συνέχισα τις σπουδές μου, σε μεταπτυχιακό επίπεδο, στις ΗΠΑ, συγκεκριμένα στη Νομική Σχολή του University of Pennsylvania. Από τη σχολή αυτή απέκτησα μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών (LL.M.) με ειδίκευση στο Δίκαιο των Εταιρειών, του Ανταγωνισμού και του Διεθνούς Εμπορίου. Την εποχή εκείνη -αρχές της δεκαετίας του 1990- στο κέντρο των νομικών συζητήσεων ήταν ο «δανεισμός» θέσεων του δικαίου των ΗΠΑ από το δίκαιο της τότε Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Όταν λοιπόν ολοκλήρωσα το LL.M., αναζήτησα τρόπους να παρατείνω την παραμονή μου στην Αμερική και να επωφεληθώ από τις ευρύτατες ακαδημαϊκές και επαγγελματικές παραστάσεις που προσφέρονταν εκεί. Επέλεξα να ξεκινήσω διδακτορική έρευνα στο UPenn, με βάση την τότε πλουσιότατη αμερικανική θεωρία, νομολογία και εμπειρία γύρω από τις κάθετες συμφωνίες στο αμερικανικό Antitrust, ώστε να καταλήξω σε προτάσεις για τη διαμόρφωση του τότε, είναι αλήθεια, πολύπλοκου και δυσκίνητου αντίστοιχου καθεστώτος της τότε Ευρωπαϊκής Κοινότητας.
Ολοκλήρωσα το διδακτορικό μου (SJD) τρία χρόνια αργότερα, το 1994. Ικανοποιήθηκα μάλιστα διαπιστώνοντας ότι οι προτάσεις μου είχαν επαληθευτεί στην πράξη∙ με τον Κανονισμό 2790/1999, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κινήθηκε προς την κατεύθυνση που είχα προτείνει.
Το 2006 εξελέγην στη βαθμίδα του Λέκτορα Εμπορικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και το 2013 εξελίχθηκα σε Επίκουρο Καθηγητή, θέση στην οποία έχω μονιμοποιηθεί. Στη Νομική Σχολή διδάσκω Δίκαιο των Εταιρειών, Δίκαιο του Ανταγωνισμού και Πτωχευτικό Δίκαιο σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, στα ελληνικά και στα αγγλικά —εδώ και τρία χρόνια η Νομική Σχολή Αθηνών προσφέρει αγγλόφωνο μεταπτυχιακό πρόγραμμα Ευρωπαϊκού Δικαίου, από κοινού με άλλες φημισμένες ευρωπαϊκές νομικές σχολές, όπως το King’s College, το Humboldt Universität και το Université Paris II Panthéon-Assas. Οι δημοσιεύσεις μου κινούνται στον ευρύτερο χώρο του Εμπορικού Δικαίου, με έμφαση κυρίως στα αντικείμενα που διδάσκω.
Έχω συγγράψει δύο μονογραφίες, μία στο Δίκαιο του Ανταγωνισμού και μία στο Δίκαιο της Κεφαλαιαγοράς, ενώ ήδη ολοκληρώνω μια τρίτη μονογραφία στο Πτωχευτικό Δίκαιο. Έχω συμμετάσχει στις νομοπαρασκευαστικές επιτροπές που εκπόνησαν το νομικό πλαίσιο των εταιρικών μετασχηματισμών και της εταιρικής διακυβέρνησης και είμαι μέλος σειράς επιστημονικών ενώσεων, στα συνέδρια των οποίων συμμετέχω ενεργά και τακτικά ως εισηγητής. Έχω επίσης επιστρέψει δύο φορές, το 2010 και το 2017 στο UPenn με την ιδιότητα του Visiting Scholar.
Στο επαγγελματικό πεδίο, ξεκίνησα ως έμμισθος δικηγόρος σε μία από τις σημαντικότερες επιχειρήσεις παραγωγής τσιμέντου στην Ελλάδα, ενώ επί περίπου είκοσι συναπτά έτη απασχολήθηκα ως συνεργάτης, και στη συνέχεια ως partner και equity partner σε μεγάλη δικηγορική εταιρεία των Αθηνών με διεθνή προσανατολισμό. Στην τελευταία ανέλαβα υποθέσεις ανταγωνισμού, πτωχεύσεις και εταιρικές συναλλαγές ευρέος φάσματος, π.χ. συγχωνεύσεις, πωλήσεις στοιχείων ενεργητικού και spinoffs (από το πρωτογενές due diligence μέχρι την κατάρτιση των συμβατικών κειμένων και το closing).
Τέλος, από την εκλογή της παρούσας κυβέρνησης το καλοκαίρι του 2019 και μέχρι τον Ιανουάριο του 2021, οπότε ανέλαβα την παρούσα θέση μου, υπηρέτησα ως προϊστάμενος του Νομικού Γραφείου του Πρωθυπουργού. Εκεί, πέραν των τρεχόντων ζητημάτων ενδιαφέροντος του Πρωθυπουργού τα οποία χειρίστηκα, εκπροσώπησα το Ελληνικό Δημόσιο σε υποθέσεις αιχμής, όπως, ενδεικτικά, τη διαπραγμάτευση της Επενδυτικής Συμφωνίας με την Eldorado Gold, την τροποποίηση της Σύμβασης Παραχώρησης Ελληνικού Δημοσίου και ΟΛΠ, και τη διευθέτηση των ζητημάτων που ανέκυπταν αναφορικά με τα αποκλειστικά δικαιώματα και το δικαίωμα πρώτης προτίμησης του ΟΠΑΠ στην αγορά των παιγνίων. Οι συγκυρίες έκαναν δυνατό όσα έβλεπα στη θεωρία να τα εφαρμόζω στην πράξη, ενώ, την ίδια στιγμή, οι επαγγελματικές μου εμπειρίες αποτέλεσαν υπόβαθρο της διδασκαλίας και της έρευνάς μου στο Πανεπιστήμιο. Υπήρξα τυχερός, ήταν ο τέλειος συνδυασμός.
- Τι σας ώθησε, από την κατεξοχήν ενασχόλησή σας με το εμπορικό δίκαιο ως καθηγητής στη Νομική Σχολή Αθηνών, να αναλάβετε μια δημόσια θέση που άπτεται του φορολογικού δικαίου;
Αναμενόμενη η ερώτηση. Στην πραγματικότητα, ήταν μια φυσική συνέχεια της δημόσιας θέσης την οποία είχα στο γραφείο του Πρωθυπουργού, με μία πάντως διαφορά. Ενώ η τελευταία ήταν αμιγώς τεχνοκρατική, η παρούσα έχει αναπόφευκτα και έντονη πολιτική διάσταση. Στην ουσία όμως, η προστιθέμενη αξία του να υπηρετεί κανείς σε μια τέτοια θέση ευθύνης έχοντας, όπως εγώ, διαφορετικό σημείο εκκίνησης, επιστημονικό και επαγγελματικό υπόβαθρο, συνίσταται στη δυνατότητα εφαρμογής συμπληρωματικών δεξιοτήτων και γνώσεων, οι οποίες είναι απαραίτητες και για την αρτιότερη διεκπεραίωση των καθηκόντων που συνεπάγεται η θέση. Σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από την ακραία και μονόπλευρη επαγγελματική εξειδίκευση, η εγκυκλοπαιδικότητα είναι το ζητούμενο. Θα γίνω πιο συγκεκριμένος: είναι αδύνατον να επιτελείς καθήκοντα στο χώρο του Φορολογικού Δικαίου, αν δεν γνωρίζεις τις ιδιαιτερότητες της ύλης που φορολογείται. Αν, δηλαδή, δεν είσαι εξοικειωμένος με τους κανόνες που διέπουν μια ανώνυμη εταιρεία, όπως και την ένταξή της σε ένα πολύπλοκο περιβάλλον ομίλου, πώς μπορείς να αντιληφθείς συνολικά τις συνέπειες της φορολόγησης του εισοδήματός της;
Είχα την ευκαιρία να συντονίσω μια ομάδα που πρόσφατα ολοκλήρωσε την εκπόνηση της νομοθεσίας για τη φορολογία των εταιρικών μετασχηματισμών. Εδώ η διάδραση Εταιρικού και Φορολογικού Δικαίου ήταν προφανής -πολλές μάλιστα από τις αντιφάσεις και αντινομίες του παρελθόντος οφείλονταν ακριβώς στο γεγονός ότι οι κανόνες δεν είχαν καταρτισθεί με συνεργασία ειδικών από τους δύο αυτούς κλάδους. Στη νομοπαρασκευαστική μας επιτροπή συνετέλεσαν εγνωσμένου κύρους επαγγελματίες και ακαδημαϊκοί και από τους δύο χώρους. Ευελπιστώ ότι το αποτέλεσμα της συλλογικής αυτής εργασίας θα αποτιμηθεί θετικά από την αγορά. Καμιά φορά, επίσης, χρειάζεται απόσταση από τα πράγματα -κάποιος «εξωτικός», όπως εγώ, στο χώρο του Φορολογικού Δικαίου, δεν αποκλείεται να δει τα πράγματα και τις ανάγκες της φορολογικής πολιτικής out of the box, χωρίς προσκόλληση στα μέχρι τώρα δεδομένα.
Τέλος, ας μην ξεχνάμε ότι, όταν χρειαστεί να ηγηθεί κανείς ανθρώπινου δυναμικού, όπως στο πλαίσιο της θέσης που τώρα κατέχω, καλείται να θέσει σε εφαρμογή αυτό που οι Αμερικανοί αποκαλούν “interpersonal skills”, εμπειρία που αποκτάται και εξελίσσεται όσο κανείς δραστηριοποιείται στην αγορά. Δίνεις κίνητρο στους ανθρώπους τους οποίους συντονίζεις, αναδεικνύοντας τα δυνατά σημεία του καθενός παρά τονίζοντας τα ελλείμματά του. Και αυτό είναι κάτι που πολλοί παραγνωρίζουν.
Πολλές από τις αντιφάσεις και αντινομίες του παρελθόντος οφείλονταν στο γεγονός ότι οι κανόνες δεν είχαν καταρτισθεί με συνεργασία ειδικών από το φορολογικό και εταιρικό δίκαιο
- Ποιες ήταν οι κυριότερες προκλήσεις που αντιμετωπίσατε από όταν αναλάβατε τη θέση του Γενικού Γραμματέα μέχρι σήμερα;
Καταρχήν να σημειώσω ότι κάθε ενασχόλησή μου στη Γενική Γραμματεία Φορολογικής Πολιτικής και Δημόσιας Περιουσίας υπήρξε πρόκληση. Σπάνια δίνεται η ευκαιρία σε ένα νομικό να έρθει αντιμέτωπος με τόσα ζητήματα που άπτονται της οικονομικής πολιτικής της χώρας σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Θα σταθώ, όμως, ειδικότερα σε τέσσερα σημεία, πέραν του συντονισμού της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής για τη φορολογία των εταιρικών μετασχηματισμών, που προανέφερα. Όλα αποτέλεσαν προκλήσεις που αντιμετώπισα, και ευτυχώς είχαν αίσιο πέρας.
Πρώτον, στην εκπροσώπηση της Ελληνικής Δημοκρατίας στις τακτικές συναντήσεις με τους θεσμούς, που αξιολογούν την ελληνική οικονομία, και τελικώς εισηγήθηκαν την έξοδό μας από το καθεστώς της ενισχυμένης εποπτείας, η οποία με τη σειρά της συντέλεσε και στην αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελληνικής Δημοκρατίας. Δεύτερον, στην εκπόνηση κανόνων για την υπό προϋποθέσεις απόκτηση από ιδιώτες της κυριότητας ακινήτων που μέχρι τώρα διεκδικούσε το Ελληνικό Δημόσιο, δηλαδή κανόνες για τα λεγόμενα «κατεχόμενα» ακίνητα του Δημοσίου. Η ύλη αυτή εντάσσεται επίσης στην ύλη της Γενικής Γραμματείας Φορολογικής Πολιτικής και Δημόσιας Περιουσίας, με το νόμο των «κατεχομένων» που πρόσφατα ψηφίστηκε από τη Βουλή, έγινε νόμος του κράτους (Ν. 5024/2023), αναγνωρίζοντας πλέον ένα νέο «υβριδικό» πραγματικό κτήσης της κυριότητας από τους κατέχοντες ιδιώτες επί των εν λόγω ακινήτων.
Τρίτον, στη συμβολή, κατά το τελευταίο πια στάδιο των διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στη διαμόρφωση καθεστώτος (συμβατικών κειμένων, πρωτογενούς και δευτερογενούς νομοθεσίας) με αντικείμενο την χρονική επέκταση του φόρου χωρητικότητας, ζητήματος που έχει αυτονόητα ύψιστη σημασία για την ελληνική ναυτιλία. Και τέλος, στη συμμετοχή μου σε ομάδες εργασίας με άλλους φορείς του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ, κλπ.) με αντικείμενο την εξεύρεση βιώσιμης λύσης για επενδύσεις επιχειρηματιών, κυρίως δραστηριοποιούμενων στην ξενοδοχειακή αγορά, αλλά και στην ανάπτυξη εμπορικών λιμένων, όπου ανέκυπταν προσκόμματα από την εφαρμογή της νομοθεσίας για τον αιγιαλό και την παραλία (Ν. 2971/2001, όπως σήμερα ισχύει). Και η τελευταία ανήκει στην αρμοδιότητα της Γενικής Γραμματείας Φορολογικής Πολιτικής και Δημόσιας Περιουσίας.
- Έχει γίνει πολύς λόγος για την Οδηγία 2022/2523 σχετικά με την υιοθέτηση ελάχιστου φορολογικού συντελεστή 15% στην ΕΕ. Πιστεύετε ότι αυτό το μέτρο είναι αρκετό, για να επιτευχθούν ίσοι όροι στον φορολογικό ανταγωνισμό στην ΕΕ; Ποια περαιτέρω βήματα πρέπει να γίνουν σε ευρωπαϊκό αλλά και εθνικό επίπεδο, για να μπορέσει η Ελλάδα να ανταπεξέλθει στον ανταγωνισμό και να προσελκύσει επενδύσεις;
Μετά την ιστορική απόφαση του ΟΟΣΑ τον Οκτώβριο του 2021 για τη Συμφωνία Δύο Πυλώνων, η οποία φέρνει βαθιές τομές στην αρχιτεκτονική του διεθνούς φορολογικού συστήματος, και την ψήφιση της Οδηγίας για την εφαρμογή του Δεύτερου Πυλώνα από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα κράτη-μέλη βρίσκονται στο στάδιο ενσωμάτωσης της Οδηγίας. Με τη θέσπιση ελάχιστου φορολογικού συντελεστή 15% στις πολυεθνικές επιχειρήσεις θα αποφευχθεί η μετατόπιση των κερδών τους σε δικαιοδοσίες μηδενικής ή πολύ χαμηλής φορολογίας και, επομένως, θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για ίσους όρους ανταγωνισμού σε παγκόσμιο, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ήδη έχουν ενσωματωθεί από τα κράτη-μέλη οι Οδηγίες ATAD I και II, ενώ έχει προχωρήσει ήδη αρκετά σε τεχνικό επίπεδο η συζήτηση της Πρότασης Οδηγίας Unshell για τις εικονικές οντότητες. Η θωράκιση της εσωτερικής νομοθεσίας των κρατών-μελών με τους αντικαταχρηστικούς κανόνες των Οδηγιών αυτών δεν αφήνει περιθώρια για την ύπαρξη «φορολογικών παραδείσων» για τις επιχειρήσεις εντός της ΕΕ. Επομένως, η χώρα μας, σε συνδυασμό με το σταθερό φορολογικό πλαίσιο που έχει δημιουργήσει τα τελευταία χρόνια, μπορεί να επωφεληθεί και να αποτελέσει πόλο έλξης για τις επιχειρήσεις.
Η θωράκιση της εσωτερικής νομοθεσίας των κρατών-μελών με τους αντικαταχρηστικούς κανόνες των Οδηγιών ATAD I & II δεν αφήνει περιθώρια για την ύπαρξη «φορολογικών παραδείσων» για τις επιχειρήσεις εντός της ΕΕ
Ειδικότερα, κατά την τελευταία τετραετία μια σειρά μεταρρυθμίσεων στον φορολογικό τομέα έχουν συμβάλει στη δημιουργία ενός σταθερού και ελκυστικού φορολογικού περιβάλλοντος για επιχειρήσεις και επενδύσεις. Ο φορολογικός συντελεστής των νομικών προσώπων μειώθηκε σταδιακά από 29% σε 22% και ο συντελεστής φορολογίας μερισμάτων μειώθηκε από 10% σε 5%. Σημαντική σε αυτήν την κατεύθυνση είναι επίσης και η μείωση ασφαλιστικών εισφορών, τόσο για τους εργοδότες, όσο και για τους εργαζομένους. Στο ίδιο πλαίσιο θεσπίστηκαν κίνητρα για τη δημιουργία εταιρειών ειδικού σκοπού διαχείρισης οικογενειακής περιουσίας (family offices), καθώς και για την προσέλκυση επενδυτών υψηλής οικονομικής επιφάνειας (71Η ΚΦΕ).
- Ποιες φορολογικές μεταρρυθμίσεις έχουν γίνει αλλά και ποιες πρέπει να υλοποιηθούν στο μέλλον, για να ανταποκριθεί η χώρα στις προκλήσεις που απορρέουν από την ψηφιοποίηση της οικονομίας;
Η ψηφιοποίηση της φορολογικής διοίκησης και ο ψηφιακός μετασχηματισμός της οικονομίας γενικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των κεντρικών προτεραιοτήτων που έθεσε και προωθεί η Κυβέρνηση από την αρχή της θητείας της. Μάλιστα, η πρόσφατη υγειονομική κρίση όχι μόνο δεν ανέκοψε τη διαδικασία εφαρμογής και αξιοποίησης νέων προηγμένων τεχνολογιών, αλλά τολμώ να πω ότι με την εφαρμογή ενός συνεκτικού και αποτελεσματικού σχεδίου ψηφιακής μετάβασης καταφέραμε να μετατρέψουμε την υγειονομική κρίση σε μία μοναδική ευκαιρία, όπου συντελέστηκαν εντυπωσιακά άλματα προόδου. Μιλώντας για τα όσα σημαντικά έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα στο Υπουργείο Οικονομικών και την Ανεξάρτητη αρχή Δημοσίων Εσόδων, απολύτως ενδεικτικά αναφέρουμε τη διασύνδεση των φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών με το e-send, την ηλεκτρονική τιμολόγηση (e-invoicing) στις συναλλαγές με το Ελληνικό Δημόσιο (Β2G) και τη διαδικασία ηλεκτρονικής διαβίβασης δεδομένων στην πλατφόρμα myDATA. Επίσης, την αυτοματοποίηση των διαδικασιών επιστροφής ΦΠΑ και τη θέσπιση φορολογικών κινήτρων για την επέκταση της χρήσης των ηλεκτρονικών συναλλαγών.
Παράλληλα, θεσπίσαμε γενναία φορολογικά κίνητρα για τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό των επιχειρήσεων με τις δαπάνες που αφορούν σε επενδύσεις ψηφιοποίησης να εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα, προσαυξημένες κατά ποσοστό έως 100%. Με το άρθρο 22Ε ΚΦΕ προβλέπεται τριετής προσαυξημένη έκπτωση κατά 100% δαπανών και αποσβέσεων των παγίων μικρομεσαίων επιχειρήσεων με στόχο την ενίσχυση των επιχειρηματικών επενδύσεων σε ψηφιοποίηση.
Τα ζητούμενα για την επόμενη μέρα αφορούν κυρίως στη δυνατότητα επεξεργασίας μεγάλου όγκου ψηφιακών δεδομένων με τη χρήση κατάλληλων εργαλείων ανάλυσης και εκτίμησης κινδύνου με απώτερο στόχο τον εντοπισμό περιπτώσεων μη συμμόρφωσης, αλλά και την περαιτέρω βελτίωση των υπηρεσιών προς τους φορολογουμένους και τη διασφάλιση της διαλειτουργικότητας. Ειδικότερα, ο περιορισμός της φοροδιαφυγής αναμένουμε να προσδώσει δημοσιονομικό χώρο, προκειμένου να μειώσουμε ακόμη περισσότερο τη φορολογία προς όφελος των συνεπών φορολογούμενων, της ανάπτυξης και της Εθνικής Οικονομίας εν γένει. Τελικό ζητούμενο αποτελεί η δημιουργία ενός σύγχρονου ψηφιακού περιβάλλοντος διαφάνειας, το οποίο μέσα από διαδικασίες συνεχούς εκσυγχρονισμού και ανανέωσης θα ενσωματώνει τις βέλτιστες διαδικασίες και τεχνολογίες δημιουργώντας προστιθέμενη αξία για τις επόμενες γενιές.
Τα ζητούμενα για την επόμενη μέρα αφορούν στη δυνατότητα επεξεργασίας μεγάλου όγκου ψηφιακών δεδομένων με τη χρήση εργαλείων ανάλυσης και εκτίμησης κινδύνου με στόχο τον εντοπισμό περιπτώσεων μη συμμόρφωσης
- Πριν από 2,5 χρόνια, η Έκθεση Πισσαρίδη είχε κάνει καινοτόμες προτάσεις για τον εκσυγχρονισμό της φορολογικής πολιτικής στην Ελλάδα, όπως η θέσπιση ενιαίου φορολογικού συντελεστή για όλα τα εισοδήματα και το σταθερό φορολογικό πλαίσιο για τις επιχειρήσεις με ρήτρα μη επιδείνωσης. Ποιες από αυτές τις προτάσεις έχουν υλοποιηθεί, ποιες όχι και γιατί;
Θα εστιάσω σε μια προβληματική της Έκθεσης Πισσαρίδη, που θεωρώ ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, και που λήφθηκε υπόψη από την Κυβέρνηση και αντιμετωπίστηκε με συγκεκριμένα μέτρα τα προηγούμενα χρόνια. Πρόκειται για την υπέρμετρη φορολόγηση της εργασίας, την οποία η Έκθεση είχε εντοπίσει ως μείζον πρόβλημα του φορολογικού μας συστήματος. Βάσει της Έκθεσης, η υπέρμετρη επιβάρυνση της μισθωτής εργασίας από φόρους και εισφορές, ειδικά στη μεσαία εισοδηματική κλίμακα, έχει αρνητικές συνέπειες στη διεθνή ανταγωνιστικότητα, στην παραμονή εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού στη χώρα και στα κίνητρα για επίσημη εργασία. Το υψηλό μισθολογικό κόστος για τον εργοδότη εν τέλει αποτελεί τροχοπέδη για την ανάπτυξη.
Στην κατεύθυνση της ελάφρυνσης του βάρους στη μισθωτή εργασία, η οποία –κατά την Έκθεση– έχει απόλυτη προτεραιότητα, η Κυβέρνηση μείωσε τις ασφαλιστικές εισφορές για εργοδότες και εργαζομένους κατά τρεις μονάδες και μάλιστα προτίθεται να συνεχίσει να μειώνει τις ασφαλιστικές εισφορές και στο μέλλον. Επιπλέον, κατάργησε την εισφορά αλληλεγγύης, αρχικά για τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα και στη συνέχεια για όλους τους πολίτες.
Αλλά η ισόρροπη φορολόγηση της εργασίας πρέπει να συνδυάζεται και με άλλα κίνητρα που τονώνουν την επιχειρηματικότητα και καθιστούν τη χώρα μας πόλο έλξης για τους επενδυτές. Έτσι, το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα στη φορολογική πολιτική υλοποιήθηκε με μια σειρά από φορολογικά κίνητρα και ελαφρύνσεις για ιδιώτες και επιχειρήσεις. Για τα φυσικά πρόσωπα θεσπίστηκαν για πρώτη φορά στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος διατάξεις που διευκολύνουν την εγκατάσταση στη χώρα μας νέων φορολογικών κατοίκων: πρόκειται για την προσέλκυση επενδυτών, συνταξιούχων αλλοδαπής, αλλά και μισθωτών και αυτοαπασχολούμενων, ώστε η Ελλάδα να αντιστρέψει τις συνέπειες της φυγής νέων επιστημόνων και να γίνει πόλος έλξης εργατικού δυναμικού στο πλαίσιο του λεγόμενου “brain gain”. Τα περίφημα άρθρα 5Α, 5Β και 5Γ ΚΦΕ.
Για τα νομικά πρόσωπα μειώθηκε σταδιακά ο συντελεστής φόρου εισοδήματος, ώστε, σε συνδυασμό με μια σειρά ελαφρύνσεων και απαλλαγών, να αποτελέσει η χώρα μας ένα ελκυστικό και σταθερό περιβάλλον για τις επιχειρήσεις και την προσέλκυση επενδύσεων. Η θέσπιση εκ των προτέρων γνωμοδοτήσεων (advance tax rulings), πέραν του τομέα των ενδοομιλικών τιμολογήσεων που ισχύουν σήμερα (APAs), αποτελεί μια πρόταση που εξετάζεται, σε συνέχεια των συστάσεων του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα προσκρούσει στις απαιτήσεις διαφάνειας του Κώδικα Δεοντολογίας για τη φορολογία των επιχειρήσεων της ΕΕ.
H ισόρροπη φορολόγηση της εργασίας πρέπει να συνδυάζεται και με άλλα κίνητρα που τονώνουν την επιχειρηματικότητα και καθιστούν τη χώρα μας πόλο έλξης για τους επενδυτές
Όσον αφορά ειδικότερα τη σύσταση της Έκθεσης Πισσαρίδη για εξομοίωση της φορολογικής μεταχείρισης εισοδημάτων των φυσικών προσώπων από διαφορετικές πηγές, μπορεί να εξετασθεί στο πλαίσιο της γενικότερης φορολογικής μεταρρύθμισης της φορολογίας των φυσικών προσώπων που έχει εξαγγελθεί από την Κυβέρνηση, σε συνδυασμό με την ενίσχυση του προοδευτικού χαρακτήρα της φορολογίας, τη μείωση των ανισοτήτων και την καλύτερη κατανομή του δημοσιονομικού βάρους.
